1.
kadınlar içim mücadele etmiş ve kazanmış bir italyan kadını:
franca viola 17 yaşındaydı ve yasa, tecavüzcüsüyle evlenmesini buyuruyordu, aksi takdirde sonsuza dek “lekelenmiş, kirlenmiş” sayılacağını söylüyordu. o ise hayır dedi.
1965’te sicilya’nın alcamo kasabasında yaşayan genç bir kadın olan franca viola, italyan tarihini değiştirecek bir karar aldı. ancak önce hayatta kalması gerekiyordu.
franca, mafya bağlantıları olan filippo melodia ile ilişkisini bitirmişti. melodia reddedilmeyi kabullenemedi. 26 aralık 1965’te, silahlı bir grup adamla birlikte viola ailesinin evine baskın düzenledi. annesini dövdüler. franca’yı ve onu korumaya çalışan sekiz yaşındaki kardeşi mariano’yu kaçırdılar.
mariano serbest bırakıldı. franca bırakılmadı.
sekiz gün boyunca esir tutuldu; tecavüze uğradı, korkutuldu ve sürekli olarak saldırganıyla evlenmeye zorlandı.
çünkü 1965 italya’sında çözüm buydu. bu bir yasa hükmüydü. italyan ceza kanunu’nun 544. maddesi, bir tecavüzcünün mağduruyla evlenmesi hâlinde cezadan tamamen kurtulmasına olanak tanıyordu. bu uygulamaya “matrimonio riparatore” — yani “onarıcı evlilik” — deniyordu. amaç, tecavüzün “kadının onurunu yok ettiği” varsayımına dayanarak, evlilik yoluyla bu “onuru” yeniden tesis etmekti.
kadının onuru. suçun faili değil. ve bu olay, tarih öncesi bir döneme değil, 1965’e aitti — beatles’ın “yesterday”i yayımladığı, abd’nin vietnam’a asker gönderdiği yıla. modern italya’da tecavüz mağdurlarından, tecavüzcüleriyle evlenmeleri ya da toplumdan dışlanmaları bekleniyordu.
franca sekiz gün sonra kurtarıldığında, çevresi — toplumu, hatta ailesinin bir kısmı — ondan “alışılagelmiş” yolu izlemesini bekliyordu: evliliği kabul etmek ve “mahvolmuş” hayatına devam etmek. ama franca viola hayır dedi.
babası bernardo viola’nın desteğiyle evlenmeyi reddetti ve eşi benzeri görülmemiş bir adım attı: suç duyurusunda bulundu. tepki sert ve acımasızdı. ailesi toplumdan dışlandı, tarlaları ateşe verildi, soyadları utançla anılır oldu. sicilya’da, “namus” kavramının derin kök saldığı ve mafya etkisinin güçlü olduğu bir ortamda bu kadar köklü bir geleneğe başkaldırmak hayati risk taşıyordu.
ancak franca geri adım atmadı.
dava, ulusal bir sansasyona dönüştü. italyan toplumu, ilk kez tecavüzcüyü koruyup mağduru cezalandıran bir yasayla yüzleşmek zorunda kaldı. gazeteler her ayrıntıyı yazdı; ülke ikiye bölündü — franca’nın cesaretine hayran kalanlar ve onu “ailesini utandırmakla” suçlayanlar.
1966’da filippo melodia suçlu bulundu ve 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. franca viola, “onarıcı evlilik” teklifini açıkça reddeden ve tecavüzcüsünü yargı önüne çıkaran italya’nın ilk kadını oldu.
bu olay, kültürel anlamda bir kırılma yarattı. italya cumhurbaşkanı giuseppe saragat onu kabul etti. papa vı. paulus, onunla görüşerek katolik kilisesi’nin dahi değişmekte olan değerleri fark ettiğini sembolik biçimde onayladı.
1968’de franca, çocukluk arkadaşı giuseppe ruisi ile evlendi — onu önyargısız seven, “lekelenmiş” değil, bütün bir insan olarak gören bir adamla. bu evlilik, bir manifestoydu: şiddet mağdurları sevgiye, saygıya ve normal bir yaşama layıktı.
yine de yasa hemen değişmedi. 544. madde yürürlükte kalmaya devam etti.
değişim on beş yıl aldı — on beş yıl süren kadın hareketleri, toplumsal dönüşümler ve franca’nın cesaretinden ilham alan başka kadınların mücadelesi… sonunda, 1981 yılında, italyan parlamentosu “onarıcı evlilik” yasasını yürürlükten kaldırdı.
artık tecavüzcüler, mağdurlarıyla evlenerek adaletten kaçamayacaktı. bir zamanlar sicilya’da yaşayan 17 yaşındaki bir genç kız, yalnızca “hayır” diyerek bir ulusun hukukunu değiştirmişti.
franca viola hiçbir zaman ün peşinde koşmadı. bugün hâlâ eşi, çocukları ve torunlarıyla sessiz bir yaşam sürüyor. röportaj vermekten kaçınıyor; sembol olma niyetinde hiç olmadı — o yalnızca adalet istiyordu.
ama tarih onu bir simgeye dönüştürdü.
çünkü bazen bir kişinin adaletsizliğe boyun eğmemesi, bir sistemi yerinden sarsabilir.
bazen bir genç kızın cesareti, modern bir ulusu eski utanç yasalarıyla yüzleşmeye zorlayabilir.
franca viola, bir kadının onurunun, başına gelenlerle değil; verdiği yanıtla tanımlandığını kanıtladı.
o 17 yaşındaydı. yasa, toplum, gelenek ve korku ondan boyun eğmesini bekliyordu.
o “hayır” dedi. ve italya sonsuza dek değişti.
franca viola 17 yaşındaydı ve yasa, tecavüzcüsüyle evlenmesini buyuruyordu, aksi takdirde sonsuza dek “lekelenmiş, kirlenmiş” sayılacağını söylüyordu. o ise hayır dedi.
1965’te sicilya’nın alcamo kasabasında yaşayan genç bir kadın olan franca viola, italyan tarihini değiştirecek bir karar aldı. ancak önce hayatta kalması gerekiyordu.
franca, mafya bağlantıları olan filippo melodia ile ilişkisini bitirmişti. melodia reddedilmeyi kabullenemedi. 26 aralık 1965’te, silahlı bir grup adamla birlikte viola ailesinin evine baskın düzenledi. annesini dövdüler. franca’yı ve onu korumaya çalışan sekiz yaşındaki kardeşi mariano’yu kaçırdılar.
mariano serbest bırakıldı. franca bırakılmadı.
sekiz gün boyunca esir tutuldu; tecavüze uğradı, korkutuldu ve sürekli olarak saldırganıyla evlenmeye zorlandı.
çünkü 1965 italya’sında çözüm buydu. bu bir yasa hükmüydü. italyan ceza kanunu’nun 544. maddesi, bir tecavüzcünün mağduruyla evlenmesi hâlinde cezadan tamamen kurtulmasına olanak tanıyordu. bu uygulamaya “matrimonio riparatore” — yani “onarıcı evlilik” — deniyordu. amaç, tecavüzün “kadının onurunu yok ettiği” varsayımına dayanarak, evlilik yoluyla bu “onuru” yeniden tesis etmekti.
kadının onuru. suçun faili değil. ve bu olay, tarih öncesi bir döneme değil, 1965’e aitti — beatles’ın “yesterday”i yayımladığı, abd’nin vietnam’a asker gönderdiği yıla. modern italya’da tecavüz mağdurlarından, tecavüzcüleriyle evlenmeleri ya da toplumdan dışlanmaları bekleniyordu.
franca sekiz gün sonra kurtarıldığında, çevresi — toplumu, hatta ailesinin bir kısmı — ondan “alışılagelmiş” yolu izlemesini bekliyordu: evliliği kabul etmek ve “mahvolmuş” hayatına devam etmek. ama franca viola hayır dedi.
babası bernardo viola’nın desteğiyle evlenmeyi reddetti ve eşi benzeri görülmemiş bir adım attı: suç duyurusunda bulundu. tepki sert ve acımasızdı. ailesi toplumdan dışlandı, tarlaları ateşe verildi, soyadları utançla anılır oldu. sicilya’da, “namus” kavramının derin kök saldığı ve mafya etkisinin güçlü olduğu bir ortamda bu kadar köklü bir geleneğe başkaldırmak hayati risk taşıyordu.
ancak franca geri adım atmadı.
dava, ulusal bir sansasyona dönüştü. italyan toplumu, ilk kez tecavüzcüyü koruyup mağduru cezalandıran bir yasayla yüzleşmek zorunda kaldı. gazeteler her ayrıntıyı yazdı; ülke ikiye bölündü — franca’nın cesaretine hayran kalanlar ve onu “ailesini utandırmakla” suçlayanlar.
1966’da filippo melodia suçlu bulundu ve 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. franca viola, “onarıcı evlilik” teklifini açıkça reddeden ve tecavüzcüsünü yargı önüne çıkaran italya’nın ilk kadını oldu.
bu olay, kültürel anlamda bir kırılma yarattı. italya cumhurbaşkanı giuseppe saragat onu kabul etti. papa vı. paulus, onunla görüşerek katolik kilisesi’nin dahi değişmekte olan değerleri fark ettiğini sembolik biçimde onayladı.
1968’de franca, çocukluk arkadaşı giuseppe ruisi ile evlendi — onu önyargısız seven, “lekelenmiş” değil, bütün bir insan olarak gören bir adamla. bu evlilik, bir manifestoydu: şiddet mağdurları sevgiye, saygıya ve normal bir yaşama layıktı.
yine de yasa hemen değişmedi. 544. madde yürürlükte kalmaya devam etti.
değişim on beş yıl aldı — on beş yıl süren kadın hareketleri, toplumsal dönüşümler ve franca’nın cesaretinden ilham alan başka kadınların mücadelesi… sonunda, 1981 yılında, italyan parlamentosu “onarıcı evlilik” yasasını yürürlükten kaldırdı.
artık tecavüzcüler, mağdurlarıyla evlenerek adaletten kaçamayacaktı. bir zamanlar sicilya’da yaşayan 17 yaşındaki bir genç kız, yalnızca “hayır” diyerek bir ulusun hukukunu değiştirmişti.
franca viola hiçbir zaman ün peşinde koşmadı. bugün hâlâ eşi, çocukları ve torunlarıyla sessiz bir yaşam sürüyor. röportaj vermekten kaçınıyor; sembol olma niyetinde hiç olmadı — o yalnızca adalet istiyordu.
ama tarih onu bir simgeye dönüştürdü.
çünkü bazen bir kişinin adaletsizliğe boyun eğmemesi, bir sistemi yerinden sarsabilir.
bazen bir genç kızın cesareti, modern bir ulusu eski utanç yasalarıyla yüzleşmeye zorlayabilir.
franca viola, bir kadının onurunun, başına gelenlerle değil; verdiği yanıtla tanımlandığını kanıtladı.
o 17 yaşındaydı. yasa, toplum, gelenek ve korku ondan boyun eğmesini bekliyordu.
o “hayır” dedi. ve italya sonsuza dek değişti.
devamını gör...