sahte vakum bozunması

evrene dair olası sonlar listesindeki bir seçenek.

evrenin sahip olduğu belirli bir enerji durumu var ama bunun çok da kararlı olmayan, sahte bir vakum durumu olabileceğine dair bazı görüşler de var. eğer bu doğruysa, bu sahte vakum, doğası gereği kararsız bir yapı olduğundan, bir gün daha düşük enerjili bir gerçek vakum durumuna çökebilir ve evreni yok edebilir.

eğer sahte vakum bozunursa, bunun nedeni tahminen kuantum tünelleme olacak. yani bir parçacık, klasik fiziğe göre aşılamayacak olan bir enerji bariyerini, kuantum mekaniğine uygun şekilde aşıp, normalde bulunmaması gereken bir yere (yani bu durumda gerçek vakum bölgesine) geçiş yapabilir. bu durum çöküşü başlatır. çöküşün başladığı ilk noktada gerçek vakum durumuna geçilmiş olacağı için, evrenin geri kalan kısımlarının henüz sahte vakum durumunda kalması nedeniye bir sınır oluşur ve ışık hızında genişleyen bir kabarcık ortaya çıkar. kabarcığın duvarlarında muazzam miktarda enerji açığa çıkar ve kabarcığın yayılımı, evren boyunca ışık hızında yayılan bir dalga gibi hareket eder.

kabarcığın içindeki fizik yasaları, bizim bilinen fizik yasalarımızdan çok farklı olabilir. bu durumda evrendeki temel sabitler ve evrenin genel özellikleri bir anda değişir. bunun sonucu, evrendeki tüm madde ve nesnelerin, fiziksel özelliklerini kaybederek yok olmasıdır. kabarcığın duvarında ortaya çıkan büyük miktardaki enerji de yok edici bir görev görür. böylece yıldızlar, gezegenler, galaksiler ve aklınıza gelebilecek tüm diğer cisimler ortadan kalkar. fiziksel yasaların değişiminin boyutuna bağlı olarak, atomlar da kararsız hâle gelip yok olabilir. ortaya çıkabilecek olan olası yeni evrende canlılığın var olup olamayacağı tartışma konusudur.

sahte vakumun ne zaman ve nerede bozunabileceğinin bir cevabı yok. herhangi bir anda ve yerde ortaya çıkabilir. ışık hızında gerçekleşen bir olay olduğu için, bunu önceden alınan dev dalga uyarısı gibi bir uyarıyla almamızın bir yolu yok. yani mesela evrenin bizden çok uzak bir bölgesinde böyle bir çöküş çoktan başlamış olsa bile, ışık hızında hareket edeceği için bize henüz ulaşmamış olabilir. belki de hiçbir zaman ulaşmaz.

peki, gerçekten mümkün mü? aslında evrenimiz oldukça kararlı bir görüntü çiziyor gibi görünüyor ama yine de bunu garanti edemiyoruz. higgs bozonunun kütlesi bize biraz yorum hakkı tanıyor diyebilirim. bunun kütlesi 125 gev kadar ölçüldü. 129-130 gev arasında olsaydı, evren kesinlikle kararlı olurdu. 115 gev'den düşük olsaydı, kesinlikle kararsız bir evrenimiz olurdu. ölçülen değer bizi, kararsızlığın sınırında bir yerlere koyuyor. yani şu anda kararlı olsa da uzak bir gelecekte bir anda kararsız hâle gelebilir. hiç değişime uğramama ihtimali de var.