mehmed ali isyanı

1830-1839 arasında yaşanan bu isyan, osmanlı'da modern merkeziyetçi devlet aşamasına geçiş açısından önemlidir. bu isyan sonucunda mısır özerk bir statü kazanmıştır. mehmet ali paşa mısır, filistin, suriye ve hicaz'da geçici bir egemenlik kurmuştur. bu topraklar kendisinden sonra osmanlı dağılana kadar imparatorluk sınırları içerisinde kalacaktır.

mehmed ali paşa'nın bolu'ya kadar gelip payitahtı tehdit ettiği isyan.

şimdi mısır dünyanın en eski medeniyetidir. eski çağdaki firavunlardan sonra persler, romalılar, büyük iskender ve bizanslıların hakimiyeti altına girmiş, 639 yılında müslümanlar tarafından fethedilmiştir. tolunoğulları, ihşidliler, fatımiler, eyyubüler ve memlüklüler mısır’da hüküm sürmüş, en sonunda da 1517 yılında ise yavuz döneminde osmanlı'nın eyaleti olmuştur.
bu kadar medeniyetin buraya olan ilgisi mısır'ın jeopolitik konumunu ortaya koyuyor.
osmanlı'nın güç kaybetmesinden sonra fransa ve rusya osmanlı'yı daha da yıpratmaya çalışıyor. ingiltere ise güçlü bir rusya istemediğinden onlara engel olmaya çalışıyor. napolyon mısır üzerine sefere çıkarken, fransa hindistan ve uzakdoğuya hakim olmanın yolunu mısıra hakim olmaktan geçtiğini iyi biliyordu. ancak bu durum ingiltere'nin hindistan ve uzakdoğu sömürgelerine giden ''imparatorluk yolunu'' tehdit ediyordu.
tüm mesele budur.
şimdi arkadaşlar mısır valisi mehmet ali çok etkili bir adam. girdiği her isyanı hakkıyla bastırıyor, tüm savaşları kazanıyor. mısırda beylikler var. kölemen beyliği yada vahabi beyliği osmanlı'nın ortadan kaldıramadığı bu beylikleri ortadan kaldırmıştır. neyse konumuza dönelim
yunan ayaklanması çıkıyor mehmet ali paşada diyor ki osmanlıya ''ben sana yardım ederim ama bana suriye valiliğini vereceksin.'' tamam diyor osmanlı'da ...
isyanı da bastırıyor. bütün bunlar valinin ününün artmasına neden oluyor. ünü aldıkça yürüyor. osmanlı'da korkuyor ''la herif aldı yürüdü, bizi derdest etmesin bu'' diyerek suriye valiliğini vermiyor mısır valisine ...
mehmet ali'de sen misin bunu yapan diyip suriye'ye askerleriyle yürüyor ..osmanlı kaybediyor...
bak burası çokomelli...artık suriye'ye sahiptir mısır valisi ve bu ona anadolu'nun kapısını açar. buna rağmen mehmet ali ii. mahmuta haber yolluyor ''ver bana bu suriye valiliğini'' diyor...
ikinci mahmut'ta kabul etmiyor ve konya'da bir daha çarpışma yaşanıyor. msır'ın komutanları hep fransız efem...örneğin albay save... sonuçta osmanlı ordusu perişan oluyor...
bakınız burası çokomelli konya'daki yenilgi mısıra istanbul'un yolunu açar...
ve osmanlı artık rusya'dan yardım istemek zorunda kalacaktır.

insan düşünmeden edemiyor mısırla arasının bozulmasının nedeni valinin ününün artmış olması, padişahın gözüne girmesi,padişah tarafından takdir edilmesi sebebi ile orada ki fitneci sadrazamların etkisi midir acaba ? .. adam suriye'yi almışken daha da haber yolluyor çünkü; ver bana suriyeyi diye.. böyle bir kafa harcanmış... keşki ii. mahmut kullanabilseymiş bu kafayı...
neyse efenim bu isyanın başlangıcı budur. bundan önce bir valinin padişahına isyanı olarak yorumlayan ve pek önemsemeyen ingiltere işi bundan sonra o kadar sıkı tuttu ki tüm mısırla ilgili diplomatik görüşmeler ingiltere'de oldu... mısır kavalalı mehmet ali paşa ve soyundan gelenlere bırakıldı. kavalalı mehmet ali paşa antlaşmayı kabul etmedi...inadına hayran kaldım... bunu üzerine üç buçuk atan ingiltere ve avusturya'nın beyrut'a asker çıkardı ve ingiliz donanması lübnan kıyılarını topa tuttu. bunun üzerine antlaşmayı kabul etmek zorunda kaldı. 1845'te istanbul'a gelip padişaha bağlılığını bildirdi. 1849'de kahire'de öldü.