josip broz tito

josip broz tito (1892-1980), marksist-leninist görüşlere sahip yugoslav devlet ve siyaset adamıdır. yugoslavya komünist partisinin kurucuları arasında yer aldı.
çevresindeki kişilere görev verirken ve iş yaptırırken sık sık "ti-to, ti-to" (sen bunu, sen bunu... yap!) dediği için arkadaşları kendisine esas ismi olan josip broz'un yanına tito lakabını eklediler.
ii.dünya savaşı’nda nazi almanyası'nın saldırması üzerine, yugoslavya komünistleri tito başta olmak üzere bir direniş hareketi başlattı. tito, yugoslavya halkını birlik, beraberlik, kardeşlik ve bağımsızlık çağrısı yapan bir bildiriyle ayaklandırdı. ayaklanmanın hızla yayılması sonucu yugoslavya'nın yarısı bağımsızlığa kavuştu ve nazi saldırıları püskürtüldü.
yugoslavya'nın eşit halklardan meydana gelen federal bir topluluk olduğunu ilan eden tito'ya 1943'te yugoslavya mareşalliği, daha sonra hükûmet başkanlığı ve başkomutanlığı da verildi. aynı yıl seçimlere gidildi ve tito'nun partisi olan halk cephesi seçimlerde galip çıktı. yugoslavya federal cumhuriyeti'ni kuran tito sosyalist bir rejim uygulayınca batı ülkeleri, tito'dan desteğini çekti. tito yugoslavya'nın bağımsız bir devlet olarak kalmasını isteyince stalin ile de arası açıldı.
"kimsenin bir şeyini istemiyoruz, bizim olan hiçbir şeyi de vermiyoruz" felsefesiyle hareket eden tito 1962-70 yılları arasında sık sık asya, afrika ve latin amerika'ya geziler yaparak bağlantısızlar hareketini güçlendirdi. 25 üçüncü dünya ülkesini sscb nüfuzundan kurtardı.
tito, türklerin yugoslavya’dan göç etmesine sebep olduğu ve komünist olduğu gerekçesiyle yurdumuzda pek sevilmese de parçalanan eski yugoslavya’da hala saygıyla anılan, özlenen bir liderdir.
“ülkemiz kristal bir küredir. ben josip broz tito, bu küreyi ellerimle tutarak değil alttan nefesimle üfleyerek havada tutuyorum. umarım benim nefesim tükendiğinde birisi bu görevi devralır. yoksa kristal küre yere düşer ve tuz buz olur... işte o zaman dünyanın kaderinin korunması başka bağımsız ülkelere kalır. mısırlı nasır, benim dostumdur ancak ondan önce dünyanın geleceğinin korunması anadolu’ya düşer. anadolu’da kemalistler tarafından kurulan devletin temeli bağımsızlıktır. bu yüzden anadolu, dünyanın kaderini kurtarma görevini omuzlarına alır.”

dün ölüm yıldönümüydü. bir yugoslav göçmeni olarak benim için çok önemli bir liderdir. zira kanın ve gözyaşının eksik olmadığı balkan coğrafyasına kısa süreli olsa da barışı getirmiştir. öyle ki onun döneminde sırplar ve boşnaklar bile birbirlerine kardeşim diyorlardı. bu dünyadan bir tito geçti ve ismi daima yaşayacak

dünya ya sert komünist bir lider olarak yansitilsa da halk tarafından adil olduguna inanilmis ve hala saygı ile anılan bir liderdir

bu gece de senin için yaktık reis. aklıma geldin öyle ansızın. hüzünlendim asaletini düşündükçe. gurbet eli bizim için yapmışlar, çatısını pek muntazam çatmışlar.

tito’nun bosna’daki gizli nükleer sığınağının adı istanbuldur. sığınağın bu ismi almasında, tito’nun ülkesinde gizlenmek zorunda kaldığı ve arandığı yıllarda, gizli komintern görevlisi olarak istanbul’da bulunmasının etkili olduğu rivayet edilir. sığınağın bosna’da olmasının da özel bir sebebi vardır; eğer yugoslavya stalin veya nato tarafından saldırıya uğrarsa, tito ülkesini terk etmeyi asla düşünmemiştir. nazi işgali sırasında olduğu gibi, partizan savaşını örgütlemek için bosna’da kalmayı planlamıştır.

josip broz tito, 1892-1980 yılları arasında yaşamış, hırvat asıllı yugoslav lider olup yugoslavya sosyalist federal cumhuriyeti'nin kurucusu olan kişi. tito, siyasi kariyerine avusturya macaristan imparatorluğu ordusunda bir hırvat askeri olarak başladıysa da bunu reddetti çünkü onun başka bir amacı vardı. birinci dünya savaşı'ndan sonra 1919 saint germain antlaşması ve 1920 trianon antlaşması ile birlikte avusturya-macaristan imparatorluğu dağıtılıp yerine sırp-hırvat-sloven krallığı kuruldu. ilgili devletin adı, 1929'da sırp asıllı kıral 1. aleksandar karacorceviç tarafından yugoslavya krallığı olarak değiştirildi. ikinci dünya savaşı yıllarında yugosılavya; nazi destekli bağımsız hırvatistan devleti, çetnik sırbistan'ı ve karadağ cumhuriyeti olmak üzere üçe bölünmüştü. ekstıradan mussolini destekli arnavutluk ile kosova'nın birleşmesi sonucu oluşan büyük arnavutluk da vardı. mareşal josip broz tito, bu üç duruma da karşı çıkıp partizanlarıyla birlikte halkı örgütleyerek işgalcileri ülkesinden kovdu ve yugosılavya sosyalist federal cumhuriyeti'ni kurdu. josip broz tito, ikinci dünya savaşı sonrasında tıpkı batı bloku gibi sscb ile arası hiçbir şekilde iyi olmamıştır ve bağlantısızlar hareketi'nin kurucusudur. tito, 35 yıl iktidarda kalmış olup 1980'deki ölümünden sonra yugosılavya, hızlı bir şekilde çözülme sürecine girmiştir.