william paley

bu benzetme, paley'in ayağına takıldığını varsaydığı bir taş parçasıyla başlamaktadır. burada sorgulanan şey, o taşın oraya nasıl geldiğiyle ilgilidir. bu kısımda taşın orada sürekli bulunduğu, kendiliğinden olduğu gibi fikirler, hiçbir çelişki içermemektedir. burada ayağına takılanın taş değil de saat olduğunu varsaydığında, ilk cevabın kendini tatmin etmediğinin ve bu olayı bu şekilde geçiştiremeyeceğinin farkına varmıştır. çünkü saat ve taş arasında belirli bir fark vardır, taşın sıradan olduğu söylenebilirken, saat daha yakından incelendiğinde onun belirli bir amaç için oluşturulduğu ve çok küçük parçalardan bir araya geldiği net bir şekilde görülmektedir. bu parçalardan bir tanesinin bile işlevini yerine getirmemesi, saatin çalışmasına engel olacaktır; bu sebeple saati yapan birinin olduğunu söylemek mümkündür.

eğer yürürken yerde bir saat görseydiniz bunun karmaşık bir mekanizma olduğunu ve bir tasarımcı tarafından önceden tasarlandığını düşünürdünüz ama insan gibi karmaşık yapıların neden önceden tasarlanıldığını düşünmüyorsunuz? diyerek bu tasarımcının üstü kapalı bir biçimde tanrı olması gerektiğini iddia etmiştir.

bir gün bir ateist william paley'e tanrının olmadığını iddia ederek ondan bu iddiasını çürütmesini istedi. paley, gayet sakin bir şekilde cebinden saatini çıkardı, içini açtı, adama gösterdi ve şöyle dedi: " eğer, ben, sana bu zembereğin, çarkların ve yayların kendi kendilerini oluşturup, bu saatin içine girerek, kendi istekleri doğrultusunda çalışmaya başladıklarını söylesem, benim zekâmdan şüphe etmez misin? tabii ki edersin. ama bir de yıldızlara bak! hepsi mükemmel bir şekilde kendi yörüngesinde hareket ediyor. güneş'in etrafındaki gezegenler ve dünya hep birlikte her gün milyarlarca kilometre yol kat ediyorlar. her yıldız kendi aleminin güneşidir ve uzayda gezegenleriyle beraber dolaşmaktadır. fakat bu kalabalık yıldızlarda ne bir çarpışma ne bir bozukluk ne de bir karışıklık vardır. hepsi sessizce kontrollü ve düzenli bir şekilde işliyorlar. şimdi söyle bana, bunların kendi kendine ortaya çıktığına inanmak mı, yoksa bunları birisinin yaptığına inanmak mı daha kolaydır?"
makro âlem dediğimiz gökyüzünde yıldızlar adeta büyük bir saatin parçaları gibi çalışmaktadırlar. fakat bu yalnızca yıldızlara has bir şey değildir. mikro âlemdeki hücreler de onlardan farklı değildir. bu konuda carl sagan ise şöyle diyor:
" atalarımız yeryüzünde yaşam mekanizmasının düzenine, organizma yapılarının işlevlerini yerine getirişine bakarak, bunda bir büyük mucit gördüler. en basit yapılı tek hücreli organizma bile en mükemmel cep saatinden daha karmaşık bir makinedir. saatlerin parçaları kendiliğinden bir araya gelmedikleri gibi, dedelerimizin saatleri küçük aşamalarla kendiliklerinden bugünkü saatlere dönüşmezler. saatin bir yapımcısı vardır. "
hülâsa makro ve mikro âlemlerdeki bütün varlıklar, düzenli çalışmalarıyla kendilerini icad eden ve düzene sokan bir zatı göstermektedirler.

görünenin tersine, doğadaki tek saatçi fiziğin acımasız kuvvetleridir, yine de bu kuvvetler çok özel bir biçimde düzenlenmiştir. gerçek bir saatçi öngörü sahibidir: geleceği hayal eder; zembereklerini ve dişlilerini, aralarındaki bağlantıları planlar. oysa, darwin’in keşfettiği ve tüm yaşam biçimlerinin varoluşunu ve bir amacı varmış gibi görünmesini açıkladığını artık bildiğimiz, kendiliğinden, bilinçsiz, kör sürecin, yani doğal seçilimin hiçbir amacı yoktur. doğal seçilimin aklı ve düş gücü yoktur. doğal seçilim hiçbir şey göremez. doğal seçilimin doğanın saatçi olduğu söylenecekse, bu saatçinin kör olduğu da eklenmelidir.