1.
"yanıyor!" 1936 yılında polonya'da yaşanan przytyk pogromu sırasında yahudi şair mordkhe gebirtig tarafından yazılmış bir şiirdir. anlaşılacağı üzere, pogromdan bahsetmektedir. yidişçe yazılmıştır. bir çok şekilde de seslendirilmiştir.
yidişçe:
s’brent! briderlekh, s’brent!
oy, undzer orem shtetl nebekh brent!
beyze, vintn mit yirgozn
raysn, brekhn un tseblozn
shtarker nokh di vilde flamen,
alts arum shoyn brent.
un ir shteyt un kukt azoy zikh
mit farleygte hent,
un ir shteyt un kukt azoy zikh-
undzer shtetl brent!
s’brent! briderlekh, s’brent!
oy, undzer orem shtetl nebekh brent!
s’hobn shoyn di fayertsungen
dos gantse shtetl ayngeshlungen —
un di beyze vintn huzhen,
undzer shtetl brent!
un ir shteyt un kukt azoy zikh…
s’brent! briderlekh, s’brent!
oy, es ken kholile kumen der moment:
undzer shtot mit undz tsuzamen
zol af ash avek in flamen,
blaybn zol vi nokh a skhlakht,
nor puste, shvartse vent!
un ir shteyt un kukt azoy zikh…
s’brent! briderlekh, s’brent!
di hilf iz nor in aykh aleyn gevendt,
oyb dos shtetl iz aykh tayer,
nemt di keylim, lesht dos fayer.
lesht mit ayer eygn blut,
bavayzt, az ir does kent.
shteyt nit, brider, ot azoy zikh
mit farleygte hent.
shteyt nit, brider, lesht dos fayer —
undzer shtetl brent!
türkçe:
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
küçük kasabamız zavallıca yanıyor!
sinirli rüzgarlar nefret ve lanetleri ile
yıkıyor, parçalıyor ve dağıtıyor
delirmiş alevler sıçrıyor, bükülüyor ve dönüyor
her şey yanıyor!
ve sen de orada öylece duruyorsun,
ya ellerin kenetlenmiş* ya da göğe bakıyor*,
ve durup öylece bakıyorsun,
küçük kasabamız yanıyor!
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
küçük kasabamız zavallıca yanıyor!
alevin dili, güç ve zor ile,
yutuverdi köylerimizi.
yabani rüzgar hırlıyor ve çalkalanıyor
küçük kasabamız yanıyor!
sen de orada öylece duruyorsun..
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
tanrı göstermesin bir vakit gelir ki,
kasabamız ve bizler birlikte,
alevler içinde yok olur gideriz.
o zaman geriye, aynı bir cinayetteki gibi
çıplak, kapkara duvarlar kalır.
sen de orada öylece durursun..
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
sadece siz yardım edebilirsiniz,
seviyorsanız eğer bu küçük kasabayı,
silahlanın, ateşleri söndürün,
kanınızla sulayın buraları, hakiki olun,
yapabileceğiniz her şeyi yapın!
orada öylece bakakalıp durma,
ellerin kenetli, ellerin göğe bakar hâlde,
durma öyle, söndür şu ateşi
kasabamız yanıyor!
yidişçe:
s’brent! briderlekh, s’brent!
oy, undzer orem shtetl nebekh brent!
beyze, vintn mit yirgozn
raysn, brekhn un tseblozn
shtarker nokh di vilde flamen,
alts arum shoyn brent.
un ir shteyt un kukt azoy zikh
mit farleygte hent,
un ir shteyt un kukt azoy zikh-
undzer shtetl brent!
s’brent! briderlekh, s’brent!
oy, undzer orem shtetl nebekh brent!
s’hobn shoyn di fayertsungen
dos gantse shtetl ayngeshlungen —
un di beyze vintn huzhen,
undzer shtetl brent!
un ir shteyt un kukt azoy zikh…
s’brent! briderlekh, s’brent!
oy, es ken kholile kumen der moment:
undzer shtot mit undz tsuzamen
zol af ash avek in flamen,
blaybn zol vi nokh a skhlakht,
nor puste, shvartse vent!
un ir shteyt un kukt azoy zikh…
s’brent! briderlekh, s’brent!
di hilf iz nor in aykh aleyn gevendt,
oyb dos shtetl iz aykh tayer,
nemt di keylim, lesht dos fayer.
lesht mit ayer eygn blut,
bavayzt, az ir does kent.
shteyt nit, brider, ot azoy zikh
mit farleygte hent.
shteyt nit, brider, lesht dos fayer —
undzer shtetl brent!
türkçe:
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
küçük kasabamız zavallıca yanıyor!
sinirli rüzgarlar nefret ve lanetleri ile
yıkıyor, parçalıyor ve dağıtıyor
delirmiş alevler sıçrıyor, bükülüyor ve dönüyor
her şey yanıyor!
ve sen de orada öylece duruyorsun,
ya ellerin kenetlenmiş* ya da göğe bakıyor*,
ve durup öylece bakıyorsun,
küçük kasabamız yanıyor!
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
küçük kasabamız zavallıca yanıyor!
alevin dili, güç ve zor ile,
yutuverdi köylerimizi.
yabani rüzgar hırlıyor ve çalkalanıyor
küçük kasabamız yanıyor!
sen de orada öylece duruyorsun..
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
tanrı göstermesin bir vakit gelir ki,
kasabamız ve bizler birlikte,
alevler içinde yok olur gideriz.
o zaman geriye, aynı bir cinayetteki gibi
çıplak, kapkara duvarlar kalır.
sen de orada öylece durursun..
yanıyor! kardeşler, yanıyor!
sadece siz yardım edebilirsiniz,
seviyorsanız eğer bu küçük kasabayı,
silahlanın, ateşleri söndürün,
kanınızla sulayın buraları, hakiki olun,
yapabileceğiniz her şeyi yapın!
orada öylece bakakalıp durma,
ellerin kenetli, ellerin göğe bakar hâlde,
durma öyle, söndür şu ateşi
kasabamız yanıyor!
devamını gör...