radikal islam

hilafet destekçisi jaan ıslam, tüm itirazlara rağmen boğaziçi üniversitesi'ne atandı

boğaziçi üniversitesi’nde kasım ayında atanması gündem olan jaan s. ıslam üniversitede siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler bölümüne atandı. henüz resmi olarak imzaların atılıp atılmadığı bilinmese de jaan s. ıslam, x hesabına kendisinin boğaziçi üniversitesi’nde siyaset teorisi alanında asistan profesör olduğuna ilişkin bilgi ekledi. ıslam’ın hem yayınlarında hem de ilişkili olduğu kurumlarda cihat ve selefilik çalışmaları ile ışid bağlantıları öğrenciler tarafından oldukça tepki çekmişti.

jaan s. ıslam’ın cihat ve selefizmi konu alan çalışmalarını ve demokratik süreçler dışında atanmasının haberleştirilmesi üzerine ıslam’ın avukatı muhammed masum kır, bu iddialara dava açacaklarını duyurmuştu. kır, türkiye’de yakalanan bashar hattab ghazal al sumaidai gibi ışid yöneticilerinin de avukatı. aynı zamanda merkezi minkarîzâde yahya efendi medresesi olan uluslararası genç derneğinin de yönetim kurulu üyesi. aynı derneğin başkan yardımcısı olan isim de yabancı değil. boğaziçi üniversitesinde kulüp etkinlikleriyle ilgilenen ve pek çok sansürde parmağı olan kültür müdürü eshabil yıldız. uzun süredir kampüslerde çeşitli vakıf ve dernekleri ‘misafir’ eden, bilal erdoğan’ın başkanlığını yaptığı yeni türkiye eğitim vakfı (yetev) ile iş birliği protokolü imzalayan kayyım yönetimin bu ataması boğaziçi üniversitesi’nin dönüşümü açısından oldukça politik bir tercih.

jaan s. ıslam, resurrecting the caliphate (hilafeti yeniden diriltmek) isimli bir youtube programında “bana göre islami bir hareket, islam’ı bir yaşam biçimi olarak canlandırmak için sosyal bir girişimdir. bu çok geniş bir tanım. siyasi partilerden sufi tarikatlarına (tariqa), akademisyen öğrenci ilişkilerinden islami üniversitelere kadar her şeyi kapsıyor” diyor.

ayrıca 1999 doğumlu ıslam’ın 2013, 2014, 2015 ve 2016 senelerinde (14 ve 17 yaşları arasında) 9 adet imzalı yayını var. bu yayınlar farmakoloji gibi alanlarda. yazarın 2018’e kadar üniversite başvurusunda özgeçmişine eklemediği 12 adet şaibeli yayını var. en az 80 akademisyenin demokratik süreçlerin dışında bırakılarak atandığı üniversitede, jaan s. ıslam en yeni atanan akademisyen oldu.

"demokratik üniversiteye darbe niteliğinde"

boğaziçi üniversitesi siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler bölümü 2. sınıf bir öğrenci jaan s.ıslam’ın boğaziçi üniversitesinde göreve başlamasını evrensel’ e değerlendirdi. jaan ıslam’ın, fakülte birimlerinin değerlendirmeleri ve görüşlerine başvurmaksızın atanmasına vurgu yapan öğrenci, “benzeri ‘paraşüt’ uygulamalar ile demokratik sürecin göz ardı edilmesi son derece tedirgin edici. şahıs özelinde ise geçmişinde cihatçı terör örgütlerini konu alan şaibeli çalışmaları olduğu ve aile üyeleri ile birlikte oluşturduğu kimi çalışmalarına özgeçmişinde yer vermediği tartışılıyor. ülke içerisinde birçok hak ve özgürlüğün kısıtlandığı, bilimsel eğitimin ayaklar altına alındığı bir dönemde boğaziçi üniversitesi’nin de süreçten nasibini almaya zorlanması öğrenciler açısından kaygı uyandırıcı. kısacası, jaan ıslam’ın gerek atanma süreci gerekse medyada yer bulan tartışmalı çalışma başlıkları, akademik özgürlüğün ve üniversitenin bağımsız kimliğinin yok edilmesine yönelik başka bir darbe olarak algılanıyor” dedi.

türkiye'nin gücü ve katar'ın zenginliği orta doğu'da yeni bir radikal sünni eksene öncülük ediyor

şii iran zayıfladıkça yerini radikal sünni bir ittifaka bırakıyor. demokrasiler bu yeni tehlikeye karşı uyanmalıdır.

uluslararası ve yerel koşullar türkiye'nin daha büyük bir uluslararası rol üstlenmesini destekliyor. cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan'ın yüzyılın başından bu yana türkiye'yi yönetmesi, iddialı bir radikal islamcı ve milliyetçi gündemi benimserken ankara'nın temkinli kemalist dış politika geleneğinin kalıntılarını istikrarlı bir şekilde ortadan kaldırdı.

küresel ölçekteki değişimler bu iddialı islamcı ve yeni-osmanlı vizyonunun hayata geçirilmesini kolaylaştırmıştır. sovyet imparatorluğu'nun çöküşü türkiye'yi tarihi rus tehdidinden büyük ölçüde kurtarmış ve on yıllardır sovyet hakimiyetine maruz kalan türk dünyasının doğusunda türk nüfuzu için yeni yollar açmıştır. yakın zamanda, moskova'nın ukrayna'daki macerası türkiye'nin kuzeydeki güvenlik endişelerini daha da azalttı.

türkiye'nin güneyinde, orta doğu da aynı şekilde kargaşaya sürüklendi. amerika birleşik devletleri 2003 yılında ırak'ta saddam hüseyin liderliğindeki tehlikeli rejimi devirdi. arap baharı olarak adlandırılan süreçten bu yana suriye'deki esad hanedanı iç savaşın pençesinde kıvranıyor ve artık ankara'ya meydan okuyacak kapasiteden yoksun. israel'in çok cepheli savaşının bir sonucu olarak iran'ın bölgedeki vekilleri ciddi şekilde zayıfladı ve bu da beşar esad'ın düşmesine ve şam'ın türkiye'nin desteklediği islamcılar tarafından ele geçirilmesine yol açtı. israel'in askeri harekatı aynı zamanda türkiye'nin orta doğu ve orta asya'daki geleneksel stratejik rakibi olan iran'ın bölgesel nüfuzunu da azalttı.

ayrıca abd'nin suriye'den asker çekme planı da ankara'nın bu ülkedeki elini güçlendiriyor. dahası, başkan donald trump'ın erdoğan'ı dost olarak görme yanılgısı* ankara'ya, osmanlı imparatorluğu'nu yeniden canlandırma ve orta doğu'da hegemonya kurma yönündeki örtülü emellerine amerika'nın çok az müdahale edeceği konusunda güvence verdi. temel stratejik öngörüden yoksun olan avrupalı hükümetlerin çoğu, türkiye'nin mültecileri batıya yönlendirme kabiliyeti (çoğunlukla avrupa'ya açılan kapı olan libya'ya ulaşan suriyeliler ve afrikalılar) ve rus gazına olan bağımlılığını azaltmaya çalışan avrupa için bir enerji merkezi olma rolüyle ilgileniyor.

pkk'nın çözülüyor gibi görünmesi ve silahsızlandırılması ülke içindeki etnik gerilimleri azaltarak erdoğan'ın türk siyaseti üzerindeki hakimiyetini daha da güçlendirdi.

hem türkiye içindeki hem de sınırlarının ötesindeki gelişmeler, erdoğan'a osmanlı ihtişamını sürdürme - birçok türk laik tarafından da paylaşılan bir vizyon - ve islam dünyasında daha büyük bir rol arama konusunda daha özgür bir el veriyor. *

erdoğan ve çevresindekilerin çoğu, batı karşıtı radikal bir hareket olan müslüman kardeşler'in türkiye'deki vücut bulmuş halidir.

erdoğan'ın yeni-osmanlı vizyonu zaman içinde daha da netleşti. haziran 2011'deki seçim zaferi konuşmasında, saraybosna, beyrut, şam, ramallah ve kudüs'ten bahsederek, bir zamanlar osmanlı imparatorluğu'nun parçası olan şehirlerin seçim başarısından faydalanacağını ilan etti.

2019'da tanıtılan türk “mavi vatan” deniz doktrini de daha az iddialı değil. bu doktrin türkiye'yi doğu akdeniz, ege denizi ve karadeniz'de baskın deniz gücü olarak öngörüyor. ankara'nın artan donanma tedariki, türkiye'nin bölgedeki enerji kaynaklarına erişimini diğer aktörler pahasına güvence altına alma ve genişletme arzusunu yansıtıyor.

bir nato üyesi olarak türkiye'nin ordusu en yeni amerikan ve avrupa silah sistemlerine erişim imkanına sahiptir. abd'den sonra nato'daki en büyük ikinci askeri güce sahiptir. türkiye askeri gücünü göstermekten çekinmedi: kuzey suriye'nin bazı bölgelerini ele geçirdi, kürt güçleriyle savaşmak için ırak'ta üsler kurdu ve trablus hükümeti adına libya'daki iç savaşa müdahale etti. dağlık karabağ'daki azeri müdahalesini destekledi. türk birlikleri katar'da ve somali'de konuşlanmış durumda ve ankara sudan'da bir deniz üssü edinmeye çalışıyor. türkiye yerli askeri sanayisini geliştirmek için büyük yatırımlar yaptı ve en önemlisi bayraktar insansız hava aracı olmak üzere birçok ürününü ihraç ediyor.

türkiye giderek artan bir şekilde batı ittifaklarına olan bağımlılığını azaltmaya ve kendisini daha bağımsız bir oyuncu olarak konumlandırmaya çalışmaktadır. ankara hem çin'e hem de rusya'ya kur yapıyor ve moskova'dan s-400 hava savunma sistemini satın almakta tereddüt etmedi. türkiye aynı zamanda bir diyalog ortağı ve pekin liderliğindeki şangay işbirliği örgütü'ne üyelik arayışında. *

türkiye'nin kabiliyetleri ve hırsları, ekonomik zorluk dönemlerini atlatmasına da yardımcı olan katar'ın mali cömertliği ile artmaktadır. katar, müslüman kardeşler'in dünya çapındaki faaliyetlerinin uzun süredir destekçisi: müslüman kardeşler ve hamas liderlerine ev sahipliği yapıyor, hamas için önemli bir finansman kaynağı ve taliban'ın sürgündeki siyasi liderliği için bir sığınak görevi görüyor. ayrıca 150'den fazla ülkede 430 milyon kişiye ulaşan medya gücü al jazeera aracılığıyla islamcılığın başlıca küresel propagandacısı haline gelmiştir. ne yazık ki katar, washington'un islamcı teröristlere ve batı karşıtı çabalara verdiği desteğe karşı inanılmaz körlüğünden faydalanmaktadır.

bugün, ideolojik olarak müslüman kardeşler'den ilham alan, türkiye'nin askeri gücü ve katar'ın mali gücü tarafından desteklenen yeni bir radikal sünni eksen ortaya çıkmıştır.

paradoksal olarak, israel'in iran liderliğindeki şii eksenine indirdiği darbeler, doha'nın hem diplomatik hem de enerji bağlarını sürdürdüğü tahran'a yönelik korkularını azalttı ve böylece sünni dünyada daha fazla hareket özgürlüğü sağladı. en olası rekabet alanı suriye'dir. suudi arabistan, türk-katar etkisini azaltmak için ekonomik gücünü kullanabileceğine inanıyor. ne yazık ki tecrübeler suudilerin bu tür çabalarda kötü bir sicile sahip olduğunu gösteriyor: riyad'ın çabaları ırak, lübnan ve yemen'de başarısız oldu. katar'ı izole etme girişimleri de benzer şekilde hayal kırıklığı yarattı.

israel bölgede suriye'deki sünni islamcı ilerleyişi kontrol altına alabilecek tek ülke. israel'in bu ülkedeki askeri varlığı ve yakınlığı ankara'yı hedeflerini sınırlamaya ve yahudi devletiyle bir modus vivendi'ye ulaşmaya ikna edebilir.

yine de israel, islamcı ve yeni osmanlı hassasiyetlerine karşı bir aşağılama olmaya devam ediyor. erdoğan ve diğer islamcılar israel'in kontrolü altındaki kudüs'e göz dikmiş durumdalar. dahası, islamcılar yahudilerin kendi kaderlerini tayin etmesini ve israel'in var olma hakkını reddediyor. erdoğan israel'in yok olması için dua etmiştir. eğer ideoloji pragmatizme galip gelirse, silahlı çatışma kaçınılmaz olabilir.

bu sadece bölgesel bir çekişme değil: türkiye hindistan'a karşı müslüman pakistan'ı (çin'in hamisi) destekledi.

erdoğan nükleer silah edinme arzusunu dile getirmiş, ışid ve hamas'ı desteklemekten geri durmamıştır. orta doğu ikili bir tehdit oluşturmaya devam ediyor: nükleer silahların yayılması ve islamcı terörizm.

şii iran zayıfladıkça yerini radikal sünni bir ittifaka bırakıyor. demokrasiler bu yeni tehlikeye karşı uyanmalıdır.