sevmek zamanı

1965 yapımı siyah beyaz film. severek izlemiştim duygulanmıştım da. ev boyama sahnesinde rengi göremediğim için çok sinirlenmiştim ne renk o bahsedilen renk diye .
--! spoiler !--

“ben senin resmine değil de sana âşık olsaydım o zaman ne olacaktı? belki bir kere bile bakmayacaktın yüzüme, belki de alay edecektin sevgimle… halbuki resmin bana dostça bakıyor, iyilikle bakıyor ve ebediyen bakacak. hayır! benimle resminin arasına girme. istemiyorum seni! ben senin yalnız resmine aşığım.”

--! spoiler !--

repliğiyle meşhurdur. manga'nın hint kumaşı şarkısının bir kisminda da var müsfik kenter'in bu repliği.

müziklerini metin bükey yapmıştır. ayrıca bu sanatçımız yılmaz güney'in oynadığı baba filminin müziklerini de yapmıştır. pek de güzeldir. şöyle. aynı müzik bu ve vesikalı yarim filmlerinde de çalmaktadır.
vesikalı yarim
sevmek zamanı

metin erksan’ın hem yönetmenliği hem de yapımcılığını üstlendiği filmdir. siyah beyaz olan filmde müşfik kenter ve sema özcan arasında döner genel hikaye. hatta müşfik kenter etrafında döner başlarda. kısaca filmin hikayesi, boyacı halil'in resmin sahibi meral'e aşık olmasıdır. fakat dönemine göre konuyu farklı ele alması, çekildiği dönemden farklı bir bakış açısıyla çekilmesi ile öne çıkmıştır.
hiç görmeden, tanımadan aşık olmak, aşkın tek taraflılığının kaybolmasının verdiği güvensizlik, hatta bir ilişkinin çıkmazlığı gibi derin konular işlenmiştir filmde. konun işleniş biçimi ve o eski türk sineması tadını vermesinden dolayı favori filmimdir. genelde insanlar sıkıcı olmasından yakınır fakat birçok kez izlemişliğim vardır, hala da izlerim.

türk sinemasının yüz akı. hatta dönemin imkanları, ve dönemin genel sinema algısı düşünülürse belki de nuri bilge ceylan'in da bir tık önünde bir iş gibi görürüm naçizane.

elbette metin erksan'in filmde anlattığını ondan önce birileri kitaplarinda anlattı.
filmde altı çizilen 'sevgi/aşk' biçimini sabahattin ali kürk mantolu madonna'da anlatir.

filmde fotoğraf/ fotoğraftaki kadin ikiliği anlamasi zor olmayan, sevilenin gercek kisiligi ile sevenin gördüğü kişiliği çelişkisini temsil eder.

bu da belki de yaşadığımız her aşkta gorebilecegimiz çok gerçek bir çelişkidir.

bir insanla karşılaşırız, o'nun onlarca yillik ömrünün ürünü olan karakterini biz maksimum 5-10 görüşmeyle, o görüşmelerdeki haliyle hareketiyle algıladigimizi, öğrendiğimizi düşünürüz. hepimiz de o resme aşık oluruz. bizi seven herkes de bizim onların kafasındaki resmimize aşık olmuşlardır.
halil sen kadar ben kadar gerçektir.

halil'in o resimdeki kadından kaçışı da biraz korkudandır. o kendisini asla incitemeyecek, asla yargilamayacak bir 'sevgili' bulmuştur. bunu kaybetme korkusudur onunki.

bizim sahip olmadığımız, halil'in eni sonu birakmak zorunda kaldığı bir lüks/hastalık bu.

biz sıradan faniler severiz. denk gelirse de sevdigimizce seviliriz. bir miktar o resimler bizi bir arada tutar. sonra usul usul resim gider gerçek gelir. ıki yan da kafasındaki resimden feragat edebilirse ne ala, aşk biter yerini guzel bir huzur hali alir. yok bir taraf o resmi birakmazsa o zaman... ıste hayat devam ediyor.

konu karıştı. toplayalim.
film sadece bu bakış acisiyla kiymetlenmiyor tabi. ayni zamanda bu derdini anlatırken klişelerden cok guzel kacmasiyla da cok kiymetlenir.
örneğin, fabrikatörun yaklaşımı hikayeye tam gereken bir katki sağlar. onun da derdi cok gerçektir cok anlasilirdir.

teknik kismiyla ilgili konuşup boyumu aşmayayim. onu da bir bilen anlatsin

türk sinemasının en değerli ve entelektüel yönetmenlerinden metin erksan'ın çektiği film.
bir yazlık evde fotoğrafını gördüğü kadına âşık olan adamın hikayesini anlatır.
tabii daha derin alt okumaları da mevcuttur. onu da filmi izleyip kendiniz araştırır ve yaparsınız.

normalde bugün tek bir saniye bile ara vermeden aklımda seyretmek istediğim ne kadar film varsa seyredecektim. ancak kısa bir ara verip halil'e bir iki çift laf etmeye geldim.

1965 yapımı metin erksan filmidir. boyacı olan halil yazlık bir evde bir resime aşık olur. filmde bu aşk çok derin gösterilmiştir. meral ise resmin aslıdır. meral halilin bu büyük aşkı karşısında resime değil ona aşık olduğunu söylese de halil der. meralin bu büyük aşkın nasıl peşinden koştuğunu,halilin ise bu büyük aşkın resimden dışarı çıkarak hayal kırıklığına dönüşmesinden korkar. çok derin ve farklı bir açıdan aşkı ele alan bir filmdir. hem yalnızlığı,hemde birliktelik duygusunu tattıran bir filmdir.

"zamanında türk filmlerinde de karakterlerin isimlerine kadar özenilerek seçiliyormuş" diyerek duygulandığım filmdir. ayrıca bu film insanda "ee yuh meral vesikalığını brandaya bastırıp duvarı kaplasaydın" deme isteği uyandırır.

naçizane fikrim hikayenin günümüzde geçen versiyonu çekilse film halilin merali instagramda stalklarken yanlışıkla eski fotoğrafını beğenmesiyle başlardı. hatta meral fark edince pardon kuzenim beğenmiş bile diyebilirdi.

emir kusturica'nın çingeneler zamanı müziğinin bora ebeoğlu tarafından türkçe söz yazılmış versiyonu. sevgi yüklü bir şarkı. oya küçümen'in sesi hiç bu kadar duygu yüklü olmamıştı.

bir fotoğrafa aşık olan kahramanımız gerçekle hayal dünyası arasında bocalıyor ve aşkın kederinden kaçmaya çalışıyor.

zaman zaman hak verdiğim zaman zaman da yadırgadığım çok karakteristik bir yapım.
mücadele de var kabulleniş de. siyah-beyaz bir aşk hikayesi.

goran bregovic'in kustino oro bestesine türkçe sözler yazılarak 1993 yılında türk müziğine kazandırılan oya bora parçası. özellikle 90'ların başında çocuk ve genç olanların zihninde yer ettiğine eminim.

kıyı kasabası tarzı bir yerde gençlerin eğlendiği, gecenin sonunda iki delikanlının bıçaklı kavgaya giriştiği klibi vardı. ne yazık ki hiçbir yerde bulamıyorum. onun yerine gündüz vakti oya bora ikilisinin etraflarında çoluk çocukla çektikleri bir klip var. hatta burnuyla oynayan bir çocuk güzelim şarkıyı bile gölgede bırakıyor..

neyse efendim, hem kustino oro hâlini hem sevmek zamanı versiyonunu dinleyin derim. ayrıca sakin bir gününüzde sevmek zamanı filmini, dingin bir akşam da çingeneler zamanı'nı izleyebilirsiniz.

çocukken izlediğim ve çok etkilendiğim son sahnesinin hatırına geçen günlerde yeniden izlediğim filmdir. yetişkin halimle çok başka bir bilinçte izlediğim filmi cidden çok farklı buldum. her sahnesi tekrar tekrar izlenmeye ve irdelenmeye değer bence. yağmur, yağmurun sesi, ıssızlık, sessizlik. karakterlerin derinliği. zamanının ötesinde bir filimdir kanımca.

bir gece uykunun kaçması sebebiyle bünyeye işkence etmek amaçlı izlenecek filmler arasında başı çeken 65 yapım siyah beyaz bir metin erksan filmidir.

bir fotoğrafa aşık müşfik kenter'i ince bir sızı eşliğinde izleriz. fotoğrafın sahibi karşısına çıktığında istemez onu çünkü o fotoğrafa aşıktır, dünyasında mutludur. neden mutsuz olmak istesin ki? tabii işler değişir, kız da ona aşık olur. sevgisini paylaşmak istemez halil karakterimiz. peki ya aslında kız yoksa?



bu film bugün çekilmiş olsaydı yine siyah beyaz olurdu. bu film hayatın renklerini asla kaldıramazdı. renkli olamayacak kadar hüzünlü, yalnız ve bambaşka. gri ve yağmurlu olmalıydı halil'in aşkı. mutlaka gri ve yağmurlu havada izleyiniz, tekrar ve tekrar...

sevmenin anlamını; neyi sevdiğinizi , neye bağlandığınızı , anlamı hayatı kimde bulduğunuzu sorgulatan film. film 1965 yılında metin arksan tarafından çekilmiş . siyah beyaz olmasına rağmen insanı kendine çeken izlettiren bir yapıya sahip. zaten siyah beyazlığı filmi izlerken düşüncelere daldıgında birden renkleniveriyor.

sevmek kavramının aslında ne kadar içkin olduğunu gösteren film. tamamen öznel düşünce olarak, bir insanla tanıştığımızda, konuştuğumuzda veya sevgili olduğumuzda da bu durum yaşanıyor. aslında karşıdakini değil de aklımızdaki resmi sevmeye başlıyoruz. bir de o zamanlar istanbul ne kadar tenhaymış öyle.

4k versiyonu pek yakında dünya çapında dolaşıma girecek olan metin erksan filmi.
tez zamanda biz de nasipleniriz umarım.


şuradann

hazır elleri değmişken meral karakterine yeniden dublaj yapılsaydı keşke.

boyacı halil'i hayri esen seslendirmiş. müşfik kenter kendi seslendirse belki daha iyi olurdu, yine de çok başarılı bir dublaj onunkisi. sema özcan'ın canlandırdığı resmine aşık olunan ablamızı da fatoş tez seslendirmiş. bence bu filme yakışmayan tek şey de kendisinin bu dublaj performansı olmuş. belki de resmi haricinde meral karakterini ön plana çıkarmamak için bilinçli bir kötü dublaj performansı istenmiştir, o yıllarda çok iyi kadın dublaj sanatçıları mevcut fakat bilmiyorum.
öyle olmasaydı dileklerimden biridir, keşke daha güçlü bir dublaj yapılsaydı meral hanım kızımıza.

müşfik kenter ve sema özcan'ın başrollerini paylaştığı, metin erksan'ın unutulmaz kült filmidir. ilgilisine bir de güzel bir haber bırakalım şuraya: ilk defa izleyiciyle 22 nisan 1966 tarihinde buluşan "sevmek zamanı" 1 ocak 2023’te restore edilmiş hâliyle mubı türkiye youtube kanalında 24 saat süreyle ücretsiz olarak gösterilecek.
edit: izlemek zamanı

sürekli bir yerlerde karşıma çıkan ve en son bir arkadaşımın tavsiyesiyle artık izlemem gerektiğini düşündüğüm metin erksan'ın başrollerinde müşfik kenter ve sema özcan'ın oynadığı "sevmek zamanı" filmini izledim.

film 1965 yapımı ve tabi ki siyah beyaz. filmin müzikleri, diyaloglar hatta filmin son dakikalarında sessiz geçen sahneler muhteşem.
eski istanbul görüntüleri, taş sokaklar ve başrol kadının 'r' leri söyleyemeyişi ise filmdeki bonuslar.

her yerde rastlayabileceginiz bir spoiler paylaşmak istiyorum. dilerseniz burayı okumayın.

spoiler
meral: bu davranışların bir korkudan ileri geliyor.

halil: evet bir korkudan ileri geliyor. bu korku sevdiğim şeye ebediyen sahip olabilmek için çekilen bir korku. ben senin resmine değil de sana aşık olsaydım o zaman ne olacaktı? belki bir kere bile bakmayacaktın yüzüme. belki de alay edecektin sevgimle. halbuki resmin bana dostça bakıyor ve ebediyen bakacak.


not: filmde sema özcan'ı fatoş tez seslendirmiş.

adamı bir rahat bırakmadı efkarını yaşadı kendince rahat rahat sevsin.
darladıkça darladı sev beni sev beni ne zorun vardı al öldünüz işte.
adam ne güzel yaşayıp gidiyordu.
kadının fantezileri yüzünden öldü.
yanındaki yaşlı amcada biraz zorladı ama en azından o daha naifti kadının manipülasyonu adamı yıldırdı. bence güzel sevmişti.
eğer böyle davranmayın sessizce yanında köşesinde olup onu izleseydi çünkü madem adamın senin fotoğrafına aşık olmasına tutuldun sen de o aşka hayran olsaydın.
belki adam o zaman seninle konuşurdu.
hiç de uyuşmayan karakterlerdi. adam haklıydı. zaten olmazdı yani. kadının saygısı yok. şımarık işte al birini vur ötekine diğeri de banane banane evlencez bana ne deyip silahlı milahlı muhallebi çocuğu.

canım halil'im.
ah ne haliller ne güzel yaşatıyorsunuz aşkları şu yeşilçamda..

halil gibi adamları üzen kadınlarımızın pek ayılıp bağıldığı filmdir. film muhteşemdir o ayrı ama burada filmde olan karakter gibi birisini isteyip o karakter karşılarına çıkınca burun çeviren kişilere sözüm.

metin erksan'ın ustalığına şapka çıkarırsınız. müşfik kenter neden büyük bir oyuncu olduğunu size ispat eder bu filmde.