çaldıran savaşı

birinci selim ile şah ismail arasında geçen bir osmanlı iran savaşıdır. osmanlılar ve onların müttefikleri iranlı kürt aşiretleri ile safeviler ve doğu’daki müttefikleri olan osmanlı türkmenleri çaldıran ovasında karşı karşıya gelmişler ve kılıçlı, kalkanlı, mızraklı safeviler osmanlıların ateşli silah üstünlüğüne daha fazla dayanamayıp yenilmişlerdir. eğer bu savaşı osmanlılar kaybetseydi çok büyük ihtimalle bugün doğu ve güneydoğu anadolu toprakları iran‘a ait olacaktı ve halkı da azerbaycan türklerinden oluşacaktı yani güney azerbaycan dediğimiz iran azerbaycanı gibi bir yer olacaktır.

şah ismail'in bizzat savaş meydanına inip cenk ettiği savaştır.

"kontörü bittiği için sürekli çaldıran insanlar yüzünden çıkmış" bu kötü espriyi ilk ben yapmış olayım bari.

o güne kadar hiç yenilgi yüzü görmeyen 20'li yaşlarında bir cengaver olan şah ismailin yenildiği bir savaştır. savaştan önce şah ismail ordusunu ikiye ayırır. planı, sağ ve sol kanatlara ani hücumla dağıtmak ve merkezi telef etmektir. kendi komuta ettiği sağ kanatla osmanlı ordusunun sol kanadını biçmeye başlar. rumeli beylerbeyi, malkoçoğullarından tur ali bey ve ali bey, bizzat şah ismail tarafından öldürülür. yani sizin anlayacağınız osmanlı ordusundaki general ve albay rütbesindeki adamlar savaşta can verir. yavuz sultan selim kanadın kaybedileceğini anlar, topları o kanada doğru çevirir, ateşlemeye başlar. yani (bkz: braveheart (film))'deki uzunbacaklı edward'ın yaptığı gibi kendi askerlerini de ölüme gönderir. top ateşinden atlar ürkmeye başlar ve gerisi tam bir katliam. buna rağmen şah ismail merkeze kadar gelir. merkeze geldiğinde topların birbirleriyle zincirle bağlı olduğunu ve araya kurşun plakaların konulduğunu görür. yani merkez, ovaya kurulmuş bir hisar gibidir. bu korumayı atlılar bir türlü aşamazlar. sonra yeniçeriler 500'erli birlikler halinde doldurma tüfeklerle ateşe başlar. bir birlik ateş yaptıktan sonra doldurmak için çekilir diğeri hemen ateşe başlar. böylelikle nefes aldırılmaz. kurşunlar safevi ordusunun zırhlılarını kağıt gibi deler geçer. en sonunda şah ismail kolundan yaralanır, atından düşer. şahın adamlarından biri şah ismailin başlığını alır ve "şah menem" diye bağırır. yeniçeriler o adamı öldürür. şah kaçabilme imkanına kavuşur. kaçarken diğer kanadın ne yaptığına baktığında osmanlı sağ kanadının kendi ordusunun sol kanadına üstün geldiğini görür. 80.000 kişilik safevi ordusundan kurtulanlar 15.000 kadardır. gerisi ya savaşta can vermiş ya da esir düşmüştür. şahın eşi olan taclı hatun (bihruze sultan da deniliyor) da bu savaşta esir düşmüştür.
savaş osmanlı ordusu için zafer sayılsa da kayıpları ağırdır. nitekim sol kanat tamamen kaybedilmiştir. şaşırtıcı şekilde sağ kanat, yani anadolu askerleri safevi ordularına karşı direnebilmiştir. şah ismail, o güne kadar hiç yenilmediğinden, biraz da şeyh olmasından mütevellit kendisini "mehdi" gibi görüyordu. safevi tarikatında ve diğer tarikatlarda da mehdilik inancı mevcuttur. mehdinin birgün gelip nizam vereceğine ve kendisine kılıç veya kurşun işlemeyeceğine inanılır. yaralandığı vakit mehdi olmadığını anlayan şah ismail büyük hayal kırıklığına uğrar ve kendisini devlet işlerinden çeker.

aslında bu savaş, teknolojinin savaşta ne kadar önemli olduğunu belirten bir savaştır.

iki türk hakanının karşı karşıya geldiği bir harptir. tabi devletler söz konusu olunca aynı ırktan olmanızın bir önemi yok aksine çıkarlar söz konusu. ipek yoluna ve mısır'a sahip olmak o zaman için büyük bir nimet. zamanında bayezid ve timur han da birbirleriyle harbetmişti. bizim insanımızın itin g.tüne soktuğu gibi pasif ve beceriksiz bir lider değildi şah ismail. zamanının çok üstünde bir şair ve devleti için sahaya inebilecek bir kumandandır , cevval ve atakandır yani. tabi inceden yavuz selim hana da nefret besleyen insanlarımız var , adam sanki patatese tapsa bu savaş çıkmayacaktı fikrini yaşıyorlar. bu savaş çıkacaktı öyle ya da böyle , kuvvetli olan ve daha dinamik hareket eden kazanacaktı ve öyle de oldu. yavuz hanın hamlesi mısır'ı almaktı ve bu yol orta doğudan geçiyordu , orta doğuyu zapdetmeden mısır'ı almak mümkün değildi. zamanında çölü büyük maiyetiyle tez zamanda geçmiştir , birinci cihan harbinde cemal paşa bile o çölde asırlar sonra telef olmuştur , düşünün ne kadar kararlı olduğunu yavuz hanın. şimdi vaziyet böyle olunca şah ismail sevenleri yavuz hanı sevmeyip , laf atıyorlar çocuklar gibi. bir miras payında bile ( bakın kıçı kırık miras davasında ) abi-kardeş katli oluyorken devletler söz konusu. şimdi iran sırf azerbaycan şia diye kendi topraklarından ona yer verir mi sanıyorsunuz ? yahut türkiye sünni diye ırak sünni kesimine toprak mı verir ? tarihi olayları duygulardan ve inançlardan ayrı tutmak gerekir. inanç için harp ediliyorsa yine kendi inancınızdan bağımsız bu olayı yorumlamak en sağlıklısı. ben sünniyim diye neden büyük şair şah ismail'in bu özelliğini yok sayayım ? he iyi oldu ben sünniyim adam şia olmuş , oh kötüle gitsin. her iki tarafta türk ve ikisi de iyi savaşıyor. ve bu savaş 16.yy'da gerçekleşiyor , herifler ne işi varmış diyor orada yavuz'un. bak sevmediğin amerikanın mesela ne işi var incirlikte , japonya'da , afrika'da az düşün istersen sevgi pıtırcığı ?

yenilmeyen sultan şah ismail'in hayallerinin çalınmasıyla sonuçlanmış çaldıran savaşı. hayallerini çaldıran ve bu yüzden çıldıran şah ismail olmuştur. söylendiğine göre türkler savaşıp yendiği hükümdarın karısını, kızını da yanında getirirmiş. ve bu savaşta da yavuz sultan selim bunu yapmış.

türk gençliğinin dil ve kavramlarla olan imtihanının geldiği noktalardan biri.

(bkz: savaş) (bkz: muharebe)

doğrusu için (bkz: çaldıran muharebesi)

ilk kim çaldırmış sorusunu akıllara getiren muharebedir.

yavuz sultan selim'in 1.8 t passat ile yardırıp şah ismail'in ford transitini paramparça ettiği savaş.

23 ağustos 1514 tarihinde iran çaldıran bölgesinde gerçekleştirilen, |. selim ve şah ismail taraftarlarının bulunduğu muharebedir. kesin osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır.