çizgi roman

lisede edebiyat hocama çizgi romanlar hakkında ne düşünüyorsunuz diye sormuştum. boş ve gereksiz olduğunu ima eden bir cevap aldıktan sonra çok büyük bir hayal kırıklığına uğramıştım. (bkz: bu da böyle bir anımdır)

dizgi romana geçişimizi kolaylaştıran edebiyatın bir çeşit hava yastığı. teksas, tommiks, tom braks heyacanla okuyup takip ettiğimiz romanlardı.

2 numaralı tanımda bahsi geçen hocanın neye göre bu yorumu yaptığı merak konusudur. ancak, kendim de bir çizgi roman okuyucusu ve koleksiyoncusu olarak söyleyebilirim ki, bilhassa ingilizce çizgi roman okurken bilmediğim birçok yeni kelime öğreniyorum ve hayal dünyamı ve düşünce tarzımı geliştirebildiğimi hissediyorum. ayrıca boş ve gereksiz dahi olsa, neden okumayalım ki? oynadığımız video oyunları, veya sosyal medyada geçirdiğimiz zamanlar, bize çok bir katkı sağlamadığı halde hala yapmaya devam ediyorsak, çizgi romanlar da bence pragmatik bir kaygı güdülmeden okunabilmelidir diye düşünüyorum.

diğer adı karikatür öykü'dür.

eskiden kendisine merak salmışlığım vardı. hala sevdiğim özellikle 90 yıllarda ve 2000 lerin başlarında falan amerikan gençlerinde popülerliği inanılmaz fazlaydı.

çizimli öykü.

dünyanın en zevkli işi bunun koleksiyonunu yapmak falan olabilir. ama tabii güzel ülkem ona bile zar zor izin veriyor bir çizgi roman olmuş 40 lira. görsele dayalı bir sektör olduğu için baskıları genelde çok güzel olur. elde tutmak, çizimlere bakıp çizerin ruh halini çözmeye çalışmak keyifli bir aktivitedir.

birisi "günümüzün mitolojisi çizgi romanlardır gelecek nesiller bizim destanlara baktığımız gibi çizgiromanlara bakıp bizi anlamaya çalışacaklar" demişti. altına imzamı atarım. filmleri her ne kadar güzel olabilse de bence genel olarak yüzeysel kalıyor. her şeyin kendi alanında anlamlı olduğunu düşünenlerdenim. (bkz: medium is the message)

1998 iile 2019 arası basılan türkçe marvel kitaplarının hepsine sahip olduğum bir koleksiyona sahibim. çok severim kendilerini. özel kitaplığında dururlar.

darısı isteyen herkesin başına. bulamadığınız kitap olursa aramayın bulamazsınız nihohıhı

müthiş çizimlerle desteklenmiş sayfa sayfa eğlence, aksiyon, macera, entrika, aşk, gizem, aman tanrım daha neler neler barındıran sayfa sayfa eğlence*.

benim için demir adam demektir.

inanılmaz zengin bir dünyadır. sadece okumakla kalmayıp kostümlere, çizimlere, figürlere, heykellere kadar alıp götürür. herkesin en azından bir dönem için, içinde kendisini kaybetmiş olduğunu umduğum derya, deniz uğraş alanı.

bir ara inanılmaz okuduğum ve tekrar sarmak istediğim fakat içimde o enerjiyi, zamanı bulamadığım zenginlik diye de ekleyeyim. yabancı okuma yapmak zaten çok zor ve uğraştırıcı (bkz: ekitap okuyamamak) olduğu için türkçe çevirilere bakmak istiyorum ve orada da (bir zamanlar ne kadar az olduğundan yakındığım) bir sürü seri, kahraman, liste görerek içimdeki ışığı söndürüyorum.

hatırlıyorum ilkokula başladığım yıllardı 2. sınıf, çantamın içerisinde tom braks, kit taylor doldurmuştum. öğretmen çizgi romanlara el koymuş, babamı okula çağırmıştı. bugün bir ev dolusu kitabım var okumayı yazmayı seviyorum, belki de o çizgi romanlar olmasaydı (teksas tombiks) hödüğün teki olurdum. şimdi gözlemliyorum da anne babalar çocuklarına çizgi roman dahi okutmakta zorlanıyorlar. okumak her toplum için bir kültür ve gelişmişliktir, eğitimin, insan olmanın temel taşıdır. insan okur, canı ne isterse onu okur. okumaya turgenev'in babalar oğullarından veyahut direkt suç ve ceza'dan başlamanız sizin entelektüel olmanıza yetmez. insanlar okusunlar, neyi seviyorlarsa onu okusunlar, yeter ki insanoğlunun canına okumasınlar.

dokuzuncu sanat olarak geçen, çizgiyi ve diyaloğu kullanarak meramını anlatan tür.

resim veya edebiyatın alt kolu olarak tanımlanmak istememesinin sebebi kendine ait bir anlatım tekniği oluşturmayı başarabilmiş olmasıdır. çoğu çizgi roman okuyucusu, severi, çizeri, yazarı ve yapımcısı tarihini hiyerogliflere hatta mağara resimlerine kadar götürür. ancak bugün anladığımız anlamdaki çizgi romanın ilk örneği olarak richard fenton outcalt'in "the yellow kid" adlı eseridir. daha sonra ise ilk süper kahraman çizgi romanı "superman" 1938 yılında ortaya çıktı. ikinci dünya savaşı döneminde çizgi roman güçlü bir politik aygıt olduğunu kanıtladı ve amerika ve avrupa'da bu amaçla kullanıldı. amerikan süper kahramanları nazi düşmanlarıyla bu dönem çizgi romanlarında çarpıştı. bugün bile sürekli dirilip dünyayı ele geçirmeye çalışan nazilere karşı savaşan amerikan kahramanları çizgi romanda ve diğer sanat dallarında önemli bir yer tutmaktadır.

asteriks çizgi romanları ise fransız ihtilali sonrası kurulmaya çalışılan "ulus" kavramının çocuklara aşılanmasında önemli rol oynamıştır. belçika’dan çıkmasına rağmen fransız atası olarak kabul edilen galyalıların romalılarla sürekli mücadele etmesi ve onları küçük duruma düşürmesi bu sebeptendir. günümüze kadar olan süreçte amerikan çizgi roman karakterleri yer yer soğuk savaşın içerisinde yer almış, yer yer amerikan gençliği problemleri olarak kabul edilen istenmeyen gebelik ve uyuşturucu benzeri sosyal meselelerle uğraşmışlardır. tanımın daha fazla amerikan merkezli olmaması ve daha geniş kapsamlı bilgi verebilmek için amerika'daki endüstriden sıyrılıp dünyadaki tarzlara bakmamızda fayda var. birincisi zaten üstünde durduğumuz amerikan tarzı. daha renkli okunması görece daha kolay genelde 5-6 panelden oluşan tarzdır. sayfa sayısı çok kesin değildir ve bir genelleme yapmamız çok mümkün olmamaktadır çünkü fasikül olarak basılan çizgi romanlar sonra cilt halinde basılır ve sayfa sayısı düzeni takibini zorlaştırır.

italyan ekolü ise ülkemizde zamanında çok fazla tutmuş zagor, texas ve tommiks gibi karakterleri olan siyah beyaz 100 sayfasının bir cilt oluşturduğu çizgi roman ekolüdür. estetik olarak siyah beyaz dengesi çok önemlidir. zannımca ülkemizden çıkan karaoğlan tarzı çizgi romanları bu tarza yaklaştırabiliriz.

fransız ekolü bize göz aşınalığı olarak en yakın gelendir. türk mizah dergilerinin çizgisi bu türü andırır. en ünlü ve ses getiren örnekleri tintin ve asteriksdir. bir sayfada 12 panel görmek alışık olmadığımız bir anlatım biçimi değildir. ciltleri ortalama 55-60 sayfa civarındadır.

japon/manga ekolü animelerin çıkmasıyla birlikte dünya genelinde popülerliğini arttırmıştır. çizimler amerikan çizgi romanları gibi realisttik çizimden ziyade basit ve sadedir. bu tasarım tercihi, okuyucu kitlesinin karakterle bütünleşmesini çoğu zaman garanti eder. diyaloglar diğer türlerden çok daha kısadır. fransız ve amerikan ekolünde çok uzun ve dramatik cümlelere rastlanırken mangalarda bunu çok görmeyiz yazmadan ziyade çizgiyle dertlerini anlatırlar. siyah beyaz ve türdeşlerine göre küçük boyutlu olarak basılırlar.

çizgi roman diğer medyalarının anlatım tekniklerinin başaramadığı çoğu şeyi okuyucusuna verebilmektedir. çocukların okuma alışkanlığı kazanmasını yolundaki önemli bir basamak olabileceği gibi büyüklerin de keyifle okuyabileceği bir türdür. çoğumuzun roman ve filmlerden alamadığımız derinliği bize hissettirebilme gücüne sahiptir. okuyun, okutturun.

özel tv kanalları, internet falan yokken baş eğlence alanlarından biriydi.

televizyonun tek kanallı olduğu zamanlar çok büyük talep görür ve elden düşmezler. kaptan swing, tom miks, teksas, zagor, batman gibi birçok çizgi roman kahramanları da hayalleri süsler. tek kanallı dönemden çok kanallı döneme geçince de yerlerini çizgi filmler alır.

bana çeviri yapıp para kazanma imkanı sağlamış resimli roman.