şeytanın iksirleri

bir ernst theodor amadeus hoffmann kitabıdır.

eğer gotik edebiyatın karanlık dehlizlerinin, metafizik korkularının, toksik kokularla dolu sessizliklerinin bilinçaltınızın kozmik dengesini alt üst etmesini istiyorsanız okumanız gereken yazarlardan biri e.t.a. hoffmann’dır.

hoffmann’ın kurduğu dünyada dolaşmak biraz cesaret istiyor. elbette ki çocuk değilsiniz neden korkasınız? ama içinizdeki ürpertiyi hissedeceksiniz okurken. hem hoffmann’ın yarattığı atmosfer yüzünden hem de anlatım tarzınız çarpıcı mükemmelliği sayesinde.

insanoğlunun ezeli ve ebedi düşmanı şeytan olagelmiştir ve ben buna hiçbir zaman anlam veremedim, hala daha veremiyorum. nedense şeytan hep manevi yönü daha güçlü insanlarla uğraşmayı seviyor. zordan hoşlanan bir melek sanırım. tanrı ile bahse girdiğinde de dünyaya gelip dr. faust ile uğraşmıştı uzun uzun.

bu hikayede de şeytanın iksirlerini koruyup kollamakla görevli bir keşiş şeytanın tuzaklarına düşüyor. ve bilinçaltında yatan ikinci bir benliği daha olduğunu fark edip onunla bir savaşa girişiyor. kötü ikizinin ortaya çıkışı onu çok zor bir durumda bırakıyor.

ve biz anlıyoruz ki aslında şeytan tanrı’nın tarafında. bizim ona atfettiğimiz bütün kötülükler insana dair ve insana ait. içimizde taşıdığımız şeytan göklerden gelen şeytandan daha maharetli kötülük konusunda.

ben hoffman'ın ilk olarak ''küçük zaches namıdiğer zinnober'' adlı kitabını okumuştum. yazarın orada yarattığı fantastik gerçeklik çok hoşuma gitmişti. anlatım tekniğinin de tek kelimeyle mükemmel olduğunu söyleyebilirim. bu kitaptan sonra da ''şeytanın iksirlerini'' okudum. medardus üzerinden verdiği bilinçaltı çarpışması ziyadesiyle hoşuma gitti. elbette bir lovecraft hissiyatı yaratmıyor ama okuru yeterince tatmin ediyor. günahın günahı tetiklemesi, çaresiz çırpınışlar, insan fıtratının en karanlık yönlerinin ele alınış tarzı falan tam kıvamında. zaten şu kilise göndermelerine ve onun üzerinden yürüyen bu tarz yüzleştirmelere bayılırım. hoffman bunu öyle bir yapıyor ki, insanın içinin yağları eriyor resmen. yalnız bu kitapta biraz soğuk bir anlatım var. yani sanki hoffman bu kitabı duygularını bir kenara bırakıp, buz adam kıvamında yazmış ya da bende yarattığı his bu oldu bilemiyorum.

kitap, gotik/gerilim ögeleri taşısa da bence tam bir yargılama kitabı. aslında kitabın birçok yerinde ''suçlu ayağa kalk!'' diye bas bas bağırıyor yazar ama ayağa kalkan kim olur o kısmı muamma *. cidden okunası bir kitaptır. naçizane önerim; lovecraft tarzı bir anlatım beklentisi ile açmayın kitabın kapağını. yazık edersiniz güzelim kitaba. boş levha bakış açısı ile başlayın. kitap bitene kadar kendi özgünlüğü ile sizi doldurur zaten.

alman romantizminin en sağlam romanlarından birisi. kitabın başındaki dini betimlemeler biraz sıksa da kurgu ilerledikçe gizemli ve gotik bir havaya bürünür. yazar kuzey avrupa folklöründe sıkça karşılaşılan doppelganger tekniğini kullanmıştır. karanlık ikiz figürüyle anakarakter alter egosuyla yüzleştirilir.