talas savaşı

751 senesinde çinlilerle araplar arasında yapılmış olan, arapların yanında mücadele ettiğimiz, akabinde türklerin islamiyet dinini kabul ettiği savaştır.

çinlilerin türkleri paralı asker olarak kullandığı fakat sonrasında türklerin saf değiştirerek arapların yanında yer aldığı savaştır.

türk tarihi için bir dönüm noktası olmuş savaştır. kanaatimce hayırlı olmuştur. orta asya geleneğinden gelen devletlerden moğolistan, gerek nüfusu gerek de kuvveti bakımından kaybolup gitmiştir. ne yazık ki göçebe kültürü, talihsiz bir kültürdür ve kayıt tutulamaması gibi özelliklerinden dolayı gelişim sağlanamaz. türkler, müslüman olduğunda 11.-12. yüzyıla kadar oluşan bir islam entelektüel birikimi vardı ve bundan faydalandılar. göçebe kalsa idik kesinlikle daha güçsüz ve "azıcık aşım, kaygısız başım" halet-i ruhiyesinde bir millet olurduk. bu yüzden müslüman olmamızla mukayese kabul edeceğini sanmıyorum ama hıristiyan olsa idik neler olabilirdi bunu merak ediyorum. bence hıristiyan olsaydık, çok daha iyi bir konumda olurduk. sırf din bağımızdan dolayı, macaristan gibi avrupa birliğine dahi girebilirdik.

çin tarafının komutanı gao zhung aslen koreli kölemendir.

abbasiler ile çinliler arasında geçen savaşta karluk türkler'i savaşa destek vermek için abbasiler tarafında yer almışlardır. savaşı kazanan taraf abbasiler olduğu için hoşgörüden falan etkilendikleri için değil güçlünün yanında olabilmek için karluk türkleri islamiyeti seçmiştir. yani dolayısıyla hiçbir "toplu" din değişikliği hoşgörüyle olmaz.

hiçbir milette toplu din değişikliği olmaz. hele hele eski dönemlerde bu imkansızdır. klişeleşmiş konulardan birisidir. islamcılar hoşgörüyle geçtik der, sekülerler ibn-i fadlan gibi kişileri örnek vererek zorla müslüman yapıldık der. ikisi de doğrudur.

kimse ne bir günde ne de tamamen müslüman oldu. türklerin müslüman olma süreci 200-300 yıllık bir sürece dayanır. bu ise kimi zaman politik sebepler, kimi zaman maneviyat, kimi zaman ise savaş zoruyla olmuştur. burada tek bir doğru aramaya çalışmak beyhude bir çabadır.

ama genel çoğunlukta şahsi fikrim ve okumalarım beni türklerin siyaseten müslümanlığa geçtiğini göstermektedir. ilk olan öncü toplumların etkisiyle diğerlerine de yayılmıştır ve yine islamlaşma sürecinde kolonizatör dervişler etkilidir. daha sonra bu islam ortodoks -iktidar merkezli- heterodoks -halk merkezli- olarak ikiye ayrılır. vs vs. yazılacak çok konu var.

ilgilisi için ahmet yaşar ocak güzel bir giriş olabilir.

edit: siyaseten kısmını açıklamamışım. türk beyler ve hükümdarlar müslüman olanlara imtiyazlar vermekteydi. vergiden muaflık, yer yurt vs. halkta bu sebeplerle islama geçti. bununla alakalı karagöz hacivatı neden öldürdü filmi güzeldir bir noktasında buna değinir tavsiye ederim.

diğer adı atlık savaşıdır. türkler ile araplar çok savaştı ama bir yerden sonra çinlilerden boşalan tarım alanlarına uygurlar hakim olmak istediği için de arapların yanında yer aldık.

751 yılında çinli tang hanedanlığı ile arap abbasiler arasında günümüzdeki kırgızistan'ın talas şehrinde yapılan dünya ve türk tarihi açısından son derece önemli bir savaştır. talas savaşı'nın bir diğer adı atlık savaşı'dır. talas savaşı'nda çinliler ve araplar, kendi çıkarları için türkleri paralı asker olarak kullanmışlardır. aslında savaşı başlangıçta çin önde götürüyordu fakat daha sonraları karluk, yağma ve çiğil adlı türk boylarının çin'e kazık atıp abbasileri desteklemesiyle bu savaşı abbasi halifeliği kazanmıştır.
talas savaşı'ndan itibaren türkler, kitleler halinde islamiyet'i kabul etmesine rağmen türklerin tam olarak islamlaşma süreçleri 200-300 yıl sürmüştür. o ara geçiş forumlarında türkler, asıl inançları olan tengricilikle arap dini islam'ın tuhaf bir sentezini yapmışlardı hatta karluklar gibi bazı türk boyları, talas savaşı'nda abbasileri desteklemesine rağmen hala daha tengri inancını sürdürüyorlardı. zaten tarihteki ilk müslüman türk devleti, 922'de kurulan idil bulgarlarıdır.
bazen diyorum ki 751 talas savaşı'nda keşke araplar yerine çinliler galip gelseydi de arabın lânet dini islam'a hiç bulaşmaydık. arapların dini türkleri mahvetti maalesef :(
ulan karluklar, çiğiller, yağmalar; ufak çıkarlarınız uğruna yaktınız bizleri...

751 yılında yapılmıştır. rakamların toplamı 13 eder. 13 sayısının sevilmeme nedenlerinde talas savaşı'nın da adı geçer.

kesin abbasi zaferi ile sonuçlanmakla beraber, taraftarlar ise çinliler ve abbasiler olarak bilinir.

#2706044 ayrıca talas adının tersten okunuşu salat'tır; salât, arapça'da namaz anlamına gelir. bu da talas savaşı'na başka bir bakış açısı :)