1.
altı günlük öküz fırtınası nisanda başlar. rumca nisana abrul denmektedir.
şöyle bir atasözü vardır efem; ''korkma zemheri’nin kışından, kork abrul’un beşinden, öküzü ayırır eşinden''
şöyle bir atasözü vardır efem; ''korkma zemheri’nin kışından, kork abrul’un beşinden, öküzü ayırır eşinden''
devamını gör...
2.
tarih boyunca, belli bir coğrafyada hayatını idame ettirmiş olan halkın, mevsimlerin gelişiyle birlikte doğada yaşanan değişimleri belleğine kaydetmesi ve bu deneyimleri kuşaktan kuşağa aktarmasıdır.
halk, bu takvime göre ekim, dikim, bağ, bahçe, tarla, tohum işlerini ayarlar. ihtiyaçlarını, önlemlerini, hayatını buna göre yürütür. bu halkın deneyimlerinin, saatli maarif takvimine de yansıdığını görürüz. meteorolojik tespitlerin yanında, halk geçmişten edindiği deneyimlere de önem vermeye devam eder. ama zaman ilerleyip teknoloji çağa hakim olunca ve bunları yeni nesile aktaracak büyükler de kalmayınca unutulur, çağ dışı görülmeye başlanır, bugünlere ansiklopedik bilgi olarak kalır. halk takvimi dediğimiz unsurları ana çizgileriyle şu şekilde sıralarız :
gündönümü : 21 - 22 aralık tarihlerinde aynı isimli fırtına eser ve normalin dışında yağmurlar görülebilir.
erbain : 21 aralık - 31 ocak arası tarihleri kapsayan, kırk gün anlamına gelen, halk dilinde zemheri diye de bilinen, kışın en sert zamanının yaşandığı karakış dönemidir. şiddetli esen rüzgarlar erbain veya zemheri fırtınası diye bilinir.
hamsin : 1 şubat - 21 mart tarihleri arasında, erbain sonrası oluşan elli günlük süredir. ilkbahara doğru biter ve bitimiyle kış da sona ermiş sayılır.
mihrican esti : kasım ayında esen poyraz sonrası yeşilliklerin zarar görmesi ifade edilir.
cemre : cemre zamanı yağışlı geçerse, o sene yağışlı olacak demektir. birer hafta arayla düşen üç cemre, sırasıyla 21 şubatta havaya düşer, hava ısınır. ikinci cemre 27 şubatta suya düşer, su ısınır. üçüncü cemre 7 mart'ta toprağa düşer, toprak ısınır.
kocakarı soğukları : bardelacuz ismiyle de bilinen ve 11 - 17 mart dönemleri süren bu günlerde hava sürekli kapalı ve çok soğuk geçer.
nevruz : 21 - 22 mart dönemi olup, martın dokuzu da denen dönem, fırtınaların yaşandığı gündönümü zamanıdır.
abrilin beşi : 18 nisan günü olan ve " kork abrilin beşinden, öküzü ayırır eşinden" atasözü ile de bildiğimiz, fırtınalı soğuk gündür. aldanıp da tarla sürülmez.
sitte-i sevr : öküz soğukları diye de bilinen 20 - 25 nisan arası olan bu dönem, hava saatten saate farklı bir hale gelir.
kırlangıç fırtınası : 8 nisan günü kırlangıçların gelişi, bir de 17 ekim günü kırlangıçların gidişi ile çıkan fırtına.
çiçek fırtınası : 4-5 mayıs zamanları çıkan ve bahar çiçeklerini açan ağaçları yakalayıp meyvesiz kalmalarına yol açan fırtına.
hıdırellez : 6 mayıs zamanı olup, yeşil anlamına gelen hızır sözcüğünden "yeşeren gün" ismi verilmiştir. baharın gelişi kutlanır.
çark dönümü : 1 temmuz günü olup, üzümlerin olgunlaşma dönemi olur.
halk, bu takvime göre ekim, dikim, bağ, bahçe, tarla, tohum işlerini ayarlar. ihtiyaçlarını, önlemlerini, hayatını buna göre yürütür. bu halkın deneyimlerinin, saatli maarif takvimine de yansıdığını görürüz. meteorolojik tespitlerin yanında, halk geçmişten edindiği deneyimlere de önem vermeye devam eder. ama zaman ilerleyip teknoloji çağa hakim olunca ve bunları yeni nesile aktaracak büyükler de kalmayınca unutulur, çağ dışı görülmeye başlanır, bugünlere ansiklopedik bilgi olarak kalır. halk takvimi dediğimiz unsurları ana çizgileriyle şu şekilde sıralarız :
gündönümü : 21 - 22 aralık tarihlerinde aynı isimli fırtına eser ve normalin dışında yağmurlar görülebilir.
erbain : 21 aralık - 31 ocak arası tarihleri kapsayan, kırk gün anlamına gelen, halk dilinde zemheri diye de bilinen, kışın en sert zamanının yaşandığı karakış dönemidir. şiddetli esen rüzgarlar erbain veya zemheri fırtınası diye bilinir.
hamsin : 1 şubat - 21 mart tarihleri arasında, erbain sonrası oluşan elli günlük süredir. ilkbahara doğru biter ve bitimiyle kış da sona ermiş sayılır.
mihrican esti : kasım ayında esen poyraz sonrası yeşilliklerin zarar görmesi ifade edilir.
cemre : cemre zamanı yağışlı geçerse, o sene yağışlı olacak demektir. birer hafta arayla düşen üç cemre, sırasıyla 21 şubatta havaya düşer, hava ısınır. ikinci cemre 27 şubatta suya düşer, su ısınır. üçüncü cemre 7 mart'ta toprağa düşer, toprak ısınır.
kocakarı soğukları : bardelacuz ismiyle de bilinen ve 11 - 17 mart dönemleri süren bu günlerde hava sürekli kapalı ve çok soğuk geçer.
nevruz : 21 - 22 mart dönemi olup, martın dokuzu da denen dönem, fırtınaların yaşandığı gündönümü zamanıdır.
abrilin beşi : 18 nisan günü olan ve " kork abrilin beşinden, öküzü ayırır eşinden" atasözü ile de bildiğimiz, fırtınalı soğuk gündür. aldanıp da tarla sürülmez.
sitte-i sevr : öküz soğukları diye de bilinen 20 - 25 nisan arası olan bu dönem, hava saatten saate farklı bir hale gelir.
kırlangıç fırtınası : 8 nisan günü kırlangıçların gelişi, bir de 17 ekim günü kırlangıçların gidişi ile çıkan fırtına.
çiçek fırtınası : 4-5 mayıs zamanları çıkan ve bahar çiçeklerini açan ağaçları yakalayıp meyvesiz kalmalarına yol açan fırtına.
hıdırellez : 6 mayıs zamanı olup, yeşil anlamına gelen hızır sözcüğünden "yeşeren gün" ismi verilmiştir. baharın gelişi kutlanır.
çark dönümü : 1 temmuz günü olup, üzümlerin olgunlaşma dönemi olur.
devamını gör...