cimri (kitap)

bu aralar tiyatroya merak salmış biri olarak işe moliere'in cimrisini okumakla başladım.
oyunu okumaya başlamadan önce birazcık bilgi toplamak için araştırma yaparken serkan keskin'in cimri harpagon olduğu bir okuma provasına rastladım.
cimri'yi okuyacak arkadaşlarım aşağıda linkini bıraktığım bu videoyla beraber metni takip ederlerse kendileri için çok keyifli 2 saat yaratacaklardır. herkese iyi okumalar ve izlemeler.

moliere - cimri (serkan keskin cimri rolüyle) okuma provası

moliere eseridir.

edebi bir eser aracılığıyla insanları ağlatmak, hüzünlendirmek çok zordur. ancak aynı yöntemle onları güldürmek ise anlatılamayacak kadar zordur. tabii ki moliere için değil. o bu işi nefes alır gibi yapıyor.

cimrilik belli bir oranda mazur görülebilecek bir huy. kötü bir huy olduğu kesin, bunu tartışmıyorum bile. ama yine de bir yere kadar hoş görülüp adına tutumluluk denebilir. ama ya o sınır aşılırsa?

etrafınızda, evcil bir hayvan olarak cebinde akreple dolaşan bir arkadaşınız mutlaka vardır. bir yere gittiğinizde hesap gelmeden hemen önce tuvalete kaçan. bozuk parası olmadığı için her yerde ödemeyi sizin yapmanıza “ gönülsüzce” razı olan. bence en cimri dediğiniz o arkadaşlarınızdan özür dileyip sarılın boyunlarına bugün çünkü siz henüz harpagon’u tanımıyorsunuz.

moliere’in yıllardır dünyanın her yerinde sahnelenen, izlenen, muhteşem bir eseridir. onlarca yıl geçse de güncelliğini korumaktadır. bir çok usta tarafından sahnelenmiştir. mevcutta hocaların hocası ışıl kasapoğlu’nun semaver kumpanyasında, tansu biçer’in yönetmenliğinde yıllardır sahneleniyor. harpagon’u bir de serkan keskin’den izleyin derim...

moliere öyle güzel bir eser yazmış ki, böyle cimri insanları her tarafta görebilirsiniz. tlc aşırı pintiler programı kimin aklına geldi bilmiyorum ama kesinlikle bu eseri okumuş ve böyle bir program çekmek aklına gelmiş. bir adam düşünün ki gece kendi atlarının önünden otunu çalıyor, yakalanınca da karanlıkta kendi uşağından yediği dayağı sineye çekiyor ki kim olduğu anlaşılmasın. bu öyle bir adam ki çocuklarına para koklatmıyor, oğlu zor durumda olduğu için tefeciden para alıyor. dünyanın en zalim borç vereni olan bu adam kim çıksa beğenirsiniz, babası! daha neler neler. insan okudukça hayretten ağzı açık kalıyor. paraya aşık bir adamın dramı. hayatta en üzüldüğüm insanlar krallar gibi yaşayabilecekken bunu beceremeyen insanlardır. bunun yanında kitapta aşk ve ailesine kavuşan sezercik dramı da mevcut.


şiirsel ve akıcı dili, tam üstüne basan tespitleriyle, hem güldüren hem düşündüren bu eseri her okuyan çok sevecektir. cimri bundan yüz yıl sonra da klasikliğini devam ettirecek muhteşem bir eser. umarım bir gün izlemek de nasip olur.

moliere-cimri
para para para

paradan başka bir şey önemsemeyen harpagon'un cimriliğinin yarattığı trajikomik olaylarla büyük bir eleştirel tiyatrodur.
harpagon ne kadar zengin olsa da hiçbir zaman parasını harcayamaması parasını daha değerli dokunulmaz kılmış.hatta paraya oğlu cleante ve kızı elise'den daha çok değer vermiştir.bu olaylar ile başlayarak okuyucuya yahut izleyiciye aslında 'elinde olan bir şeyin aslında senin mi onun elinde olduğu' sorusunu sorar.bir şeyin çokluğuyla beraber o şeyi biriktirme ve dokunmamanın insanı dönüştürdüğü şey cimri kelimesiyle tanımlansa da kelimenin kulağa gelişi kadar bu tamahkarlıkta büyük bir iğrençlik barındırıyor.
bu kontrolün kişiden çıktığı anlamanın yolu da kişidedir.çünkü bir cimri kendini cimri görmemekte ısrarcıdır.
cimrilik konusu aklımda kalan dinlediğim şehinşahın şarkısından bir alıntı ile bitiriyorum.

kitap alıntıları
param bulunmayacak olursa bütün mahkemeleri mahkemeye vereceğim.
hem dünyada kim var,bir kez olsun aklını kaybetmeyen.
bakıyorum da insanların kazanmak için en iyi çare onların sevdiklerini sever görünmek,doğru dediklerine doğru demek,kusurlarını övmek,her yaptıklarını alkışlamak.

molière imzalı komedi türünde yer alan eser. 1668 yılında yayınlanmış olup 159 sayfadır.
oldukça cimri bir adam olan harpagon'u ve diğer karakterler ile konuşmaları konu edinir.

moliere denince belki de ilk akla gelen eser olan bu oyunu tekrar okumak bana bir şeyler kattı diyebilirim. oyunda yaşananların absürtlüğünü insan yetişkinlikte çok daha iyi anlıyor.
cimri babamız, harpagon, seçimlerimizin kurbanı olduğumuzu bize çok güzel gösteriyor. iki tane yetişkin aklı başında çocuğu olmasına rağmen onları sevmek yerine cimriliğiyle onları nefret ettirmeyi seçiyor bu adam. para da seni sevebilse keşke, o zaman anlardım belki bu cimriliklerin sebebini.

oyun okumaktan çok hoşlanmasam da moliere bunun dışında diyebilirim. herhangi bir oyun metniyle bu kadar derinden etki bırakan başka yazarla tanışmadım. edebiyatta “etki” deyince aklımıza hep duygusal, romantik ya da üzücü şeyler geliyor ama konu moliere olunca bu etki komiklik ve absürtlük ekseninde oluyor. ki bu da bırakması daha zor bir etki sanki.

zamanında nasıl bir etki bırakmıştı bilemiyorum ama evrenselliği ve zamansızlığından dolayı her dönemde etki bırakacak bir eser aynı zamanda. moliere gibi usta bir yazarın dilini ve üslubunu eleştirmek de bana düşmez belki ama akıcı dili de zaten okuması keyifli olan bu eseri daha da keyifli yapmış diyebilirim.