björk

''tanrı izlandalıları korusun'' dileğimin baş meleği. * gençliğinde insanı histerilere sürükleyecek kadar rahatsız edici bir güzelliği varmış.

bu hatunun parçaları kirli manyetik bass hastası bünyeme birazcık hafif geldiğinden maalesef ki düzenli olarak remix'li işlerini sömürüyorum. mesela play dead sound anlamında bana fazla feminen geldiği için tim simenon 12 inch remix'i tüketiyorum. ya da joga dub mix... come to me black dog mix... gibi.

her albümünde gençleşip güzelleşiyor, verdiği röportajlarda bir de aksanı giriyor işin içine, dünyanın en tatlı insanı oluyor, 5 yaşında bir çocuk gibi ingilizce konuşuyor. oceania'da bambaşka güzeldi earth intruders'ta bambaşka... medulla, vespertine derken kişisel müzik tarihimde en çok sevdiğim ve dinlediğim müzisyenlerden biri olup çıktı. her ne kadar son yıllarda deneyselliğin biraz cıvkını çıkarmış görünse de benim gönlümde her zaman sonsuz kredisi vardır.

entelektüel yönden de oldukça dolu bir insan olduğunu kendini ve işini ifade ediş biçiminden de anlamak mümkün;

"singing is like a celebration of oxygen."

skunk anansie ile giriştiği army of me ortaklığı hoş olan bir kadın birimi.

canlı performans için (link: yakin
)
bir neslin beyaz tenli (ama sarisin olmayan) bunalımlı kadın takıntısının sebeplerinden biridir.

bas sevmez, basçı da sevmez herhalde, olsun basçılar onu karşılıksız da sevebilir.

sesi, şarkıları, kendisi, tarzı ve hayat felsefesi bir yana; yaratıcılığına hayran olduğum kişi.

sahne kostümleri, albüm kapakları... kadın nasıl göründüğünü umursamıyor bile. ortaya koyduğu her şeyiyle sizi büyülüyor. onun güzel veya çirkin olmasının bir önemi yok. hayranlığınızdan çıkamıyorsunuz ki onun görünüşünü eleştiresiniz.

lars von trier aracılığıyla oyunculuktaki başarısını da bağımsız sinema dünyasına kanıtlamıştır. kişiliği ile sözlerinin, kliplerinin, müziğinin saf uyumuyla deneyselliğe zirvesini yaşatan bu 'kadın'ı, sevenler tam sever, sevmeyenler hiç katlanamaz.

saatlerce dinlenilesi sesi, saatlerce bakılası albüm kapakları, saatlerce seyredilecek sahne performanslarıyla zaten müzik dünyasına ağırlığını sağlam bir şekilde koymuş sanatçı, sizi renklere davet ediyor.

taşı, toprağı, havası, suyu, insanı, şehirleri her şeyiyle harika bir ülke olan (bkz: izlanda)'nın en ünlü kişisi olan; dahi, çılgın, müzisyen kadın. her albümü ile bir şeyler anlatmayı denemiş, her albümde farklı bir rotada ilerlemiş, her şarkıda ayrı bir çocuksuluk ve olgunluğu harmanlamış bir müzik dahisi. bir çok kadına, müzisyene ilham olmuş uzaylı. aynı zamanda cannes ödüllü bir oyuncu. doğa aşığı, hayvan sever, farklı kültürleri tanımaya adanmış bir astral gezgin. çocuklarına çok bağlı bir anne, hayırsever bir minnoş, eğlenceli bir kadın olabilmenin yanında; kafası attı mı gazetecilere saç baş dalabilen bir çılgın. tanımlarımı yaptıktan sonra ilk albümünden bugüne kendisinin müzikal yolculuğunu albüm albüm anlatmak istiyorum. uzun bir entry olacak, uyarayım.

björk: björk'ün 12 yaşında çıkardığı ilk albümü. aslen bir çocuk albümü olsa da; björk bu albümde sesi ve flüt çalarak yer almıştır. albüm; izlanda halk şarkıları ve bir kaç cover parçadan oluşmaktadır. björk'ün izlanda içinde tanınmasını sağlamıştır. önemli parçaları;
álfur út úr hól: beatles'ın the fool on the hill şarkısının izlanda diline çevrilmiş bir versiyonudur. şarkıdaki flütler çok çok güzeldir. gece ninni niyetine dinlenebilir.
arabadrengurinn
búkolla : stevie wonder'ın your kiss is sweet şarkısının coverıdır.

bu albümden sonra; gençlik yıllarında tappi tikkaras ve sugarcubes isimli iki ayrı grupta yer alan björk; bu gruplarda punk-rock, rock, grunge benzeri çalışmalar ile bilinirliğini iyice arttırmıştır. bunları şimdilik geçiyorum. biz solo albümlerle devam edelim.

gling-glo: 1990 yılında; sadece izlanda'da satışa çıkan björk'ün jazz albümü. albümde kendisine guðmundar ıngólfssona triosu eşlik etmiştir. şarkılar davul, piyano ve kontrabass üçlüsü ile kaydedilmiştir. albümün tamamı şu linkten dinlenebilir.
gling glo, kata rokkar, pabbi minn, bella símamær, það sést ekki sætari mey, í dansi með þér (sway coverıdır) albümün en güzel parçaları olarak öne çıkar. björk bu albümde; sadece sıradan bir rock solisti olmadığını anlamak için iyi bir albümdür. albüm boyunca pek çok değişik vokal stili kullanmıştır. björk'ün eşsiz gırtlak gücünü tanımaya başladığımız ilk albümdür.

gelelim björk'ün ilk gerçek solo albümü olarak bilinen, onu dünyaya tanıtan albüme.
debut: 1993 yılında yayınlanmıştır. kayıtları ingiltere'de yapılmıştır. björk'ün tarzı bu albümde birazcık trip-hop, elektronik ve pop müziğe kaymıştır ama jazz esintileri de rahatlıkla gözlemlenebilir. björk'ün daha sonraki yıllarda sahip olacağı (bkz: avant-garde) tarzın ilk adımları duyulur.
albümden çıkan human behaviour, venus as a boy (leon filminde soundtrack olarak kullanılmıştır), crying, big time sensuality ve play dead isimli şarkılar çok ses getirdi. abd ve avrupa listelerinde üst sıralara oynayan björk; ilk uluslararası ödüllerini bu albümle aldı. albümün en can alıcı şarkıları;
human behaviour klibi izlenmelidir, güzeldir.
venus as a boy: aşık bir kadının sevgilisine yazdığı bir şarkıdır. leon filminde mathilda'nın bitkisi ile göründüğü son sahnede çalar, film ile çok uyumludur. ayrıca klibi; ülkemizde (bkz: nil karaibrahimgil) tarafından apartılmıştır. kek şarkısının klibi birebir bu klipten apartılmıştır. klipleri izleyenler anlayacaktır ne demek istediğimi.
play dead: albümün en karanlık, en depresif şarkısı. ölüyü oynuyorum bu acı hissetmeyi durduruyor gibi efsane bir cümle içerir. young americans isimli bir filmde kullanılmıştır.

post: 1995 yılında çıkan björk albümüdür. björk'ün iyiden iyiye elektronik müziğe kaydığı, daha karanlık bir sound tercih ettiği bir albümdür. kanımca en iyi björk albümlerinden biridir. ilk albümde çizilen utangaç, aşık kadın imajı bu albümde değişerek daha feminen, daha cesur ve ne istediğini bilen bir kadın imajı çizildi. björk bu albümde önceki tarzını ve stilini değiştirerek tamamen yeni bir şey denemeye başlamıştı. albümün en sıkı parçaları:

army of me
hyperballad: intiharı düşünen bir kadın anlatılır şarkıda. her gün kayalıklara gider, atlamak ister. aşağıya bir şeyler yuvarlar ve vazgeçer. bestesi mutlu ve umutlu gibiyken aslında epey karanlık sözlere sahiptir bu şarkı.
possibly maybe: björk'ün en depresif şarkılarından biridir. klibinde kah karpuz yalarken kah süt banyosu yapar björk ablamız. björk tarafından; yazdığım ilk mutsuz şarkı olarak nitelendirilir ki aslında bence çok ilginçtir. play dead, crying gibi şarkılar varken bunu bu şekilde adlandırılması. ilginç bir kadın bu björk. neyse; kalbi kırık bir aşkı anlatır şarkı. şarkının müziği daha sonra pek çok sanatçı tarafından sample olarak kullanılmıştır.
it's oh so quiet: müzikallere ilgisi olduğunu bildiğimiz björk'ün; müzikalleri andıran bir klip çektiği, albümün belki de en neşeli şarkısıdır. björk'ün çığlıkları insanı mest eder.
ayrıca bu albümdeki şarkıların remixlerinden oluşan (bkz: telegram) isimli albüm, post'tan bir sene sonra yayınlanmıştır.

homogenic: 1997 yılında çıkmıştır. björk'ün avant-garde müzik tarzının iyice oturduğu albümdür. tarzı ve müziği değişmiş fakat; bu değişim beceriksizlikten değil; björk'ün sürekli arayan, sorgulayan kimliğinden kaynaklanmaktadır. albüm kartonetinde japon kimonosu ile arzı endam eden björk; deneysel müzik dünyasındaki yerini iyice sağlamlaştırmıştır. yaylı enstrümanların sık kullanıldığı bir albümdür. albümün en sıkı parçaları:
joga: björk'ün anavatanı izlanda ve en yakın arkadaşı için yazdığı parçadır. björk'ün vokali ve yaylılar; şarkıyı inanılmaz etkileyici yapmıştır. yüreklere dokunan bir şarkıdır.
all is full of love: björk'e hayran biri; ona içinde bomba olan bir paket yollar. ona aşkını ilan ettiği bir video çektikten sonra intahar eder. ricardo lopez isimli bu adam ve yaptıkları björk'ü çok derinden etkiler ve sonucunda böyle bir şarkı ortaya çıkar. klibinde ise; birbiriyle sevişen iki kadın robot izlenir. björk klipleri zaten başlı başına ayrı bir başlıkta inceleyeceğim sanat eserleridir.
bachelorette: (bkz: müslüm gürses) tarafından coverlanmış björk şarkısıdır. (bkz: aşk tesadüfleri sever) filminin soundtracklerinde filmle aynı ismi taşıyan şarkı; bu şarkının coverıdır. sözleri tuna kiremitçi tarafından yazılan kötü bir coverdır kanımca. klibi kısa film tadındadır. björk'ün bana göre en güzel şarkılarındandır.

albümden sonra björk; danimarkalı yönetmen (bkz: lars von trier)'in müzikal drama filmi (bkz: dancer in the dark) filminde başrol oynamış ve cannes film festivalinde ödül kazanmıştır.

vespertine: geldik björk'ün en sevdiğim albümüne. aslında ayrım yapamam, her albümünü çok seviyorum ama kış sever bir insan olarak; dünya üzerinde kış mevsimine en çok yakışan björk albümüdür. zaten björk'te bunu bir kış albümü olarak betimler. 2001 yılında yayınlanmıştır. albümün en sıkı şarkıları:

hidden place
cocoon
pagan poetry: böyle bir güzellik hakkında söyleyebileceğim çok şey var. ama kelimelere dökemiyorum. şarkının klibinde; bazı karelerde björk'ün sevişme görüntüleri görünebilir. çok güzeldir çok.
sun in my mouth.

yukarıdaki dört şarkı haricinde; it's not up to you, unison gibi şarkılar da benim kişisel favorilerimdendir.

bu albümden sonra björk'ün ingiltere kraliyet opera salonunda verdiği senfonik konser de ayrıca güzeldir, izlenmelidir. björk'ün ne denli bir manyak olduğunu görebilirsiniz. çıplak ayakla çıktığı konser de kimi zaman çocuklar gibi koştururken kimi zaman ağlama noktasına geldiğini gözlemlemek mümkün. bu konserde kraliyet senfoni orkestrası, arp sanatçısı zeena parkins(o da ayrı bir bebek), greenland korosu, simon lee ve matmus kendisine eşlik etmiştir. görüntülerdeki enstrüman çeşitliliği ve müziği ulaştırdıkları nokta şok edicidir. özeldir.

medulla: 2004 yılında çıkan björk albümü. björk yine başka başka şeyler denemiştir bu albümde. albümde enstrüman kullanımı oldukça azdır. genel olarak insan sesleri, bilgisayar ile oynanarak, değiştirilerek oluşturulmuştur müzikler. bu albüm sonrasında; atina olimpiyatlarının açılışında sahne alacak kadar kendini kabul ettirmiş bir björk görürüz. deli, değişik bir albümdür. albümdeki sıkı şarkılar;

oceania: okyanuslara adanmış bir şarkıdır. hayatın başladığı, annemiz okyanuslardan insanlığa yazılmış bir şarkıdır. terlerimiz tuzludur, sebebi okyanus annemizdir.. atina olimpiyatlarının açılışında perform edilen şarkıdır. o performans ayrıca izlenmelidir.

triumph of a heart: kedi severler ekran başına. ayrıca bahsettiğim insan sesleri mevzuu bu klipte rahatça gözükür. eğlenceli bir dans şarkısıdır.

who is it:
where is the line: çatır çatır elektronik beatler, björk vokali ve arkadaki koronun ses efektleri ile bünye sarsan, dumura uğratan bir şarkı. yine çok ilginç bir klibe sahip. ama artık björk kliplerine ilginç demicem. ayrı bir başlıkta başka zaman inceleyeceğim.

volta: 2007 yılında çıkan björk albümü. björk'ün politik yönünü yansıtmaya başladığı bir albüm. albümün sıkı şarkıları:
earth intruders
declare independece: björk'ün en politik şarkısı. kosova ve tibet'e adanmıştır bizzatihi björk tarafından. hatta çin'deki bir konser sonrası tibet tibet diye çığırdığı rivayet edilir.
hope: şarkının stüdyo kayıtlarında ve konser versiyonlarında kendisine malili sanatçı toumani diabaté yerel bir enstrümanla kendisine eşlik eder. şarkı timbaland tarafından yazılmıştır.

biophilia: dünyanın ilk aplikasyon albümüdür. biophilia kelime anlamı olarak doğaya duyulan sevgi, tutku anlamına gelir. albümdeki her şarkı başlı başına bir konsept ve oyunlar taşır, yayınlanan aplikasyon ile bu konseptler arası geçişler oldukça ilginç bir şekilde yaşanabilir. björk'ün doğaya adadığı bir albümdür. albümden sıkı şarkılar:

crystalline: sakin başlayan fakat son bölümünde çığrından çıkan çılgın bir björk şarkısı. daha sonra bu albümün remixlerinin yer aldığı remix albüm bastards'ta suriyeli yerel sanatçı (bkz: omar souleyman) tarafından remixlenmiştir. bu remix'in kayıtları istanbul'da yapılır. ve şarkı bildiğiniz bizim oyun havaları tadındadır. omar souleyman'ı dünyaca meşhur eden isim björk'tür. teklif bizzat björk tarafından omar souleyman'a iletilmiştir.

oturmaya mı geldik ülen?

mutual core
cosmogony tertemiz bir ses, tertemiz bir hüzün şarkısı. heaven telafuzundaki tatlılığa bakar mısınız :)

vulnicura: björk'ün çocuklarının babasından ayrıldıktan sonra yaktığı ağıt. ağır bir albümdür. yaylılar ve elektronik öğeler ustaca kullanılmıştır. sıkı şarkılar:

stonemilker: dünyanın ilk 360 derece klibi. klip videosunda yer alan ok tuşları ile klibin çekildiği yeri; izlanda'nın ünlü siyah kumlu plajını 360 derece izleyebiliyorsunuz. ister björk'ü takip edin, ister plajda gezinen. ayrıca yürek dağlayan bir şarkı olduğunu da belirtmeliyim. boşandığı eşi ve çocuklarının babası için yazdığını okumuştum sanki.
family
lionsong
black lake

2017'de çıkan (bkz: utopia) ve 2019'da çıkan (bkz: cornucopia) albümlerini tam olarak dinleyemedim açıkçası. dinledikten sonra onları da yazarım. björk'ün bu müzikal yolculuğunda bahsedebileceğimiz çok çok daha fazla nokta var. konserleri, röportajları, hayata ve dünyaya bakışı, her şarkısında yatan başka başka hikayeler, dünyanında dört bir yanından müzisyenler ile çalışması, değişik kültürlere olan hayranlığı (hector zazou, omar souleyman, toumani diabaté, arca, timbaland vb gibi), klipleri, sinema filmi, izlanda ile olan gönül bağı gibi. hepsini başka zamanlarda irdelemeye çalışacağım. björk; çok özel bir sese, bu dünyadan olmayan bir müzik dehasına ve ilginç bir ruh haline sahip; müzik tarihine yön vermiş bir kadın. konuşulacak çok şey var hakkında ama yoruldum, bitireyim şimdilik. buraya kadar okuyanlara teşekkür ve bir sürpriz ile bitireyim. yazım hataları vs olduysa belirtin, özür şimdiden.

some of the "björkest" moments :)

kusursuz bir müzik harikası. kusursuz dediysem, kusursuz değil. bu yüzden daha da güzel. neden kimsenin sevmediğini anlamadığım volta ve medúlla albümleri birer harikadır. vulnicura ve utopia ise arca bireyimizin ne kadar harika bir müzisyen olduğunun kanıtı niteliğindedir. dinleyiniz ve dinletiniz. yaşlı ebeveynlerinize de.
(bkz: declare ındependence)(bkz: oceania)(bkz: mouth mantra)(bkz: notget)(bkz: the gate)(bkz: so broken)(bkz: sue me)

leon the professional filminde çalan(bkz: venusasaboy) şarkısıyla gönlümüzde taht kurmuştur

bir dönem çok dinlerdim.
bu kadın da çok başka bir sihir var. kesinlikle özgür ve yaratıcı. izlanda'nın fantastik yapısını müziğine yansıtmış.
not: şarkılarının gece yatmadan önce dinlenmesini tavsiye etmem.biraz korkutucu olabilir.

ı've seen at all şarkısının sözleri bjork ve lars von trier tarafından yazılmıştır. binlerce kez dinlesem bile 1001inci tekrarda hala içime işleyen şarkıdır. thom york bjork'e eşlik eder. izlemek isteyenler için buradan

declare independence şarkısıyla beni kuruçeşmenin ortasında hıçkırarak ağlatan insanımsı.

şarkıcılığının yanı sıra(bkz: the juniper tree) filminde margit adında tatlı bir cadı rolündedir. siyah beyaz ve oldukça hüzünlü bir filmdir. mutlaka izlenmelidir.

başlığına entry giren her yazarı ayrı ayrı kucaklamak istediğim, izlanda'nın gülü, gençliğimin fonu, müzik zevkimin mimarlarından olan kraliçe. akışta görüp entryleri okudum. (bkz: crying) dinleyerek ağlıyorum, mutlu musunuz?

müzik dünyasına björk adıyla giriş yapan björk gudmundsdóttir deneysel ve sanatsal müzik çalışmaları ile tanınmıştır. farklı olmanın farkını yaratmıştır. 2008 yılında forbes dergisinin yaptığı bir araştırma ve değerlendirme sonucu dünyanın en güzel sesli sanatçısı ve dünyada yaşayan en büyük sanatçı ünvanını madonna'nın elinden almıştır.

(bkz: i miss you)

arkadaşımızın wikipedia tanımlarının ardından sizi björk'ün tv'sini anlatmaya doyamadığı videosu ile başbaşa bırakıyorum:

izlandalıdır. farklı tarzı ve imajıyla ilk bakışta korkutabilir fakat bachelorette ve isobel şarkılarını dinlerseniz rahatlatıcı bir etki yapabilir.

beni yıllarca bu kadına benzettiklerinden merak saldım dinlemeye. dinledikçe sevdim, sevdikçe alıştım.
izlanda'nın dünyaya kattığı en büyük değer desem abartmış olmam.
björk'e sahiden benziyor muyum derseniz ikimiz de kadınız neticede.

bir kadın hem bu kadar çirkin, hem de bu kadar güzel nasıl olabilir? anlamıyorum.

joga parçası favorim olan kişi.

yakasından paçasından kadınlık ve kaba saba sektörel bir özgürlük akan müzisyen. eserlerini hiç beğenemedim bu sebeplerden. tasarımları çok bayağı. aşırı yetenekli bir insan, büyüleyici derecede, yeteneği fazla kaçmış, hayvan gibi yani. istediği zaman yeteneğini ortaya çıkarabildiği gibi çok çekici bir kadın da olabiliyor. kafasındaki kişisel meselelerden ve endüstriden kendisini biraz koparabilirse bence insanların ruhunun seviyesine de inebilecek ve özgünleşebilecek tasarımlar peydahlayabilir.

itici dememişim de açıklamışım farzedin. kuzeyli geyiğine hiç sarmayacağım, kafalar iyice karışıyor çünkü..

özgünlük perisi.