dil mi düşünceyi yönetir düşünce mi dili yönetir sorunsalı

düşünce, dili yönetir diyorum. çünkü dil, fikirlerimizin karşı tarafa aktarılmasıdır. dil, sadece düşüncelerimizi aktarmaya yarayan araç oluyor.
dil, düşünceyi yönetir diyorum. çünkü ana dilinde karşılığı olmayan bir şeyi anlamlandırmak, anlatmak güçtür. bu sefer de dil, düşünceyi yönetmiş oluyor.

--- alıntı ---

dil bilimde safir-whorf varsayımı olarak anılan varsayıma göre, kişinin konuştuğu dil ile o kişinin dünyayı nasıl algıladığı ve nasıl davrandığı arasında sistemli bir ilişki vardır. insan bir bakıma, dünyayı ana dilinin belirlediği, izin verdiği biçimde ve ölçüde algılar. örneğin, ‘yumurta’ sözcüğü türkçede yumurtanın yumru şekliyle, farsçada tavuğun üreme ve üretme nesnesi olmasıyla, arapçada ise rengi itibarıyla adlandırılmıştır.

bilinemezcilik felsefesinde olduğu gibi, farklı renklerdeki gözlüklerle kara bakan kişilerin, karın yeşil, mavi, sarı renklerde olduğunu ileri sürmeleri gibi, farklı ana dillerin konuşurları gerçeği nesnel biçimiyle değil, dillerinin gösterdiği biçimde algılar. ancak bu varsayımının tam tersini temel alan yaklaşımlar da vardır. örneğin, eski yunan dönemin- de eflatun ve aristo, düşüncenin dili belirlediği ve dilin yalnızca düşüncenin aktarım aracı olduğu görüşündeydiler.

--- alıntı ---

düşünce dili şekillendirir, ancak her konuşan düşünüp de konuşuyor değildir.

düşünceyi çağıran ve yöneten ve de sıçratan şey dildir. keza düşünüp, gözde canlandırmak onu dile adapte etmek açısından önem taşır.

kelime bilginiz arttıkça düşünceleriniz de kompleks bir hal alır. bu yüzden çok kitap okuyanlar daha derin mevzuları kavramada ve yorumlamada daha başarılıdır. hal böyle olunca dil düşünceyi yönetir, şekillendirir. dilbilgisi olmadan aklımızda uçusan düşünceleri aktaramadığımız gibi bilmediğimiz bir dilde de düşünemeyiz. deneyin haklı olduğumu göreceksiniz.

dil sadece araçtır . geçiniz.

dil yetisinin doğuştan var olduğu ve fetüsün anne karnında dahi dil gelişimi olduğu bilgilerine dayanarak düşünce ve dilin birbirini kapsayan olgular olduğu kanısına varıyorum. #65738 tanımda yazarımız konu hakkında yeterli ve faydalı bilgiler vermiş. fakat tüm bunlardan hareketle duyuların dile etkisine de değinerek konuyu hepten dallanıp budaklandıracak ve içinden çıkılamayacak bir sorunsala dönüştürsem mi bilemedim şu an. bu tanımımı daha sonra genişletmek üzere bırakıyorum şimdilik.

konunun biyolojik boyutu da iç içe geçmiştir. bir kelimenin öğrenilmesi ve tekrarı beyinde yeni yollar yaratmaktadır. aynı zamanda beyindeki bu yapı ile düşündüğümüz için kelimeler de ona uygun tekrar şekillenmektedir. yani işin aslında dil ve düşünceyi yöneten beyindeki bağlardır. bu bağlantılar da etkileşim içinde ortaya çıkmaktadır.

insanın kendisi de bir beyin hücresi gibi toplumsal bazda bağlantılı olduğu için türetilmiş bir kelime ile tarihsel olarak ortaya çıkmış kelime arasında fark vardır. bir kelimenin kulaktan kulağa oynanan hali gibi bir süre sonra ilk halinden uzaklaşılsa bile, sonraki hali çok daha akılda kalıcı haldedir. bunların deneyleri yapılmıştı ama şu an kaynak için aratıp bulmaya üşendim.

yani beyindeki bu yapı ile yönetiliyor olsa bile buna şekil veren toplumsal bir çerçeve de mevcuttur. işin kabaca fotoğrafı benim anladığım kadarıyla böyledir.

dil düşüncelerimizi aktarırken baze. dilimizden her dökülen gerçek düşüncemiz olmayabilir. bilinçaltından dişimşze dökülen bir kaç sözcük tanesi düşüncelerimizi etkileyebilir. ama bu nadirdir. genelde düşince dili yönetir.

cevabı "dil, düşünmeyi yönetir." olan sorunsaldır.
insanların düşünme yetisini beyinlerinde ki birtakım biyolojik eylemler sonucu gerçekleştirdiği hakkında hem fikiriz. burada ki önemli kıstas biyolojik eylemler. tüm insanların da temel biyolojisi aynıdır. burada temel biyoloji derken beyin kullanımı, boşaltım, dolaşım sistemi şeyleri demek istiyorum. bir insanın uzun boylu bir insanın kısa boylu olması gibi şeyler değil.

şimdi burası anlaşıldığına göre ikinci kısma geçiyorum. aynı anlama gelen cümlelerin, kendi dil kuralları içinde vurguları başka yerdedir. örnek verecek olursak; (örnekler yanlış olabilir, ingilizceyi en son 4 sene önce görmüştüm) "benim adım siyahlar" derken burada vurgulamak istediğim "benim adım" kısmı fakat "my name is siyahlar" derken de burada vurgulanmak istenen "siyahlar" kısmı. parantez içinde de yazdığımı tekrar ediyorum, bu örnek bariz hatalı oldu ama mantığını anlatmak istedim. demek istediğim dil, düşünmek istediğimiz şeylerin bir nevi sırasını yönetiyor ve bu da dilin düşünceyi etkilediğini kanıtlar. umarım anlaşılmışımdır.

düşünce dili yönetir, nettir.

ağzı olanın konuştuğu kesin

yanlış tanımdır , ego ve süper ego hakimiyet kurmaya çalışır haliyle cümleler de düşünceler de karmaşıklaşır.

kafa ayık ya da sarhoşken değişebilecek durumdur. sarhoş olduğunuzda önceden düşünülmüşler dile dökülür. ne motor kontrol kalır ne irade.

hangisi hangisini yönetir bilemem fakat bildiğim tek şey; dil, düşünceyi kesinlikle sınırlandırır.
bunu başlık sahibinin bahsettiği safir-whorf varsayımından da anlayabiliriz.

ülkemizde önemi olmayan konu.

cahil insanlarda mesela dil kendi kendini yönetir.

dil düşünceyi yönetir . bence hepimiz kavramların içine sıkışıp kalmışız. beyin gibi olağanüstü bir organı kelimelerle kısıtladığımız için anca caz yaparız.

düşünceler dili değiştirebildiği gibi dil de düşünceleri değiştirebilir.

-bertrand russell.

"dil sürçmesi diye bir şey yoktur. bilinçaltında saklanan bir gerçeğin, bilinçsiz bir anda ağızdan çıkarılması vardır." der sigmund freud

yani dil kendisi üretmez, düşüncenin ürettiğini iletme görevi görür.

dilden kasıt konuşmaksa düşünceler dili yönetir fakat dilden kasıt kelimelerse dil düşünceyi yönetir.

sapir-whorf hypothesis n’olur peşimi bırak artık dedirten sorunsal.