yazı

sembolik harflerin ard arda gelmesiyle oluşan anlamlı metin.

düşüncelerin simgeler yoluyla belirli bir alana kayıt edilmesi.

eskiler mürekkeple, çok eskiler çivi ve papirusla yaparken bu işlemi, bugün çoğunlukla bilgisayar tuşu ya da bildiğin tükenmez kalemle görülen iş.

tarih boyunca medeniyetlerin gereksinimlerine göre birçok alfabe oluşmuş olup bugün yeryüzünde en çok kullanılan alfabe türleri;
latin, moğolca türevleri (çince/korece/japonca), arap, kiril, ve sanskrit alfabeleridir.

ha bir de alına yazılan türden olan vardır ki, henüz hiç kimse şifrelerini çözüp de okumayı başaramamıştır.

sümerliler tarafından geliştirilen ve tarihi çağların başlamasını sağlayan semboller bütünüdür.

ilk resimlerle başlamıştır. daha sonra bu resimler daha sistematik hale getirilerek sümerler zamanında alfabe oluşturulmuştur. günümüzde pek çok çeşidi bulunan alfabelerle yazı yazılmaktadır.

yazgı, kader anlamlarında da kullanılan sözcük.

çeşitli harflerin yan yana kullanılmasıyla meydana gelir.

harf ve simgelerle iletişim kurmayı sağlayan araçtır.
sümerler tarafından icat edildiği bilinmektedir.

şahsi hikayemde ise, varlığımı borçlu olduğum şeydir yazı. hayatımın omurgasıdır. dik durabiliyorsam, onun sayesinde...

istedim ki hep kuşlar cikkidi cikkidi ötsün kalbimde. böyle bir durumun mümkün olmayacağı üst mevkiler tarafından defalarca bildirilse de aldırmadım.
bir mantık çerçevesinde adımlar atılmadığı takdirde yaşanacakların sadece benim sorumluluğum olduğu defalarca tebliğ edildi.
yine de istedim ki, kelebekler çırpınsın midemde. bir gün ömür biçtiler kelebeklere ve aslında kelebekler için bu belki de hiç sorun değildi çünkü onların bir günü bir saniyeden daha da azdı. tam üç
yüz
atmış
beş
sene yaşayan hayvanlara bir gün yaşamış süsü verdiler.
sonra romantik söylemlerde sen bir kelebeğin ömrü kadarmışsın diye ahkam kesti bazı kendini bilmezler.
bunlar hep bana bildirildi işte. ben bilseniz daha ne kadar zamandır biliyordum bunları,ohoo... dünyanın yaradılış hikayesinin de içinde olduğu bir dosyaya iliştirilip tarafıma ivedilikle gönderildi.
gözlerimin içi dolu bir çocuk bahçesi gibi cıvıl cıvıl olsun istedim.
çocukların hep bağırıp çağırdığını ve bazen birbirlerine anne ve babalarından ve çevrelerinden ve okuldan ve televizyondan ve bilmem nerelerden duydukları küfürleri ettiğini de kulağıma bir kuş fısıldadı. biraz utandığından çok da dillendirmek istemedi bu durumu.
sevdiğim kim varsa tek benim olsun istedim. gözleri benden başkasını görmesin istedim.
hep gözlerimin içine bakıyor gibiydi.
superman gibi x ışınları taktırmış meğersem olaya bak sen. ben bana bakıyor zannederken sağa sola arkama ve uzaklara bakıp duruyormuş hem de aynı anda ve hızlıca. bunu da kedilerden öğrendim. bir bir anlattılar.
ben neden hep bile bile böyle yanıldım. üstüne gittim aşkın meşkin, hep evrakları boşver dedim. evraklar devlet gibi, şirket gibi bir şey. bu senin hayatın.
öyle her okuduğuma inanamam dedim. kediler de bazen uydurur.
kuşlar havada kalmaktan jetlag olmuş olabilir.
ama kelebekler filan hep öldü.

yazı, ortaya çıktığında etkileşim aldığında mı bir anlam ifade eder yoksa yazıldığında mı? ben bir yazı yazdım ve paylaşmadım, kimse görmedi, kimse okumadı. yazının nesne olabilmesi için mutlaka paylaşılması, birilerinin görmesi, bir etkileşim alması şart mı? yazmanın tek amacı etkileşim almak mı? diyelim ki değil. yazdım ve artık yazdığım yazı bir nesne. peki birileriyle yazdığımı paylaşmayacaksam neden yazıyorum? düşünmem yeterli değil mi?

mavi tik olmadan bir anlamı yoktur yada gülücüğe odaklanırsın.

nereye yazdığına göre değişir. ben suya, buza, kalıcı olmayan şeylere yazıyorum.

mezopotamya'da yazı m.ö. 3200 yıllarında sümerliler tarafından icat edilmiştir. sümer yazısı ekonomik ihtiyaçlardan doğmuştur.

yazı bir icat sonuçta . insanlar bir süre sonra belli ki yazıya ihtiyaç duymuş. bu mağara satılıktır kiralıktır içerde köpek var gibi bir şeyler yazmak istemiş. tabi bunu birilerinin okuması ve anlaması gerekti.
demek ki yazıyı bulan bir kişi değil. bir birikimin sonucu.
önceleri dağ diyecekler dağ şekli yapmışlar. nehir diyecekler nehir kıvrımı yapmışlar.
böyle böyle şekiller üzerinden ilerlemiş yazı.
kelimeler arttıkça harflere ihtiyaç duymuşlar. sonuçta cümle kurmak gerekti. tek dağ resmiyle ne anlatacak.
bu arada bunca millet başka bir dil konuşuyorsa hepsi bambaşka harfler kullanmak zorunda.
yazı hadi oluştu bulundu. bunca insanın dili nasıl oluştu. aynı bölgede farklı diller var. demek ki konuşulan dile uygun harflere ihtiyaç oldu.
yani sen arapça harf bulurken bu süreçte o bölge insanının kolay okuması yazmasi için en uygunu oydu. kiril alfabesi için böyleydi demek ki.
ya da bizim gibi milletler bir süre baska harflerle alfabelerle uğraştı.

anladığım kadarıyla yazı da bir süre sonra insanların konuşmalarını değiştirmiş. yazıldığı gibi konuşulması gerekmiş. ya orda o harf olmus mu teleffuzu kötü yazımı kötü diye bile değişimler olmuş.
bir icadı ürünü bulan dilin sözcüğü öbür dile geçmiş. bazen diğer dil ona bir kelime uydurmuş.
hiç yazıya geçmemiş dillerin insanlarını alsan onlarin dillerini yazıya geçsen hangi harflerle daha iyi sonuç alınır. hangi alfabe onlara daha uygun olabilir. güney amerika yerlileri için uzakdoğu yerlileri için avustralya yerlileri veya antartika yerlileri için.
bizim uygur türklerine bakıyorum arap fars alfabesi karışık bir alfabe kullananları var. çin alfabesi kullanani var latin alfabesi kullananı var.
bize en yakın dili konusanlar latin alfabesini kullananlar.
belkide sovyetler olmasaydı orta asya türkleri latin alfabesine gecseydi daha iyi anlasirdik.
sonuçta yunan rum alfabesiyle yazılmış türkçe metinleri biliyorsunuz çok farklı. sanki hep s geçiyor her yerde z.
iki üç bin yıl önce kullanılan alfabeler diller şimdi yok. adam yazmış onca şey kitap kitabe şimdi okuyan yok.
demek ki belki bundan yıllar sonra da bu diller alfabeler ortadan kalkacak. belki yazılım dili falan ortaya çıkacak. daha kısa teknik bir dil olacak.
yazı her şeyiyle matematik gibi müthiş bir icat aslında.
doğada yazı yok sonuçta. maden var meyve var sebze var yazı yok. insan aklının ortaya çıkardığı bir şey.