1.
dört madde. toprak, su, hava ve ateş. bu kavram, antik yunan'a kadar uzanır. islam felsefesine de, antik yunanlardan girmiştir.
vicdanın anâasır-ı erbaası ve ruhun dört havassı olan irade, zihin, his, lâtife-i rabbaniye. her birinin bir gayetü'l-gayâtı var, iradenin ibadetullahtır, zihnin mârifetullahtır, hissin muhabbetullahtır, lâtifenin müşahadetullahtır. takva denilen ibadet-i kâmile, dördünü tazammun eder. şeriat, şunları hem tenmiye, hem tehzip, hem bu gayetü'l-gayâta sevk eder.
(hutbe-i şamiye)
yani nasıl ki bu âlem dört ana unsurdan meydana gelmişse, vicdanın da dört ana unsuru var. bunlar irade, zihin, his ve latife-i rabbaniye'dir. iradenin görevi ibadetullahtır, yani ibadettir. zihnin görevi marifetullahtır, yani allah ile ilgili bilgi sahibi olmaktır. hissin görevi muhabbetullahtır, yani allah'ı sevmektir. lâtifenin görevi ise müşahadetullahtır. lâtife karışık bir kavramdır, kalb, vicdan ve s. işte müşahadetullah da, varlıklar üzerinde allah'ın isim ve sıfatlarının yansımalarını gözlemlemek demektir. takva ise, bunların dördünü de kaplar. şeriat bunları hem arttırır, hem düzeltir, hem de vicdana götürür.
vicdanın anâasır-ı erbaası ve ruhun dört havassı olan irade, zihin, his, lâtife-i rabbaniye. her birinin bir gayetü'l-gayâtı var, iradenin ibadetullahtır, zihnin mârifetullahtır, hissin muhabbetullahtır, lâtifenin müşahadetullahtır. takva denilen ibadet-i kâmile, dördünü tazammun eder. şeriat, şunları hem tenmiye, hem tehzip, hem bu gayetü'l-gayâta sevk eder.
(hutbe-i şamiye)
yani nasıl ki bu âlem dört ana unsurdan meydana gelmişse, vicdanın da dört ana unsuru var. bunlar irade, zihin, his ve latife-i rabbaniye'dir. iradenin görevi ibadetullahtır, yani ibadettir. zihnin görevi marifetullahtır, yani allah ile ilgili bilgi sahibi olmaktır. hissin görevi muhabbetullahtır, yani allah'ı sevmektir. lâtifenin görevi ise müşahadetullahtır. lâtife karışık bir kavramdır, kalb, vicdan ve s. işte müşahadetullah da, varlıklar üzerinde allah'ın isim ve sıfatlarının yansımalarını gözlemlemek demektir. takva ise, bunların dördünü de kaplar. şeriat bunları hem arttırır, hem düzeltir, hem de vicdana götürür.
devamını gör...