soyadı kanunu

devlet dairesinden adım atar atmaz, o anda nüfus memurunun kafasından geçen isim neyse o isim o kişinin soy ismi olmuştur. iyi ya da kötü, şansına ne geldiyse. bu konuda da en güzel tespit falih rıfkı atay tarafından yapılmış. bir yazısında şu cümle geçiyor :

" biz soyadlarımızı bir sabah kravat gibi taktık. "

1934'te diğer modern kanunlar gibi ülkemize getirilmiş kanun. o dönem herkes istediği bir soyadını seçiyordu. dönemin en cesurları, yılmayanları ve daha nicesi "yılmaz, cesur, eryılmaz, başaran, çalışkan" gibi soyadlar almıştır.
benim en hoşuma giden soyadı ise nâzım hikmet'inkidir. ran ekini öneren de eski eşi piraye'dir. herkes böyle isimler aldığından canı sıkkın olan şair bu kararı karısına bırakır ve o da nasıl anlaşılmasını isterlerse öyle anlasınlar diye, isimlerin sonuna gelebilecek olan "ran"ı önerir. kurtaran, başaran, onaran, ne olursa...

arap ve yahudilerde soyadı yoktur. sami kavimlerde adlar "ibn", "bint", "bar", "ben" diye biter.
soyadı kanunu, kişinin soyadını belirtir. soyadı, aile adıdır.
soyadı kanunu ilgili linkler:
1) ataturkansiklopedisi.gov.tr...
2) milliyet.com.tr/molatik/tar...
nihal atsız'ın bu konuyla ilgili güzel ve haklı tespitlerde bulunduğu makaleleri:
1) huseyinnihalatsiz.com/makal...
2) huseyinnihalatsiz.com/makal...

tarihçi olarak osmanlı arşiv belgelerinde gördüğüm, kişilerin kim olduklarının bilinebilmesi için ""babasının adı" oğlu "kişinin adı"" formülü ile yazılmış olduğudur. fakat ali, osman, mehmed, ahmed, mahmud gibi isimler sıklıkla kullanıldığından bu durum ciddi karışıklıklara yol açmıştır. bunu aşmak için kişinin isminden önce önemli ayırt edici bir özelliği yazılmıştır. örneğin "batum şehri eşraflarından mehmet oğlu ali" gibi kullanımlar görülmektedir. bir diğer ayırt edici konu devlet kademesinde veya başka bir devletin kademesinde şu ya da bu şekilde görevli kimselerin lakapları da kişinin isminden önce kullanılarak doğru kişinin tespiti yapılmıştır. osmanlı diplomatikasında belgenin ilgili kısmına "lakaplar" anlamına gelen "elkab" denilmiştir.