bootstrap paradoksu

yazgı paradoksu, bilgileme paradoksu gibi isimlerle de anılan paradoks türü.

zamanda yolculuk yapabiliyorsunuz ve 2050 yılına gidiyorsunuz. bir kütüphaneye girerek, ünlü bir teoremin ispatını çıktı olarak alıyorsunuz. sonra zaman makinenize biniyor ve geçmişe dönüyorsunuz. döndüğünüz tarih, bu teoremin ispatlanmasından önceki bir tarih. bunu ispatlayan bilim insanını buluyorsunuz ve ona "elimde çok önemli bir ispat var. bununla ünlü olabilir, adını tarihe yazdırabilirsin." diyorsunuz. bilim insanı kâğıdı inceliyor, ispatın doğru olduğunu anlayınca bunu kendi ismiyle yayımlıyor ve tarihe geçiyor. soru şu: ispatı içeren bilginin esas kaynağı kimdir?

işte bu türden, zamansal bakımdan tutarsız olaylar barındırmayan paradokslara bootstrap paradoksu denir.

bu konuda ağaç yapısının geçerli olduğunu düşündüğüm paradokstur. şöyle ki.
2050 yılına gidip bir bilgiyi alıp geri döndüğünüz an zaman iki çatala ayrılır. gidip gelinmeyen durum ve gidip bir bilgiyle geldiğiniz durum. bu noktadan sonra yaşananlar aynı olmayacaktır. bir dal normal zaman akışında devam ederken diğer dal belki 2040 yılında bulunmuş olan bir ispatın 2023 yılında üstelik başka biri tarafından bulunduğu bilgisi ile ilerleyecektir.

aslında paradoks değil. sorunun cevabını bilen bir tek sizsiniz( zaman makinası kullanan insan olarak). sizin dışınızda herkes ispatı ikinci kişi yani eline cevabı verilen kişi olarak bilecektir. ama ispatı yapan gerçek kişi ilk kişidir. her ne kadar aynı kişi gibi gözükse de.