mary tudor

çalkantılı hayatı boyunca mary, ingiltere'nin ilk yönetici kraliçesi oldu ingiltere'nin mary tudor'dan daha önce hiç kadın hükümdarı olmamıştı.kendinden önce gelen tüm kraliçeler ünvanlarına kral ile evli olmalarından dolayı veya oğullarının naibi olarak sahip olmuşlardı. katolik inancını geri getirmeye çalıştı. yüzlerce insanı kaza bağlatıp yaktıran ingiltere kraliçesi nam-ı diğer 'bloody mary' zamanin bu gununden bakinca benim gordugum ise (bkz: (bkz: daenerys targaryen)) olan kimsedir. bir ters bir duz gitmekte fayda var bu kadinin hayatinda.

mary tudor, 18 şubat 1516'da placentia sarayı'nda doğdu. henry vııı'nin ilk eşi aragonlu catherinden olma 5.cocugu olsa da hayatta kalan tek çocuguydu. kraliyet varisi, gayri meşru çocuk ve sonunda hükümdar olarak hayatı, greenwich çevresinde geçti.

5 ekim 1518'de, iki yaşındaki mary, o sırada sadece iki yaşında olan fransa'nın dauphin'i françois ile nişanlanmıştı.fransa'nın lord amirali, dauphin'in vekili parmağına bir elmas yüzük taktığında , mary 'fransa'nın dauphin'i misiniz? eğer öyleysen seni öpmek isterim' demişti. iki gün sonra, greenwich'te bir gösteri ve 260 yemeklik bir ziyafet vardı.yine de bu nişan, mary'nin diğer birçok nişanı gibi kısa sürdü. üç yıl sonra 1521'de iptal edildi.

ilk nişanından sonra yeni bir antlaşma ile , 22 yaşındaki kuzeni habsburg kutsal roma imparatoru v. charles ile olası bir evliliği ayarlandı. ertesi yıl, charles ingiltere'de altı hafta geçirdi ve greenwich'te daha da büyük bir törenle karşılandı. ancak bu ziyaret, charles'a altı yaşındaki mary'yi görmesi için bolca zaman verirken, bu nişan da birkaç yıl sonra iptal edildi.

mary dindar bir katolikti ve erken yaşamının çoğunu büyükannesi margaret beaufort'un gözetiminde geçirdi. 1525'te galler prensesi olarak kabul edildi.hayatının ilk otuz yedi yılı boyunca, babasının ve daha sonra ve belki de daha da sinir bozucu olan protestan kardeşi edward vı ve konseyinin kaprisleri tarafından savruldu. gerçek gücü ilk tattığında, deneyimin hem sarhoş edici hem de talihsiz olması belki de bu yüzden biraz kaçınılmazdı.

babası en sonunda aragonlu catherine den istediği erkek varisi alamayacağını anlayınca onu uzaklara gönderip evlenmişti.mary ise gayrimeşru ilan etmişti.böylece doğuştan prenses olan mary tahttaki hakkını kaybetti ve neredeyse yarı
hapis bir hayata mahkum edildi.henry'nin annesinden boşanması, anne boleyn ile yeniden evlenmesi ve anne'nin 1536'da idam edilmesi, mary'nin çocukluğunu oldukça gelgitli hale getirdi. henry vııı'in üçüncü karısı jane seymour uzlaşmayı destekleyene kadar hertfordshire'daki hatfield house'da büyük ölçüde kapalı kaldı.

oysa henry vııı, 1516'daki doğumundan memnun ve mutluydu bebek mary'i ziyaret eden büyükelçilere ve soylulara gururla gösterdi. sadece yıllar sonra, mary'nin tek meşru çocuğu olmasıyla henry çaresizce bir oğul arama takıntısı başlamıştı.

babasının baskısıyla annesinin kraliçeliğini daha da önemlisi katolik inancını inkar etmeye zorlanır ve annesinin yerine gelen boleyni kraliçe olarak kabul etmek zorunda bırakılır. boleyn idam edilince üvey kardeşi prenses elizabeth de kendisi
gibi gayrimeşru ilan edilir ve ablasının yanına gönderilir.böylelikle mary kendini sonradan en büyük rakibi olacak kişiye dadılık yaparken bulur.

prensesin tahttaki hakkını geri kazanması ancak babasının 3. karısıyla evlenmesi ve nihayet istediği erkek varise kavuşması ile olur . varisler arasında en büyük çocuk olmasına rağmen çaresizce erkek kardeşinin hükümdarlığını kabul eder .hatta vaftiz
töreninde onun vaftiz annesi olarak yer alır.

annesinin sürgüne yollanması ,kendisinin gözden düşüp gayrimeşru ilan edilmesi dinini inkar etmek zorunda bırakılması ve bunları neden olan kişilere boyun eğmek zorunda kalması ,gelgitle geçen bir çocukluk geçirmesi yetmezmiş gibi hem annesi kraliçe catherine hem kendisi yarı hapis hayatlar yaşadıkları için birbirlerini görememişlerdir, ölümü sırasında annesinin yanına gidememiştir bütün bunlar adeta kendini adım adım bir (bkz: daenerys targaryen) a na dönüştüren etmenler arasında olsa da burada da bitmemiştir. günün sonunda o da ejderyasıyla ortalığı ateşe veren khalesi gibi ortalığı ateşe vermesin de ne yapsındı?

kardeşi edward vı sadece yedi yıl hüküm sürmüştü. hayatının son yılı, neredeyse sürekli acı ve ıstırapla geçti. babasının aksine hiçbir zaman sağlıklı olmamıştı ve protestan danışmanlar onun ömrünü uzatmak için ellerinden geleni yaptıysalarda aslında onu arsenik gibi maddelerle zehirlenmişti.sanılanın aksine mary kardeşi öldükten sonra değil ölmeden desteklenerek halkın ona sahip çıkmasıyla tahta getirilmişti. sonrasında bu kadar nefret edilecek birinin başlangıçta bu kadar destek görmesi ironiktir.

tabii ki de bu kolay olmamıştır.protestan kuzeni leydi jane gray'i ingiltere tahtına oturtmak için bir teklifte bulunur. ancak, jane'in bu talebinden dokuz gün sonra mary, londra'ya gidip tahta çıkmak için yeterli desteği toplar. jane ve kocası lord dudley idam edilir.

mary,1 ekim 1553 pazar günü abbey'de taç giydi. hem anne of cleves hem de gelecekteki elizabeth ı, kraliçeyi abbey'e girerken takip etti. mary, arras katolik piskoposu tarafından gönderilen yeni bir taç giyme töreni yağı tedarik ettirdi. daha önceki yağın, taç giyme töreninde protestan kardeşi edward vı tarafından "lekelendiğini" düşünüyordu. canterbury başpiskoposu londra kulesi'nde hapsedildiği için tören winchester piskoposu tarafından gerçekleştirildi.
törende bir takım değişiklikler yaptı kraliçe saldırgan olduğunu düşündüğü birkaç seremoniyi ortadan kaldırdı. örneğin, st edward'ın cübbesini giymedi ve tören alayında sadece giderken tören küresini taşıdı. ayrıca edward tarafından 'kirletilmiş' olabileceğini düşündüğü için eski taç giyme sandalyesini taçlandırma için kullanmamayı seçti. papa tarafından kendisine yeni bir tane gönderildiği söyleniyor ama buna ne olduğu bilinmiyor. (ancak ı. james'in taç giyme töreninden bu yana, eski sandalye her zaman hem meshedilme hem de taç giyme töreni için kullanılmıştır, çünkü daha önceki bazı hükümdarlar onu törenin sadece bir bölümünde kullanmıştır). fenerin içine (herkesin onu görebilmesi için) büyük bir yükseltilmiş platform inşa edildi ve bunun üzerindeki tahtına ulaşmak için otuz basamak çıkmak zorunda kaldı.ve hızla ingiltere'de roma katolik inancını yeniden tesis etmeye girişti.

tahta halkın desteğiyle çok büyük umutlarla gelen birinci mary konseyin ve danışmanlarının tavsiyesiyle evlenmeye karar verir.annesinin ispanyol kanın etkisinde kalır ve eşi olarak onun uzaktan kuzeni charles'ın oğlu ve avrupa'nın önde gelen katolik prensi ispanya'dan 26 yaşındaki philip ile evlenmeyi seçer..kendisine direnen parlementoya rağmen bir katolik varisi doğurmak için evliliğini parlamentodan geçirir. philip'e 'ingiltere kralı' unvanı verildi ve ikili etkin bir şekilde birlikte hüküm sürer.bu evlilikle sonra işler yine değişir. tahta çıkmasıyla ilk
defa mutluluğu bulan mary evlendikten sonra eski mutsuz günlerine döner.

dedik ya bitmedi khalesinin dönüşümün son darbeleri burada atılır.hayatı boyunca prenses olmanın hiçbir avantajını yaşayamamış olan bir kadın olarak önce babasının sonra kardeşinin izni olmadığı için evlenmemiştir 37 yaşında tahta geçip 38 yaşında evlenmesi kocasına normalin ötesinde bir sevgi ve bağlılık hissetmesine neden olur kısa süre içinde çocuk sahibi olmak ister bu iki durumda mary'nin hayatını mahvedecek ve ölümünü hızlandıracaktır.prens filipin bu evlilikten beklediği
tek şey ingiltere'dir .ingiltere'yi ispanya'nın büyük düşmanı fransa'ya karşı müttefik olarak tutmak için tasarlanmış siyasi bir harekettir. tamamen siyasi bir evlilik olduğu için eşine karşı aynı şeyleri hissetmemektedir. soğuk kalpli philip için, kendisinden 11 yaş büyük ingiliz kraliçesi ile evlilik büyük kişisel fedakarlık içeriyordu: ona, orta yaşının eşiğinde kendisine cılız, nevrotik bir kadın gibi görnüyordu kraliçe.ıstediği erkek varisi alamamak da eklenince sadece yılın belli bir dönemini ingiltere'de geçirmeye sonrasında ispanya ve ordularının başına dönmeye başlar.

mary ise aşık olmuştu. philip'te görebildiği tek şey, onu sevecek ve tudor tahtının gerçekten katolik varisi olarak bir çocuğu verecek bir kocaydı. kocasının özlemi ve ilgsizliği mary'de büyüyen bir kalp kırıklığının başlangıcıdır. bu kalp kırıklığı mary'nin iki kez doğumdan boş çıkmasıyla büyür.sürekli büyüyen bir karın dahil olmak üzere olağan hamilelik semptomları sergilemesine rağmen hamile değildir.tarihçiler tıpta yalancı gebelik olaraktanımlanan bu durumu mary'nin annesiyle olan acı dolu geçmişine ve anne olma isteğine bağlarlar.

artık karakter dönüşümü tamamlanmış yeni khalesimiz hayırlı olsundur. game of thrones serisini bilenler bilir sonunda khalesi romayı yakıyordu. bu ablamız da ispanyol prensi ile evlenmesinin ardından ingiltere halkı için endişe edici sonuçları ortaya çıkmaya başlar. kardeş edward'ın da tahmin ettiği gibi mary tahta geçer geçmez yaptığı ilk iş son 20 yılın reform hareketlerini tersine çevirmektir .ülkeye katolik inancını geri getirir .katolik ispanya'dan gelen prensin de desteğiyle ingiltere'de engizisyon mahkemeleri kurulur ve başta protestanlar olmak üzere katolik olmayan tüm mezhepler yahudiler ve müslümanlar sapkınlık suçundan yakılmaya başlanır.buna ek olarak en az 800 kişinin sürgünde ya da hapis hayatı yaşarken hastalanıp öldüğü bilinmektedir.bazı noktalarda toplu yakılmalar da
olduğu düşünülmektedir 10-15 kadın ve erkeğin bir arada yıkıldığını iddia eden belgeler bulunur.bazı kayıtlarda yaşlıların ve hamilelerin yakıldığı yer alır

mary'nin halkına yaşattığı tek hayal kırıklığı bu yakılmalarda değildir üstelik.öldürülme korkusuyla binlerce insan ülkeden kaçtığı ve ticaret azaldığı için
ülkenin kasası da bomboştur.1558'e gelindiğinde mary ülkesine hayal
kırıklığına uğratmış yüzlerce kişiyi yakmış ve insanların sevgisini kaybetmiş bir kraliçe adeta tam bir (bkz: daenerys targaryen)di.özlem duyduğu çocuk hiç var olmamıştı. kutsallaştırdığı inanç nefret ediliyordu ve takipçileri tarafından iftira atılıyordu. artık nefret ettiği üvey kız kardeşi elizabeth, popülerlik zirvesinin tadını çıkarıyordu. ve belki de bunlardan herhangi birinden daha acı olan, hayran olduğu kocası sevgili onu terk etmişti.

hastalıkları daha da artan mary kasım 1558 de öldü .hasta yatağında kocasına defalarca mektup yazdı ama hiçbir cevap alamadı.kraliçenin tahta tutulamayacağını
anlayan ancak ingiltere'ye kaybetmek istemeyen philip ise mary'nin kardeşi
elizabeth ile evlenme planları kurmaktaydı. papa'dan boşanma için izin
almaya çalışıyordu bu da mary'e vurulan son darbe oldu.annesi aragonlu catherine boleyn yüzünden tahtan indirilip sürgüne gönderilmiş ve gözden düşmüş bir kraliçe
olarak ölmüştü.kocası flip babasının annesine yaptığının aynısını ona yapmaya çalışıyordu.analar bahtını yaparmış tahtını değil derler ya öyleydi.üstelik yine bir boleyn için onu ann boleynin kızı elizabeth ile evlenmek için kenara atmak istedi.
elizabeth onun tahtının en büyük tehdit ve rakibiydi. ancak mary bunlara karşılık ve hatta danışmanlarının ısrarlara rağmen kardeşi elizabeti idam ettirmemiş ya da
evlenmeye zorlamıştı.en kötü ihtimalle elizabeti kıta avrupası'nda bir prens ya da dükle evlendirip uzaklara göndererek kendi güvenliğini sağlaması bekleniyordu ama
mary bunu da yapmadı.dini görüşlerinde ki keskin ayrılığa geçmişindeki acı ve kırgınlığa kocasının onu olan ilgisine ve hükümdarlığı boyunca kardeşinin altan altı onun aleyhine çalışmasına rağmen onu öldürmedi yaptığı en büyük ceza onu hapsetmek oldu.

ölüm döşeğinde de varisi olarak elizabeth'i atadı ki birinci elzem etle birlikte ingiltere altın çağını yaşamaya başladı.elizabeth ı'in tabutu daha sonra tonozdaki mary'nin tabutunun ustune yerleştirildi. bu gün kardeşlerin mezarında hem taht hem de mezar'daki ortaklar, burada diriliş umuduyla iki kız kardeş olan elizabeth ve mary huzur içinte uyusun yazıyor.

ilginçtir kanlı mary lakabı o hayattayken değil öldükten sonra verilmiş ve özellikle protestan tarihçiler ve düşünürler tarafından kullanılmıştır.bu lakap (bkz: blood mary)yaşadığı dönemden ziyade 17 yüzyıldan sonra popülerleşmiştir benzeri için (bkz: elizabeth bathory).halkın omuzlarına tahta yükselip kısa süre içinde bu kadar nefret edilen belki de tek hükümdardı.