60’lar filmleri

geçen gün bir sosyal medya platformunun yorumlarında 60’lı yılların bir oyuncusu için “toplumsal hiçbir projede yer almadı” yorumunu gördüm. o kadar garip geldi ki bu yorum bana. belki o fikre katılacak yazarlar vardır diye o dönemin sinemasını size anlatmak istiyorum. o yıllar 61 anayasasının sağladığı ortamın da etkisiyle türkiye devletinin ve vatandaşlarının en çağdaş, gelişmiş ve uygar zamanlarını yaşadığı yıllardır. hukukun sınırlandırdığı özgürlük atmosferinde aydınlanma dönemi yaşanıyordu. hâliyle bu çağdaşlığı senaristlerin ve yapımcıların türkiye sınırlarından taşırıp batı sinemasına denkleştirme hevesi de olduğunu düşünüyorum. kezâ yalnız senaristler değil, dönemin basılan kitapları da bu yönde düşünüyor olacak ki o dönem beyaz perdede oynayan birçok film aslında kitap uyarlamasıdır. dolayısıyla oyunculara götürülen senaryolar da bu yılların güzelliklerini ve laikliğini yansıtan türden senaryolar olacak ki perdede çoğunlukla bu tarz filmler oynamış. o zamanlar günümüzdeki gibi senaryo çeşitliliği de pek bulunmadığından, oyuncular gelen teklifler üzerine pek fazla düşünemiyordu. buna rağmen en sevdiğim 60’lar sanatçısı olan belgin doruk’un; "duvarların ötesinde", "kanlı firar", "sayılı dakikalar","kederli yıllar", "ayşecik yuvanın bekçileri", "şahane intikam", "bitirimsin hanım abla" gibi daha sayamadığım birçok ekonomik ve sosyal yetersizliğin yanında sınıf ayrımını yansıtan filmini sunabilirim. bunları gözardı edersek kendilerine haksızlık etmiş oluruz. ayrıca o dönem bir film çevirmek günümüzdeki gibi kolay değildi. şartlar o kadar zorluydu ki. bu emekçilerimize “toplumsal hiçbir proje yapmadı” demek büyük bir vefâsızlık.

esas oğlan olarak ayhan ışık, sadri alışık, göksel arsoy, izzet günay gibi akla gelen erkek oyuncular ile esas kadın olarak belgin doruk, filiz akın, türkan şoray, fatma girik gibi de akla gelen kadın oyuncular arzı endam ederler. esas oğlan ile esas kadın sevgili olarak arkaya boğaz manzarasını alarak sahne çekerler. tabi, filmler alabildiğine siyah beyaz olduğu için arka plandaki manzara gemiler geçmeyecek olsalar gerçekten boğaziçi mi yoksa harran ovası mı hiç anlaşılmaz .