eli eli lema şevaktani

isa’nın çarmıhta söylediği iddia edilen ifade.
tanrım(baba olarak da çevrilir) tanrım beni neden terk ettin.

rabbin seni terk etmedi, sana darılmadı da.
duha suresi 3. ayet.

isa'nın çarmıhtaki son değil, sondan bir önceki sözleri. "tanrım" değil "babam" demektedir. daha sonra ise "artık tamamlandı" demiş ve ölmüştür.
isa'nın bu son iki cümleyi söylemesi enkarnasyon'un sona ermesidir. bir insan bedeniyle bakire meryem'den doğan rab artık dünyevi bedeninden ayrılmaktadır. umutsuzluğa kapılıp baba'sına yakaran isa, insan olan isa'dır ve o an çarmıhta ölmüştür. son cümleyi söyleyen ise tanrı'nın oğlu olan isa'dır, tanrı'nın kelamıdır, tanrı'nın müjdelediği kurtuluşun gerçekleştiğini ve tanrı'nın insanlık için kendini kurban ettiğini göstermektedir. bu cümle ile tanrısal isa dünyevi bedenini tamamen terk etmiş ve enkarnasyonmüjdelendiği şekilde tamamlanmıştır.

chris deburgh'un "last time ı cried" şarkısında da geçer.

isa'nın söylediği bu söz aslında davut'un mesih için yazdığı 22. mezmurda geçiyor. bunu neden söylediği hep bir tartışma konusu oluyor ve insanların kafası karışıyor ancak anlaşılamamasının nedeni hem kutsal kitap'ı tamamen okumamak hem de üçlü birliği anlamamış olmak diye düşünüyorum. ingilizce biliyorsanız bunu çok güzel açıklayan siteler var. yukarıdaki arkadaşlardan birisi kurandan bir ayet paylaşmış "tanrın seni terk etmedi" diye ancak sanırım biraz yanlış anlamış. çünkü zaten bu sözün söylenme amacı tanrının insanları veya isa'yı terk ettiğini göstermek değildir... anlamak için kutsal kitap'ı okumanız yeterli aslında.

hristiyanlıktaki isa figürünün ruhani ve dünyevi boyutlarının anlaşılamamasından dolayı bazen hristiyanlarca bile kavranması güç olabilen isa'nın son sözleridir. hristiyanlığa göre isa yarı tanrı yarı insandır. ancak buradaki yarı tanrı yarı insan anlayışı yunan tanrılarına benzetilmemeli. yunan tanrıları tek bir tinde tanrısal ve insani özellikleri beraberinde taşırken isa bir yanıyla tamamen tanrı iken bir yanıyla tamamen insandır. çarmıhta azap çeken insan olan isa'dır. insan olan isa her ölümlü gibi yaşamak istiyor. dolayısıyla bedeninin gardı ızdırab ve dünyevi ölüm karşısında düşüyor ve tanrıdan aman diliyor. halbuki tanrı isa 3 gün sonra yeniden dirileceğinin farkında olarak etini ekmek kanını şarap niyetine insan ırkının günahlarının kefareti adına kurban etmeye hazırdır. bu son yakarış insan isa'nın son sözleri olmakla birlikte insan ırkının ilk günahtan kurtuluşudur aynı zamanda.

bu yakarış - sitem kadar beni etkileyen az şey var desem yeridir.

“tanrım, tanrım! beni neden terk ettin?” anlamındaki ibranice söz.
çarmıhta isa tarafından söylenmiştir.
kaynak:
matta 27:46, markos 15:34, mezmurlar 22:1