çoklu kişilik bozukluğu

kişinin geçirdiği travma sebebiyle kendine yeni kişilikler oluşturmasıdır. kişi bir kimliğin etkisindeyken diğerinin bundan hiçbir haberi yoktur.

--! spoiler !--

(bkz: fight club)(bkz: identity)(bkz: split)

--! spoiler !--

türkiyede özellikle sosyal medyada herkesin sahip olduğu hastalık. insanlar bu hastalıkları havalı bir şey zannediyor üzücü.

bir rivayete göre bir şahısta 24 farklı karakter dahi görülebilmekte olup bilim çevrelerinde dissosiyatif kişilik bozukluğu da (dkb) denilmektedir.

literatürdeki adı dissosiyatif kimlik bozukluğu'dur.

genellikle çocukluk döneminde yaşanan şiddetli travmadan ve çocuk istismarından kaynaklanır. bu travma aşırı veya tekrarlayan, fiziksel, cinsel veya duygusal istismar olabilir. bunun dışında genetik ve biyolojik faktörlerin de rol oynadığına inanılmaktadır. kişi, bu dayanılmaz acıyı tek başına kaldıramadığı için kendine farklı kişilikler yaratır. bu kişiliklerin hepsinin farklı bir hikayesi olmakla birlikte yaşları, cinsiyetleri, karakterleri vs. farklıdır. öznel yorumum dayanılmaz acılarını farklı kişilikler yaratarak onlara paylaştırdığı yönünde.

nadir bir hastalıktır, tedavi olarak psikoterapi seansları ve ilaç tedavisi uygulanır. günümüzde birçok dizi ve filme konu olan hastalıktır ayrıca. kill me heal me ve split (film) örnek olarak gösterilebilir.

tabii bu dizi ve film'de 12-24 gibi sayıca çok fazla kimlikler işlenmiş fakat çoklu kişilik bozukluğu diyebilmemiz için 2 tane farklı kişilik/kimlik olması yeterlidir. bu kimliklerin kişinin düşünce ve davranışlarına etki ettiği unutulmamalıdır. bana ilginç gelen bir araştırma sonucunu sizlerle paylaşayım, farklı kimlikler bir bedende farklı ellerini kullanıyorlar. yani bir kişi kendi benliğinde sağ elini kullanırken, diğer kişiliği solak olabilir.

çoklu kişilik bozukluğu da denir. tanının koyulabilmesi için kişinin en az iki ayrı ego durumunun bulunması ve bazı durumlarda birinin öne çıkması gerekir. yani birey aynı bedende birden çok kişiyle birlikte yaşar.
psikanalistler der ki; şiddetli travmaların bastırılması ile ortaya çıkar.
öğrenme kuramcıları der ki; stres verici olaylardan korunmak için geliştirilmiş kaçınma tepkileri sonucu ortaya çıkar.

bir esas kişi vardır, diğerlerine alter ego denir. alter egolar birbirlerinden haberdar olabilirler, hatta yaşanılan duruma göre diğerini çağırabilirler, birbirleriyle iletişim kurabilirler; ancak esas kişi bunların farkında değildir. bu sebeple hatırlanılan olaylarda ve bellekte boşluklar görülür.

her benliğin kendi davranışsal örüntü sistemleri vardır. sağ/sol el kullanımı, konuşulan diller, hoşlanılan şeyler bile farklılık gösterebilir. örneğin, esas kişi dini bütün bir birey, alter egolarından biri ateist olabilir.

konuyu merak edenler için birkaç film:
(bkz: identity)
(bkz: split)
(bkz: sybil)
(bkz: black swan)

tamam tamam, bunu sona sakladım herkes biliyordur diye: (bkz: fight club)

çoklu kişilik bozukluğu dissosiyatif sorunlar içinde yer alır. dissosiyatif bozuklukların en uç ve şiddetli şekli olan çoklu kişilik bozukluğunda kişi birden çok kimlik veya kişiliğe sahiptir. her kişiliğin bir adı, yaşı, anıları ve kendine özgü davranışları vardır. bu kişilik ya da kimlikler birbirini tanımazlar, birbirlerinden habersizdirler. birbirlerinin yaptığı eylemleri unuturlar. öteki kişilikler koruyucu, kollayıcı, persekütör, intihara eğilimli, çocuk veya karşı cins vb. özelliklere sahip olabilir. bir kişilik diğer kişilikle ters düşen özelliklere sahip olabilir (örneğin; biri bağımlı iken diğeri yıkıcı ve düşmancıl gibi). bir kişilik veya kimlikten diğerine kaymalar kısa sürede olur. kişi saatlerce hatta günlerce süren hafıza kaybı süreçleri yaşayabilir. bireyde ayrı kimliklerin ve kişiliklerin sayısı 2-10 arasında değişebilmektedir.

yukarıdaki tanımlamalar yeterli düzeyde. az bilinen özelliğinden bahsedilmesi gerekirse, çok az kişide olduğu düşünülen aslında fazlaca görülen fakat başka hastalıklarla karıştırılan kimlik bozukluğu. filmlerde, dizilerde olağanüstü bir durummuş gibi gösterilmesine karşılık basit gördüğümüz olaylarla da ortaya çıkabilir. "bunu yapmamı içimden bir ses söyledi, içimden birileri benimle konuşuyor" gibi ifadeler tanıyı koymayı kolaylaştırır.

(bkz: mr. robot)
(bkz: elliot alderson)

cogul kisilik olarakta bilinir. dissosiyatif amnezi’, ‘dissosiyatif füg’ ve ‘depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğu’ olmak üzere dört ana başlıkta toplanır. dissosiyasyon ‘ayrılma, dağılma, çözülme, kopma’ anlamını taşır. dissosiyatif bozukluklar herhangi bir fiziksel hastalık ya da beyin hasarı ile ilişkili değildir. bilincin, belleğin, kimliğin, duygulanımın, algının, davranışın ve çevreyi algılama bütünlüğünün bozulması halidir. dissosiyatif bozukluklar, ani veya kademeli, geçici veya kronik olarak görülebilir.

muhatap olmak çok zordur, hayatınızda olması daha da zordur. bir gün gelir, oldukça anlayışlı, elit bir salon beyefendisi, bir başka gün, 50 kuruş versene tirrek... giyim, kuşam, tavır davranış, ses, renk; sizi tiyatroda hissettirir. ama oyuncu sizsinizdir.. konu doğaçlama....

hepiniz kesin lan sesinizi tanım yapmaya çalışıyoruz burda.

sadece insan değil hayvan, eşya hatta mitolojik bir canlı bile olabilir bu diğer kimlikler. bazı kişiler diğer kimlik kontroldeyken yaşananları görebilir. bu hastalığa sahip birisi röportajında bu durumu arabanın yolcu koltuğunda olmaya benzetmişti, yolu görebiliyor ama sürücü koltuğunda olmadığı için müdahale edemiyormuş. yine aynı röportajda günlük tutmanın diğer kimlikler ile iletişimde faydalı olduğunu böylece önemli olaylar ve durumların diğer kimliklere haber verilebildiğini söylüyordu. bence çok kompleks bir hastalık yada savunma mekanizması diyebiliriz. kişinin zihnini korumak için başvurduğu bir yol ve bu insanlar genel olarak topluma zararlı bireyler olmuyor, yaşadıkları daha çok içsel oluyor.

bu konuyu bilmiyorum ama çok insanın kişiliği bozuk. bunu iyi bilirim.

sosyal medyanın da etkisiyle daha sık görülmeye başlanan rahatsızlık. tedavisi olduğunu duymuştum. kişi tek bir karakterde toplanmaya çalışılıyormuş.

bende olup olmadığını hala anlamamış olsam da muhtemelen herkesin farklı bir benle karşılaşmasına sebep oluyor. bazen hayatımı düşününce o kadar zorlandığımı düşünüyorum ki. yani bununla savaşmak biraz zor geliyor. mesela istemediğim şeyleri birilerine söylediğimde, imajımı kurtarmak için geri dönmek zorunda kalmalarım gibi. artık onu kim yapıyor bu kurtarmayı kim yapıyor bilemiyorum onu. bazen en çalışkan, bazen en tembeliz. bazen harikalar yaratanız bazen güne uyanmak istemeyen biri. tüm bunlarla sen savaşırken en basit savaşta seni göz ardı etmeleri ne acı.

durumu güzel tasvir etmek durumdan sıyrılmaya yaramıyor ama.

ilgi çekici bir bozukluk olup birçok filme konu olmuştur. dsm 5'te dissosyatif kimlik bozukluğus olarak tanımlanır. bu bozukluğa sahip olan kişinin farklı kişilikleri -bunlara alter kişilik denir- vardır ve biri diğerinden habersizdir.

-spoiler alert-

şimdi buraya bu bozuklukla alakalı birkaç film bırakmadan da gitmek istemem:

(bkz: psycho)
(bkz: split)
(bkz: sybil)
(bkz: who am i)
(bkz: identity)
(bkz: fight club)

kişilik bölünmesi olarak da biliniyor. tedavide bütün kişilikler bir araya toplanmaya çalışılır. bir kişiliğinde ressam olan birisi bir başka kişiliğinde müzisyen olabilir.
ayşe'de a ve b kişilikleri olsun. ayşe b kişiliğine geçtiğinde a kişiliğindeyken yaptığı hiçbir şeyi hatırlamaz.
yanlış hatırlamıyorsam en fazla kişiliğe sahip olan kişinin 99 farklı kişiliği vardı. en fazla kaç tane olabileceğini hâlâ bilmiyoruz.

bizim hastalığım.

örnek olarak şunu izlemenizi tavsiye ederim.