iklimin insan karakteri üzerindeki etkisi

şüphesiz olarak var olan etkidir.

bir insanın iç yapısını ortaya koyan en başarılı gözlemci, muhtemelen hava durumu ve iklimlerdir.
kişilerin karakter yapılarının şekillenmesinde en önemli faktörlerden birisi, yetiştiği bölgenin iklimi olarak değerlendirilir.
tabii tabiat ana dışında, aile çevre okul ve benzeri faktörler de etkilidir.

sıcak ülkelerdeki insanların daha samimi ve sevecen, soğuk ülkelerdeki insanların daha sert ve ketum olmaları ile örnek verilebilir. hayatla mücadele insanın tabiatını şekillendirir..

sıcaklık insanda bir rahatlama, bir sosyalleşme duygusu uyandırıyor. o yüzden yaz aşkı diye bir şey vardır.* kışın ise eve kapanma isteği gelir, yağmurlu ve çok kapalı havalarda canımız hiçbir şey yapmak istemez.
ılıman iklim insanı sıcaktır, rahattır, cool olayım diye kasmaz. soğuk insan nettir, aman hemen işi halledelim de sıcak evime gideyim diye bakar.
böyle de bir araştırma var.

mesela baharın gelişiyle serotonin hormonu salgısı artar. çünkü güneş bu hormonunun salgı düzeyini arttırır. bu da bizim ruh halimize yansır.

engizisyon mahkemelerinde insanları cadı ilan edip yakma, giyotin, sömürü, kölelik, yahudi ve kızılderili soy kırımları , iki adet dünya savaşı çıkarma, atom bombası atma ve nükleer silah üretme gibi en acımasız olayların avrupa ve amerika kıtasından çıkmasıyla cevabı beni tereddüt ettiren başlıktır.

sıcak ülkelerde zamanın daha yavaş işliyormuş gibi gelmesi insanlığı ağır hareket etmeye, miskinliğe, ertelemeye iterken soğuk ülkelerde zaman daha hızlı işliyormuş gibi geldiği için insanlar daha dakik ve planlıdır.

(bkz: zamanın coğrafyası)

aristoteles'e göre iklim, insanlara birtakım erdemler kazandırır. bunu gözlemlemenin en iyi yolunun dünya edebiyatından geçtiğini düşünüyorum.

akla gelen ilk örnekle başlayayım. "ruslar da iklimleri gibi pek soğuk insanlar canım!" deyip geçmeyeceğim tabi.

soğuk iklimler, zor hava şartları; o iklimin insanlarını daha mücadeleci kılıyor. bu mücadeleye alıştıkları hatta bu mücadeleye doğdukları için daha cesaretli ve sorumluluk sahibi olduklarını ama duygu yönünden az geliştiklerini söyleyebiliriz.

eserlerinde kasvetli havadan, güçlüklerle dolu yaşamlardan, açlıktan, sefaletten, sürgünden bahsettiklerinde hep bir şikayet havası, yenilmişlik görüyoruz ilk bakışta. oysa tüm kavgalarını, kendi insanlarının kavgalarını, nasıl baş ettiklerini/edemediklerini anlatırlar.

duygularından arınmış sanıyoruz onları. oysa duyguyu en katı, en soğuk haliyle yüzümüze vuruyorlar. sanki tüm bunları yaşarken hissetmeye fırsat bulamamış da birileri bu mücadeleye tanık olsun, hissedilmemiş her şeyi hissetsin istemişler gibi.

sıcak iklimler ise duygusal yönü gelişmiş, kültürel gelişime açık ama daha az cesur insanlar yetiştirir. elbette bu insanların da yaşam boyu süren savaşları vardır. ancak doğayla değil kendileri gibi kanlı canlı insanlarla. işte bu noktada duyguların ne denli baskın olduğunu görürüz. insanla olan kavga en fazla insan ömrü kadardır. üstelik insan sayısı kadar değişkendir.

bir kere hepsini geçtim, bu mücadele denktir. insanın insanı yenme umudu vardır. mücadelenin kazanılması umudu vardır. oysa insan iklimini yenebilir mi? mücadelenin bitişini umabilir mi?

sıcak iklim demişken yine akla ilk gelen örneği vereyim. anlaşılan sizi pek şaşırtmak istemiyorum bugün.

sıcaksa sıcak! latin edebiyatı. marquez.

yüzyıllık yalnızlık'ta isimlerin birbirine nasıl karıştığını hatırlayın. aurelianoları birbirinden ayırt etmek için nasıl zorlanırız okurken. işte gördünüz mü? nasıl da insan dolu bir anlatım.


not: bahsettiğim "cesur" kavramını lütfen genel bir değerlendirme olarak algılamayın. yalnızca iklim etkisini göz önüne alarak değerlendirdim.