dr. jekyll ile bay hyde

kişilik bölünmesi üzerine bir roman olan dr. jekyll ve mr. hyde'da victoria devri ingilteresinde, londralı avukat mr. utterson'ın eski dostu, nazik bir insan olan saygın yaşlı hekim dr. henry jekyll'in zaman zaman şehvet düşkünü bir canavara, yani mr. edward hyde'a dönüşmesi olayını gözlemlemesi anlatılmaktadır.

bunun dışında meşhur bir five finger death punch parçasıdır.

bir bedenin altında yaşayan iki zıt kutbu anlatan robert louis stevenson romanı. 1886 yılında basılan roman stevenson'a büyük ün kazandırmıştır. stevenson kafkavari bir yaklaşımla eseri yazdıktan sonra yakmaya karar vermiş fakat sonradan fikrini değiştirerek yeniden gözden geçirerek şu anki haliyle yayımlamıştır. roman, iyilikle kötülüğün savaşını konu edinen mitsel öykülerden izler taşır. hayatının her anında iyilik ile kötülük arasında gidip gelen bir ana karakter ekseninde kurgulanmıştır. stevenson'un zeki ve akıcı anlatım dili uzun süre etkisini koruyacak ve zaman içerisinde beyaz perdeye de uyarlanacak kalıcı bir eser oluşturmasını sağlamıştır. sadece sinemada değil aynı zamanda tiyatro sahnelerinde, çizgi filmlerde de bu ölümsüz eser konu edinilmiştir.

müzikale uyarlanan romandır.

david hasselhoff'un muhteşem performansı

stevenson rüyasında gördüğünü yazmaktan çekinmeyen bir adam.(bkz: olala)
öyle bir kitap düşünün ki psikiyatristlerin çoklu kişilik bozukluğunu tanımlamak için kullandığı bir terim olsun.
dizilerde adı geçsin.(bkz: dexter)
herkes okumalı...

robert louis stevenson tarafından yazılmış bir korku edebiyatı romanı. aynı isimli tiyatrosu da devlet tiyatrosunda oynanmaktadır. kitabını da aldım fakat önce tiyatrosunu izlemiş bulunmaktayım, anılar taze iken de yazmak istedim:

oyun 1 saat 40 dakika sürüyor, tek perde. 1800'lü yıllarda kişilik bölünmesi yaşayan bir hekimi anlatan eser polisiye havasında geçmekte, güzel anlatılar bulundurmaktadır. hayata, ruha, yaşama, yozlaşmaya, kişiliğe, hekimliğe ve insan ilişkilerine dair pek çok şey bulunabilecek oynu izlemesiş gerçekten çok zevkli. müzikler, dekorasyon, oyuncular, kullanılan görüntüler, sisler vb. atmosfer sizi içine çekiyor ve hekim ile aynı odada kalıyor, olanları birinci gözden izliyorsunuz. bir tiyatroda olması gerektiği gibi.

iyinin ve kötünün, yozlaşmışın ve medeninin çatışması yanında insana, hareketlere, sonuçlara ve hayatlara dair çatışmalar ve sorular da içeren eser sizi düşünmeye de itiyor aslında. sayısız kez beyaz perdeye de uyarlanmış bu eseri tiyatro sahnesinde izlemek de kesinlikle bambaşka bir deneyim. kitabını henüz okumadım fakat oynundan pek ayrı olmayacağını düşünerek, tiyatroda yakalayamıyorsanız kitabını okumanızı önerebilirim.

aslında fazla bilindik bir hikâyedir. amma velâkin onu özel kılan 1836 yılında yazılmış olması ve stevenson'un dilidir. bir de kitabın ve yazarın şöyle talihli bir yanı var; stevenson'un kitabı kaleme aldığı yıllarda karındeşen jack abimiz ortalıkta fırtına gibi esmektedir. özellikle kitabın yazılmasından 2 sene sonra karındeşen jack tartışmaları iyice artınca, kitapla ilgili de yığınla teori ortaya atılmaya başlanmış ve kitap umulandan daha da ünlü bir hale gelmiştir. hyde efendinin karındeşen olduğu yönünde o dönemde bile pek çok makale kaleme almışlar. bu konuyla ilgili stevenson pek kelam etmemiş ama sükut ikrardan gelir derler * belli mi olur belki de bir rüyadan yola çıkarak yazdım dediği eser cidden karındeşen kaynaklıdır kim bilir? işin aslı insanın kendi içerisindeki mücadele işte. kitapta her şey bir iksire bakıyor. insanların yaşamlarında ise bambaşka olaylar jeykll'dan hyde'a dönüşmenize sebep olabiliyor. metaforlar falan efendim. bu noktalar fularlı olduğu için çok çabuk geçmekte fayda var. hele ki ben bu tanımı napoli- atalanta maçını izledikten sonra yazıyorum ki, fularlı kardeşlerimizin canını sıkmadan bu kısımları kazasız belasız geçmekte fayda var *

tabi konu insanların ilgisini çekebilecek bir konu olduğu için sinema sektörü ekmeğini güzel yemiştir. kitabı uyarlama manyağı yapmaktan çekinmemişlerdir. ikisi bir fidanın güller açan dalı olan bu iki karakterin çok farklı eserlerde farklı karakterlere de vücut verdiğini söylemek gerek. çok uzağa gitmeye gerek yok. bu ikilinin fantastik kurgu alemdeki karşılığı smeagol ve gollumdur. her ne kadar basit gibi görünen bir konu ele alınmış olsa da, sonraki dönemi ve eserleri etkilemesi açısından önemli bir mihenk taşıdır. filmleri eh iştedir. kitap fena değildir özellikle bir yerden sonra tavan yapar. tiyatro içinse sahneye koyandan koyana farklılık arz eder. ama en azından #1547514 nolu tanımda söylendiği gibi sizi içine çeker. bu arada maç da zımba gibi bir maçtı onu da söylemeden geçemeyeceğim.

bu kitabı freudyen ve varoluşu bir bakış açısıyla değerlendirdiğinizde çok farklı bir yere oturur ve o kadar kısa bir kitabın bu kadar derin olmasına şaşırır kalırsınız.
id-ego ve süperego artık hepimizin bildiği birer kavram. mr. hide tamamen idi temsil eden,dürtülerini hiçbir süzgeçten geçirmeden gerçekleştiren tarafken, dr jekyll karar mekanizmasın olan ve egoyu temsil eden karakterdir.

her insan hayatının bir evresinde en az bir defa varoluşsal bir kriz yaşar bence. ben kimim, aslında beni ben yapan şey davranışlarım mı düşüncelerim mi çukuruna birkaç kez düşeriz. bu varoluşsal krizde kendimizi ararken tek başınayızdır, çünkü varoluş acı bir gerçektir ve herkesin acısı da kendisinedir. varoluşumuzu anlamlandıran en önemli şey de kendimizi ifade etmekten çok anlaşılabilir olmaktır.

kitapta karakterimizin ürettiği bir serumla kendisini özgür bırakmasını ve mr hide a dönüşmesini okuruz. bunu test etmek ve günden güne kaydetmek ister. ancak bu testin sonu hiç de istediği gibi olmaz ve geri dönüp dr jekyll olmakta zorlamaya başlar. daha kötüsü geri döndüğünde de hiçbir şey hatırlamaz.

acaba hatırlamayacak olsak yani vicdanımız bizi rahat bıraksa bizler de o serumu dener miydik? gerçek kişiliğimizi ortaya koymak ve ondan asla sorumlu olmamak ister miydik? üstüne düşünülmesi gereken birkaç şeyden biri bence bu. aslında olduğumuz kişiyle yüzleşmek ve en hayvani tarafımızı görmek bize neler hissettirir çok merak ediyorum.

ben o serumu 1 kereye mahsus alırdım galiba.

iskoç yazar stevenson'ın insanın içinde bulunan kötülüğün bir kere ortaya çıktı mı nasıl geri dönülmez olaylara yol açtığını polisiye şekilde anlatan filmlere ve tiyatroya da uyarlanan romanı

zaten kimin ne zaman yazdığı falan söylenmiş. tekrara düşmeyeceğim. kısaca kendi düşüncelerimden bahsedeceğim sadece.

galiba ilk kez 19 veya 20 yaşındayken okumuştum bunu. hiçbir şey anlamamıştım. yok ne anlattığını anlamadım anlamında değil, zevk alamamıştım. çok gümbürtüye gitti diye bu sene tekrar okudum. zaten bu aralar böyle korku, gotikli korku filan gibi bi şeylere, fantastik kitaplara biraz meylettim.

ben kitabı iş bankası kültür yayınları'ndan okudum. önsözde psikolojinin edebiyat üzerinden ilerlediğinden filan bahsetmiş. evet kişilik bölünmesi bilmemne. ama kurguya dışarıdan bakmadan içinde olduğunuzu düşündüğünüzde de harika bir gizem ve azıcık da gerçek dışı ögeler mevcut. demek istediğim, psikolojik çözümlemeleri bi' kenara bıraktığınızda bile keyifle okunacak bir kitap.

dr jekyll & mr hyde oynadı ankara dt. mr hyde rolünü üç kişi oynuyor, biri kadın. çok göze batmıyor. şeytani, saf kötülüğün vücut bulmuş hali olan, insanda bakar bakmaz korku, öfke, iğrenme hisleri uyandıran ucube şeklinde bir bedeni olan mr hyde'a aşık olan bir kadın karakter icat etmişler. bu karekter icadı bana battı. onun dışında bol kadrolu güzel sahnelenmiş bir oyundu. bir de yaşlı kahya rolünde oynayacak yaşlı bi dt oyuncusu ikna edemediler sanırım ki gencecik bir adama vermişler rolü.

zemin etüdü sağlam bi eser. böylece 120'nin üzerinde kez sinemaya ve tabii tiyatroya uyarlanmıştır. hayır, kim oynasa farklı tat bırakıyor. lakin bir isim var ki bir isim, resmen herkesi şaşırtmış. kendisini konservatuara almayanlara da cevabını, böylelikle vermiş. kim mi o isim?
elbette ki hayko cepkin. canlı izlemek için sabırsızlanıyorum.*
kendisi esere tabi ki yine kendi tarzında farklı bi boyut kazandırmış.

onun dışında eser zaten çok önemli. çünkü fantastik bir serüven ile psikolojik bir tahlili, aynı anda aktarılmaya çalışılmış.bunda da başarılı olunmuş ki ilk yayımlandığı 1886 yılında, satış rekorları kırmıştır.

kitabın yazarı, robert louis stevenson, zaten eserlerinde korku ve doğa üstü öğeleri çok iyi sentezlerken bu eserinde bir de işin içine, psikolojik öğeleri, tahlil boyutunda katarak bir ilke imza atmış. bu anlamda eser hem önemli hem de yayınlandığı dönem itibariyle görülen ilgi ve örnek teşkil etmesi sebebiyle klasikler arasında yerini almıştır.

kitap 104 sayfa* olmasına rağmen en çok okunanlar arasında yer almayı başarmıştır. bunda dediğim gibi fantastik öğelerin, psikolojik öğelerle birleşmesinin büyük etkisi olmuştur.
kitapta her insanda ayrı ayrı bulunduğu sanılan iyi ile kötü, güzel ile çirkin, yada şeytani ve meleksel vasıflar, dr. jekyll üzerinden ve tek bir insan bedeninden* verilmeye çalışılmıştır. yani yazar, bize bu vasıfların, her insanda bulunduğunu, ancak ortaya çıkmak ve çıkmamak arasında, insan bünyesinde, çok ciddi psikolojik savaşlara sahne olduğunu, bu savaşın şiddeti arttıkça da, kişiyi ruhsal bunalıma sürüklediği vurgulanmıştır.

bence her insanın hem okuması hem de izlemesi gereken nadide bir eser. kısa ve öz. zamanını yansıtıyor. hatta zamanından öteye taşıyor.*