2.
hakkında türlü türlü teoriler vardır. bunlardan en meşhuru; aslında ölmediği ve william shakespeare adıyla edebi hayatına devam ettiğidir. tabii ki deli saçması. ancak bir gerçek vardır ki; shakespeare kendisinden epey etkilenmiştir. hatta bazı kaynaklarda shakespeare’in akıl hocası olduğundan bahsetmektedir.
devamını gör...
3.
on altıncı yüzyılda yaşamış ingiliz şair ve oyun yazarıdır.
üstün zekası daha doğru söyleyişle dehası çok küçük yaşlarda kendi göstermiş ve marlowe her zaman çok başarılı bir öğrenci olmuştur. bir ayakkabıcının oğlu olan marlowe dünyada iz bırakmak isteyen ama sınıf farklıları yüzünden geri bırakılan insanlar için örnek alınması gereken bir sanatçıdır.
her zaman shakespeare ile bir yarış içinde tutulmaya çalışılan marlowe için böyle bir rekabet fikri bence çok büyük bir hakaret sayılırdı.
shakespeare daha fazla eser bırakmıştır ama shakespeare 52 yaşında ölürken marlowe daha otuz yaşına gelmeden öldürülmüştür. shakespeare çok yeteneklidir tabii ki ama eserleri hep ingiltere dışındadır nedense, kimseye bulaşmamaya çalışır. marlowe ise ateism, eşcinsellik, yahudi karşıtlığı gibi konularda bile çekinmeden yazar ve bunun bedelini de öder.
marlowe bir barda kafasına aldığı kama darbesi ile öldürülür, shakespeare’in ölümü ile ilgili ise elimizde net bir bilgi yok.
dil kullanımı açısından ikisi de dünyada eşi benzeri görülmemiş bir başarı sergilemiştir.
işte tam bu noktada iki kişinin aynı insan olduğu iddiası ortaya atılır. söylentiye göre marlowe kendi ismini öldürüp shakespeare ismiyle yeniden ortaya çıkmıştır. zaten shakespeare ile ilgili bu kadar az bilgi olması da bu komplo teorisini güçlendirir.
ilginç noktalardan bir diğeri de iki yazarım doğum tarihleri arasında iki ay olmasıdır.
nasıl olduğu, ne olduğu pek mühim değil artık ama şurası kesin ki marlowe, shakespeare’in gölgesinde kalacak bir yazar değildir.
üstün zekası daha doğru söyleyişle dehası çok küçük yaşlarda kendi göstermiş ve marlowe her zaman çok başarılı bir öğrenci olmuştur. bir ayakkabıcının oğlu olan marlowe dünyada iz bırakmak isteyen ama sınıf farklıları yüzünden geri bırakılan insanlar için örnek alınması gereken bir sanatçıdır.
her zaman shakespeare ile bir yarış içinde tutulmaya çalışılan marlowe için böyle bir rekabet fikri bence çok büyük bir hakaret sayılırdı.
shakespeare daha fazla eser bırakmıştır ama shakespeare 52 yaşında ölürken marlowe daha otuz yaşına gelmeden öldürülmüştür. shakespeare çok yeteneklidir tabii ki ama eserleri hep ingiltere dışındadır nedense, kimseye bulaşmamaya çalışır. marlowe ise ateism, eşcinsellik, yahudi karşıtlığı gibi konularda bile çekinmeden yazar ve bunun bedelini de öder.
marlowe bir barda kafasına aldığı kama darbesi ile öldürülür, shakespeare’in ölümü ile ilgili ise elimizde net bir bilgi yok.
dil kullanımı açısından ikisi de dünyada eşi benzeri görülmemiş bir başarı sergilemiştir.
işte tam bu noktada iki kişinin aynı insan olduğu iddiası ortaya atılır. söylentiye göre marlowe kendi ismini öldürüp shakespeare ismiyle yeniden ortaya çıkmıştır. zaten shakespeare ile ilgili bu kadar az bilgi olması da bu komplo teorisini güçlendirir.
ilginç noktalardan bir diğeri de iki yazarım doğum tarihleri arasında iki ay olmasıdır.
nasıl olduğu, ne olduğu pek mühim değil artık ama şurası kesin ki marlowe, shakespeare’in gölgesinde kalacak bir yazar değildir.
devamını gör...
4.
devamını gör...
5.
kariyeri 6 seneden az sürmüş olan ve 29 yaşında hayatını kaybeden (öldürülen), william shakespeare'in çağdaşı ingiliz oyun yazarıdır. bugün çok değerli görülen bir edebiyatçı olsa da zamanında shakespeare'in gölgesinde kalmıştır ve aslında popüler kültür baz alındığında tablo hala aynıdır. elizabeth çağı oyun yazarlarından bir başkası olan ben jonson kadar bilinir bugün en azından, marlowe. (jonson, zamanında aşırı popülermiş ama artık değil.) belki de ömrü elverseydi, shakespeare'in gölgesinden çıkıp gökte onun kadar parlak bir yıldız da olabilirdi. the marlovian theory of shakespeare authorship denen bir "komplo teorisi" bile vardır ve buna göre shakespeare'in diye bildiğimiz eserleri aslında marlowe yazmıştır hatta marlowe belirtilen tarihte ölmemiştir. (zaten bu teori başka şekilde desteklenemezdi.) bu kafalar bana çok uzak açıkçası. zaten saçma bulurum böyle komplo teorilerini ayrıca ingiliz dili ve edebiyatı bölümünde yüksek lisans yaparken hocam olan abd'li drama uzmanı bir profesör de, "doğru bir okumayla, shakespeare'in tüm eserlerinin kendisinden çıktığı anlaşılıyor." demişti. bu galiba başka bir komplo teorisiyle ilgiliydi. shakespeare ismiyle eserler veren 4-5 kişi mi ne varmış falan fistan...
neyse biz aklıselime ve gerçeklere dönelim...
shakespeare'den sadece 2 ay daha büyük olan marlowe hakkında her zaman spekülasyonlar yapılmış gibi duruyor. örneğin, cambridge'de okurken kendisinin casus olduğundan şüphelenilmiş. corpus christi college'da okurken ise dersleri sıkça asmasından mezuniyeti verilmemiş bu "gencin" ve anca kraliyet danışma meclisi araya girip kendisinin kraliçe 1. elizabeth'e iyi hizmetinden dolayı takdirlerini sununca okulunu bitirebilmiş christopher. bu olay neticesinde de marlowe'un, istihbarat servisinde sir francis walsingham'ın gizli ajanı olduğu söylentileri çıkmış.
kendisine "heretic" (kafir) suçlamaları da yöneltilmiş, incili eleştiren ve oradaki çelişkileri gösteren bir el yazması yüzünden, 1593 senesinde. yine aynı dönemin bir oyun yazarı ve marlowe'un oda arkadaşı olan thomas kyd'a işkence edilmiş, marlowe'un "suçlarına" kanıt sağlaması için. neticesinde christopher, o dönemki cezası kazığa bağlanıp yakılmak olan ateizmle suçlanmış. neyse ki bir hukuk görevlisine her gün rapor vermesi karşılığında serbest bırakılmış.
marlowe'un tam olarak nasıl/neden öldü(rüldü)ğü bilinmiyor ama bir bar kavgasında öldürülmesi en kuvvetli ihtimal olarak değerlendiriliyor. ingram frizer isimli, yine bir ajan olduğundan şüphelenilen biriyle akşam/gece takılırlarken bir anlaşmazlıklarının çıktığı (hesap/fatura konusunda olduğu söyleniyor) ve kavganın sonunda frizer'ın marlowe'u bıçaklayarak öldürdüğü, bu bağlamdaki en büyük olasılık olarak görülüyor. diğer bir teori, kraliçe 1. elizabeth'in, ölümünden 4 gün önce christopher'ın öldürülme emrini vermesi ve bu konudaki son teoride de yazının başlarında bahsettiğim şekilde, marlowe'un aslında ölmediği (faked his own death) ve william shakespeare takma ismiyle yazmaya devam ettiği söyleniyor. (bu sonuncusu gerçekse bayağı afallarım.)
christopher marlowe, kısa oyun yazarlığı kariyerine (shakespeare o değilse tabii ve değildir ya); tamburlaine the great, the tragical history of doctor faustus, the jew of malta ve edward the second gibi önemli işler sığdırmıştır. başka eserler de vermiştir ama en önde gelen ve hala tiyatral mahiyette uyarlanan/gösterilen eserleri bunlardır. kendisinin faust'u goethe'ninkinden çok farklıdır ama bence en az o kadar iyidir. c. marlowe, şair olarak da dikkat çekmiştir ve onun şiirlerinin shakespeare'in oyunlarına birtakım ilhamlar verdiği iddia edilir. iyi sayılacak bir eğitim almasına rağmen yazma konusunda akademik bir donanımı olmadığı göz önünde tutulduğunda, c.m.'nin bu kadar başarılı yazılı eserler verebilmesi dikkat çekmiştir.
marlowe'un bir eş cinsel olduğu da iddialar arasındadır. hatta gizli eş cinsel de değilmiş (openly homosexual). bu bilgi, günümüzde tartışmalı görülmektedir. neticede otobiyografik eserler yazmadı adam veya zamanında çok tanınmadığından özel hayatı pek de "merceklenmemiştir". çağdaşları ve bazı kaynaklar, "çılgın partiler verirdi/yapardı." (partied hard) demişler ama o partilerde neler olmuştur, bu gibi şeylerin pek de kayıtları tutulmadığından hiçbir zaman öğrenemeyiz herhalde.
özgür düşünebilen ve cezası yakılarak öldürülmek olan bir konuda cesurca konuşabilen/yazabilen bu mühimsenesi yazarın eş cinseldiyse bile bunu saklamayacağını düşünüyorum. bu gibi belirsizliklere rağmen, o çağdaki bir figüre göre c.m. hakkında epey detaylı bilgilere sahip olduğumuz için şanslıyız bana sorarsanız.
not: bu yazıyı başka bir sözlük için yazmıştım zamanında. fakat burada editör olduktan sonra oraya zaman ayıramadığımdan orada yazmıyorum artık. oradaki bazı böyle tanımlarımı silerek normal sözlük'e taşıyacağım.
neyse biz aklıselime ve gerçeklere dönelim...
shakespeare'den sadece 2 ay daha büyük olan marlowe hakkında her zaman spekülasyonlar yapılmış gibi duruyor. örneğin, cambridge'de okurken kendisinin casus olduğundan şüphelenilmiş. corpus christi college'da okurken ise dersleri sıkça asmasından mezuniyeti verilmemiş bu "gencin" ve anca kraliyet danışma meclisi araya girip kendisinin kraliçe 1. elizabeth'e iyi hizmetinden dolayı takdirlerini sununca okulunu bitirebilmiş christopher. bu olay neticesinde de marlowe'un, istihbarat servisinde sir francis walsingham'ın gizli ajanı olduğu söylentileri çıkmış.
kendisine "heretic" (kafir) suçlamaları da yöneltilmiş, incili eleştiren ve oradaki çelişkileri gösteren bir el yazması yüzünden, 1593 senesinde. yine aynı dönemin bir oyun yazarı ve marlowe'un oda arkadaşı olan thomas kyd'a işkence edilmiş, marlowe'un "suçlarına" kanıt sağlaması için. neticesinde christopher, o dönemki cezası kazığa bağlanıp yakılmak olan ateizmle suçlanmış. neyse ki bir hukuk görevlisine her gün rapor vermesi karşılığında serbest bırakılmış.
marlowe'un tam olarak nasıl/neden öldü(rüldü)ğü bilinmiyor ama bir bar kavgasında öldürülmesi en kuvvetli ihtimal olarak değerlendiriliyor. ingram frizer isimli, yine bir ajan olduğundan şüphelenilen biriyle akşam/gece takılırlarken bir anlaşmazlıklarının çıktığı (hesap/fatura konusunda olduğu söyleniyor) ve kavganın sonunda frizer'ın marlowe'u bıçaklayarak öldürdüğü, bu bağlamdaki en büyük olasılık olarak görülüyor. diğer bir teori, kraliçe 1. elizabeth'in, ölümünden 4 gün önce christopher'ın öldürülme emrini vermesi ve bu konudaki son teoride de yazının başlarında bahsettiğim şekilde, marlowe'un aslında ölmediği (faked his own death) ve william shakespeare takma ismiyle yazmaya devam ettiği söyleniyor. (bu sonuncusu gerçekse bayağı afallarım.)
christopher marlowe, kısa oyun yazarlığı kariyerine (shakespeare o değilse tabii ve değildir ya); tamburlaine the great, the tragical history of doctor faustus, the jew of malta ve edward the second gibi önemli işler sığdırmıştır. başka eserler de vermiştir ama en önde gelen ve hala tiyatral mahiyette uyarlanan/gösterilen eserleri bunlardır. kendisinin faust'u goethe'ninkinden çok farklıdır ama bence en az o kadar iyidir. c. marlowe, şair olarak da dikkat çekmiştir ve onun şiirlerinin shakespeare'in oyunlarına birtakım ilhamlar verdiği iddia edilir. iyi sayılacak bir eğitim almasına rağmen yazma konusunda akademik bir donanımı olmadığı göz önünde tutulduğunda, c.m.'nin bu kadar başarılı yazılı eserler verebilmesi dikkat çekmiştir.
marlowe'un bir eş cinsel olduğu da iddialar arasındadır. hatta gizli eş cinsel de değilmiş (openly homosexual). bu bilgi, günümüzde tartışmalı görülmektedir. neticede otobiyografik eserler yazmadı adam veya zamanında çok tanınmadığından özel hayatı pek de "merceklenmemiştir". çağdaşları ve bazı kaynaklar, "çılgın partiler verirdi/yapardı." (partied hard) demişler ama o partilerde neler olmuştur, bu gibi şeylerin pek de kayıtları tutulmadığından hiçbir zaman öğrenemeyiz herhalde.
özgür düşünebilen ve cezası yakılarak öldürülmek olan bir konuda cesurca konuşabilen/yazabilen bu mühimsenesi yazarın eş cinseldiyse bile bunu saklamayacağını düşünüyorum. bu gibi belirsizliklere rağmen, o çağdaki bir figüre göre c.m. hakkında epey detaylı bilgilere sahip olduğumuz için şanslıyız bana sorarsanız.
not: bu yazıyı başka bir sözlük için yazmıştım zamanında. fakat burada editör olduktan sonra oraya zaman ayıramadığımdan orada yazmıyorum artık. oradaki bazı böyle tanımlarımı silerek normal sözlük'e taşıyacağım.
devamını gör...