köy evi

her köyün, kendine has olan evidir.
günümüzde, asortik anlamda kullanılan villa tabiri yani village’den evrilen, köy evi diye tabir edilen evlerdir.
ben kendi köy evimden bahsetmek istiyorum. kafanızda iyice canlanabilsin diye, kendi köy evimin görsellerini kullandım.


kocaman ahşap bir kapısı olur köy evlerinin. o kocaman kapı, sabah günün ilk ışığı ile açılır, akşam günün son ışığına kadar açık kalırdı. evden uzaklara gidilince, o koca kapının koca anahtarı, emin bir yere saklanırdı.
ev iki katlı olurdu.
alt kat ineklerin ahırı, ineklerin yediği otların yığıldığı merek ve ineklerin altına sermek için kullanılan yapraklar için organize edilen 3 bölmeye ayrılmıştı.
ineklerin olduğu ahıra ulaşmak kolay olsun diye dış kapının haricinde, evin içinden merdivenli bir giriş daha olurdu.


yaşama ünitesi olan birinci katta, hem mutfak, hem oturma odası, hem evin büyüğünün yatak odası, hem evin büyük çocuklarının yatak odası olarak kullanılan büyük bir oda olurdu.
büyük odanın diğer yanında genç çiftlerin yatak odası olurdu. küçük çocuklarda orda yatardı.


evin en serin odası, buzdolabı ve elektrik olmadığı zamanlarda hem erzak odası hem misafir odası olarak kullanılırdı.
odaların arasında, kuzey ve güney çıkışı olan iki kapılı uzun ve geniş bir mabeyin olurdu.
tuvalet, ahşap korkuluklarla çevrili, yöresel adı hayat olan balkondan geçilen, dışarının içinde, bu günkü tuvaletlerle pek alakası olmayan, biraz açık bir tuvalet idi


ahşap ve kerpiç karması evler, yazın serin kışın sıcak olurdu.
ne güzeldi o evler, romantizmi yapamayacak kadar çok yaşadım o evlerde. tahtakuruları tarafından ısırılmışlığım, sırtımdan fare geçmişliği bile var. üzerine bastığım böcekleri, kurbağaları saymıyorum bile.
kamp hayatı sevenlere göre evlerdir. uzungöl’de pansiyon olarak kullanılanı mevcuttur. ankara’da altınköy’de birebir aynısı görülebilir.

köy evi kireç kokar,toprak kokar,ahşap kokar en çok da huzur kokar. çocukluğumun kerpiç duvarlı,odun tavanli köy evine selam olsun.

hâlâ yıkılmadan ayakta kalanları eski/yaşlı örneklerş bilen için bölge hakkında çok fikir veren evlerdir. bunun sebebi 2 ana maddeden oluşur:
1-bölgede en çok ya da en kolay bulunan materyallerden yapılır. (ör: karadenizde ağaçtan, iç anadolu'da kerpiçten, güneydoğu anadolu'da çamurdan vb.)

2-halkın yaşamı hakkında bilgi verir. (ör: bazı evlerin girişinde hol bulunur bu da bölgenin soğuk/yağışlı olduğunu gösterir. ya da bağzı evlerde ağıra giriş/çıkış bulunur bu da keza soğukluk alametidir).

üstelik şimdi gelişen teknoloji ve yapım malzemelerindeki dönüşüm, ulaşımdaki gelişim, ihtiyaç ve üretim olanaklarındaki gelişim gibi bir çok farklı ve hızlı dönüşümden etkilendikleri için git gide bozulsa da arkeolojik kazılar yüzyıllardır benzer/aynı materyallerin 20.yy'a kadar geldiğini göstermiştir. yani orada "ortak-toplumsal" hafıza oluşmuş. söz konusu hafıza oldukça uzun alanlara da geçebilmiş ve günün şartlarında düşünüldüğünde şaşırtacak mesefelere erişebilmiştir. (ör: nevşehir ve çevresinde karanlık oda bulunur ve kapısı genelde evin altına ya da altına inen merdivenle ulaşırken ankara ve çevresinde evin yanında olur ancak toprağa gömülü olacak şekilde inşa edilir).

karanlık odayı da açıklayayım buzdolabı olmayan dönemde buzdolabı işlevi görmesi için toprağın ısısından yararlanılmak için yapılır. cam konulmaz ismi de buradan gelir, söz konusu toprakta üstü çatı vb. ile güneş görmesi engellenir. böylece toprak yazın soğuk kalarak oda "soğuk hava deposu" görevi görür. mağaralarda bu vb. görevi görmüştür.

toplumsal hafızanın istisnası yok mudur? istanbul vardır. bizans dönemi ağırlıklı taş olan şehrin mimarisi, osmanlı tarafından da sürdürülmüş ve hafızam beni yanıltmıyorsa 18.yy'daki 2 büyük (özellikle de 22.05.1766'deki ) deprem sonrasında binaların tahta yapılması kararı verilmiş ve uygulanmıştır. bu toplumsal belleğe zarar verse de anlaşılır görünmektedir ancak bu seçimde ilerleyen zamanlarda "istanbul yangınlarına" ve avrupa'da önemi anlaşılıp, örgütlenen itfaiye birliğinin (bkz: tulumbacılar) hızlıca kopyalanmasına, örgütlenmesine sebep olacaktır. dolayısıyla ne evler sadece "evdir" ne şehirler sadece "şehirdir".

çoğu yıkık dökük ve özensizdir... derme çatmadır... sıvasız ve üst katı para bulundukça ilave kat çıkmak için atıl durumdadır... ülkemizdeki binlerce köyümüze iş için gitmiştim zamanında ve o kitaplarda anlatılan masalsı köy evleri binde bir karşınıza çıkar... acı ama gerçek...

57'de yapılmış 2 katlı bir ahşap evdi. dedem zamanında epey para dökmüş. öyle bir mimarı yapısı vardı ki, her biri başka bir yere açılırdı. alt katı odunluktu. biraz hızlı koşmayagel, ev zangır zangır titrerdi. ahşap merdivenlerin biri 10 santimse diğer 20 santimdi. her çıkışımda bir başka basamağa takılırdım. makat denilen koltuk benzeri oturma alanları olurdu. neredeyse boyum kadar. çocukken yazın 2 ay kadar kalırdık. 12 yaşımda yıkıldı bu ev. sonra betonarme bir bina yapıldı tek katlı. her yazın köye gitmeye devam ediyoruz. her köy yolculuğuna hazırlıkta o çocukluğumdaki evin anıları canlanır. ama ev yıkıldı, dedem de öldü birkaç sene sonra. şimdi ne zaman yola çıksak o eve varacak gibi hissederim, sonra betonarme ev karşılar beni. hayatın aldatmacası.