semt pazarı

yeşillerin, sarıların, kırmızıların, zerzevatın binbir türünün, meyvenin envai çeşidinin bir araya gelip sanki al beni, al beni diye kulağımıza fısıldadığı yer.

dünyada çeşit çeşit:

bu pazarlar açık havada olurdu genellikle ama son zamanlarda, kapalı pazaryerleri de her tarafta çoğalmaya başladı. birçok anlamda da kalite artmaya başladı haliyle.
teknolojiden faydalanıp bu tarz yenilikler geliştirilmesi iyi bir şey.
kapalı olsun üstü tabii..
yerler temiz olsun, ferah olsun...
fiyatlandırmalar net olsun, görelim, bilelim...
falan derkeeen, tüm özünden koptu olay işte.
şimdi giriyorsun pazaryerine, herkesin elindeki ürün, aynı kamyondan, tırdan, traktörden çıkma...

ama sıkıntı yok. bu, yaşanması gereken bir evrimdi!

şimdi yapmamız gereken sadece, bir kültürü korumak.
o da, yerli üreticilerin ürettiği ürünleri almak. hangi yerli üretici? pazarda, kendi ürettiği ürünü satan üretici.
vatandaş üretmiş, getirmiş pazara satıyor. işte bu üretici.

şu soğuk günlerde, 3-5 kuruş kazanmak için gidip tezgahını kuran tüm pazarcı esnafına da sonsuz saygılarımla.
işiniz hiç kolay değil. hepiniz baştacısınız.

şu anda kapımın önünde kurulan olan pazardır (erenköy)

artık bir esprisi kalmamıştır.

pazarlar eskiden hesaplı ve taze ürün almak için kullanılan yerlerdi. benim oturduğum mahallede pazartesi günleri kuruluyor mesela.

her pazartesi gider, haftalık malzemeyi alır, yemeklerimi kendim yapardım.

2 sene öncesine kadar.

şimdi ne eskisi gibi taze, ne de hesaplı. hatta fiyatlar artık zincir marketlerden de pahalı.

ayağımızı kestik tabi biz de. hemen evimin dibinde bir zincir market şubesi var, hala fahiş derecede pahalı olsa da pazardan daha ucuza geliyor.

o yüzden yemişim pazarını.

cumartesi ve perşembe pazarı çevresinde büyümüş biri olarak, eski tadının olmadığı mahalle aktivitesi.

pazardan aldığınız üründe % 20 çürük mutlaka çıkar. çünkü pazarcı el çabukluğu ile aralardaki çürüğü size iteler.
bütün pazarcıların huyudur bu. o kadar hakka girmeleri yüzünden zengin olan bir tane pazarcı göremezsiniz. gariban teyzelerin, amcaların bedduaları hep onların üzerindedir.
ama adamlar bu kötü huylarından asla taviz vermezler. ön tarafa en güzel meyve sebzeyi dizerler, arkada ise hep çürükler vardır.
ne kötü!
bizi kandıran bizden değildir demiş peygamberimiz sav.

kulağına her taraftan ses gelir
gel git
ah ah
pazar da yavaş yavaş akan balık suyunu bile özledim

artık türlü türlü çakma ürünün satıldığı pazarlardır.
üstelik ucuz da değil.
sebze, meyve alınmayacaksa kıyafet için gitmenin alemi yok.
daha uygun fiyata daha kaliteli ürünler her yerde var zaten.

sondaj adlı yazar #1814970 iletisinde "kendi ürettiği ürünü satan üretici" demiş ama bu artık kalmadı. pazar yerinde, pazarın kurulduğu gün pazarın yayılmasına izin verilen tüm yan sokaklar belediyeler tarafından parsellenerek kiralanmıştır. bir noktadaki satıcının (isterse pazar yeri, isterse yan sokaklar) yıllar boyu hiç değişmediğini görürsünüz. yani yıllık ihalelerde de o mekanın bir önceki sahibine öncelik tanınır olmuştur.
pazar yerlerinde, taksilerde olduğu gibi büyük rant döner. beş altı yıl önce beşiktaş pazarında bir yerin birkaç yüz bin liraya yakın paralara el değiştirdiğini yazmıştı gazeteler.
bu büyük rant yüzünden hiçbir üretici kendi ürününü satamaz. ya zabıta gelir tüm malı ve tezgahı toplar gider, ya da üreticinin sattığı ürünün aynısını içeride satanlar bir olup adamı döverler. her ikisine de tanık oldum. isterseniz evinizin balkonunda soğan ya da maydanoz yetiştirip pazara götürün.

dün işim bittikten sonra gittim. biber ve domates fiyatları düşmüştü, fena değildi(ölümü gördük, sıtmaya razı olduk) kıl biber de aldım offf nasıl özlemişim! yine de marketten daha ucuz ve sebze, meyve çeşitliliği daha fazla.

birçok şey gibi doksanlardaki kıymetini yitirmiştir. eskiden kültürel bir değeri vardı sanki. şu an öyle değil. mesela benim için tek anlamı taze balık ve taze yeşillik bolluğu olması. onun dışında artık fiyat olarak da marketten daha ucuz değil.

yiyecek, giyecek gereksinimi dışında küçük bireylere davranma, yürüme, < 3 kilosu 40 tl olur mu? > gibisinden pazarlık yapma adabının öğretilebileceği sosyolojik bir işlevi de olan mekanlardır.

fiyat performans açısından iyi denebilecek alışveriş yerleridir.
bu ekonomik pahalılıkta her şey katlanarak artıyor.
bir aldığın ürünü yarın %50, %70, %100 zamla alabiliyorsun.
bu bağlamda semt pazarları fiyat olarak bence çok çok iyi.

marketlerde ara sıra indirim olabiliyor.
mesela dün karnabahar kilosu 15'di, geçen hafta inciri 50'ye, muzu 30'a almıştım.
ama genel düşünürsek markette artık ölmüş bitmiş durumdaki meyve sebzeyi düşürüyorlar.

pazarda domates salatalık 10-15 lira, patates soğan 10 lira, patlıcan, kabak 5 lira, mandalina 15 lira, nar 15-20 lira civarına alınıyor.
biz 2 kişiyiz. haftalık 200 - 300 liralık alışveriş çok rahat yetiyor.