hacivat karagöz neden öldürüldü

hiçbir zaman eskimeyecek, değeri bilinmemiş bir filmdir. bir film düşünün ki; ilmek ilmek örülmüş bir senaryoya, kendi mizahi üslubunu yaratacak kadar özgün bir diyaloğa, dekor, kostüm, makyaj kısmında eşi benzeri görülmemiş bir renk cümbüşü sunan sanat yönetimine, üst düzey oyunculuklara, deneysel müziklere sahip olsun ve gişede çakılıp yönetmenine uzun süre film çekemeyecek kadar maddi zorluklar yaşatsın.

senaryosunu levent kazak'ın yazdığı, yönetmenliğini ezel akay'ın üstlendiği, başrolleri haluk bilginer ile beyazıt öztürk'ün paylaştığı ve kadrosunda güven kıraç, ayşen gruda, serdar gökhan, ragıp savaş gibi usta oyunculara yer veren bir filmdir.

ezel akay ve levent kazak'ın masalsı tarzının en güzel örneğidir benim için. dekorlar, makyajlar, müzikler ve tabii ki oyunculuklar senaryoyu o kadar güzel besliyor ki her izleyişimde farklı bir detaya gülümseyebilirim. sonda verdiği mizahın gücüyle ilgili mesaj da çok yerindeydi.

şaman ve yörük karagöz ile gezgin ve fırlama hacivat'ın birbirleriyle tanışmaları, arkadaşlıkları ve atışmalarının temasıyla, osmanlı beyliğinin o döneme ait sosyal ve kültürel yaşanan bazı değişimlerini çok güzel anlatmış bir filmdir. yörük olan karagöz'ün çocukluk masumiyetiyle annesine söylediği sözleri hatırlarım filmle ilgili çoğunlukla:

"biz yörük olmayalım artık, ben yörümek istemiyorum.."

güzel de bir şarkısı vardır:

"yüklenüp karanluğu, ışıklara yörürün,
yıldızlaru aş edüp, rüyalara yörürün,
göç dedüğün heç bitmez, bilünmeze yörürün,
gurbettür melmeketüm, yanluzluğa yörürün...."

dün gece youtube'datarih obası kanalında senarist levent kazak ve yönetmen ezel akay'ın da katılımlarıyla gerçekleşen bir canlı yayında, mehmet berk yaltırık hocamızın da içinde olduğu bir ekip tarafından yorumlanan türkiye'de çekilmiş en iyi dönem filmi.

bakınız

kalitesi tartışılmaz, müthiş bir filmdir.
kıymeti bilinmemiştir.
eleştirilerini mizahi bir dille anlattıkları "tiyatro sahnesi," ders niteliğindedir. ve akıbetleri çok trajiktir.

orhan gazi bursa'yı yeni fethetmiş,
umutla bu ışığa koşmakta herkes,
hristiyanlar,
müslümanlar,
museviler,
ve tabii...
şamanlar

jeneriğiyle başlayan, türkiye'de çekilen gelmiş geçmiş en başarılı dönem filmi. en küçük ayrıntı bile o kadar ustaca işlenmiş ki insan hayretler içerisinde kalıyor. filmde konuşulan türkçe bile 13.yy türkçesi. anadolu'yu haraca bağlayan moğolların (filmde tatarlar olarak bahsedilir, ki bu da müthiş bir detaydır) moğolcası bile atlanmamış. rum tekfuruyken orhan gazi'ye yenilip islam'a geçen ve köse mihal adını alıp orhan için mücadele eden gazi, köse mihal'in kızı ama hala gizli gizli hristiyan ibadetlerini sürdüren ayşe hatun ve babası köse mihal'in bu yüzden ona kızması, konar göçer türkmenlerin hala şaman inançlarını sürdürmeleri ve ticarete atılıp portföy oluşturmaları için tekkeye gidip islam'a geçmeleri, ayşe hatun'un komutanlık ettiği bacıyan-ı rumların (anadolu bacıları) moğollarla ve asayişi bozan konar göçer türkmenlerle mücadeleleri ve daha neler neler. okullarda bu film izletilmeli.

çok sevdiğim ezel akay filmi. akay'ın her filmi gibi oldukça renklidir.

karagöz: biz yörüğüz, hem yürürüz hem ürürüz.

hacivat karagöze saymayı öğretir: pır, eki, uç, dürt, baş.

o dönem anadolusundaki din karmaşasını o kadar güzel anlatmış ki ben olsam hangi dini seçerdim diye düşündürtmüştür. tarihte anlatılan karakterlerin o kadar da mükemmel olmadıklarını ve her dönem fırsatçı insanlar olduğunu çok iyi göstermiş. (pervaneyi terlikle vura vura bayıltmak için gönüllüyüm)

müzikleri yunus emre'ye ait ilahilerden seçilmiş, mükemmel ötesi senaryo ve oyunculuklar barındıran türk sinemasının yüz akı bir filmdir.
hâlâ belli aralıklarla youtube'dan açarak izlediğim, sadece müzikleri için bile defalarca daha izleyeceğim bir filmdir.

bir yunus emre ilahisi uyarlaması şebnem dönmez ve haluk bilginer'den vaktiniz varsa mutlaka dinleyin.
"dört kitabın manası, budur eğer var ise."

ilâhi, bir aşk ver bana
neredeyim bilmeyeyim
yavı kılayım ben beni,
isteyi ben bulmayayım.

al gider benden benliği,
doldur içime senliği.
dirliğinde öldür beni,
varıp orda ölmeyeyim.

bülbül olayın öteyim,
dost bahçesinde yatayım.
gül olup da açılayım,
senden ayrı solmayayım.

aşkdurur derdin dermanı,
aşk yoluna kodum canı.
yunus emre söyler bunu,
bir dem aşksız olmayayım.

ezel akay'ın tüm filmleri gibi masalsı,özenli bir filmdir. sahneler, dekorlar, kostümler, ışık-müzik kullanımı sizi hep masala/filme çeker. seyretmesi zevklidir. görsel şölen sunar. anlatımı inceliklidir, kör parmağım gözüne, yapmaz.

karagöz başta olması gerekirken hacı cavcavın torpilli beyzade akrabalarının girişimleri sonucunda hacı cavcavın başta yazılmış olduğu bir başlıktır kendileri. filme gelecek olursak pervane nasıl bir adamsın ya her dönemin adamı. kesin izleyin demiyorum çünkü öyle herkesin beğeneceği bir film değil. anlamayan azıcık öte dursunda kalabalık yapmasın. çünkü izledikten sonra beğenmiyorsan sana bişey anlatmaya gerek yok ama beğendiysen gel beri şöyle biraz su film hakkında fikir alışverişi yapalım. şu filme kötü diyen lal olur lal diyeceğim başlık.

karagöz ile hacivat güldüren ve aynı zamanda da düşündüren sohbetleri ile karşımızda. mekan bursa ve zaman da 14. yüzyıl. anadolu’daki moğol tehlikesi mevcutken halkın büyük bir kısmı firarda. bursa yeni yerleşim alanları. hem halk hem de çeşitli devletlerin ve beyliklerin liderleri de bu kente sığınır. dinleri, dilleri farklı olan insanların bir arada yaşadığı bursa kaosa dönüşür. osmanlı da, imparatorluğu’nun ilk tohumlarını atmaktadır. akıllı ama cahil, sinirli ama komik karagöz, kendisinin aksi olan zekasını fırsatçılığı ile birleştirip her işten sıyrılan hacivat ile tanışır. orhan gazi’nin adına yapılan caminin inşaatında beraber çalışmaya başlarlar. bu sırada mizah yönü kuvvetli sohbetleri hemen farkedilir. atışmaları sırasındaki komiklikleri o kadar ünlü olur ki, davetten davete koşmaya başlarlar.
ancak şöhretin bedeli ağırdır.

ezel akay filmi olduğunu anlamak için sadece 3 dakika izlemek yeterli. neden değerli bir film olduğunu anlayabilmek için ise, görsel şölene kapılmadan izlemek gerekiyor(zor olsa da). çok fazla tarihi öge ve diyalog barındırıyor. siyasi ve toplumsal eleştirileri anlamak ve hacivat ile karagözün neden öldürüldüğünü doğru tespit edebilmek için döneme hakim olmamız olmak. bu şekilde izleyince beklediği ilgiyi göremediğini söyleyebiliriz.

iyi filmdir. islamiyetin bu topraklarda nasıl yayıldığını da biraz ucundan gösterir. güldürür ama anlayış ve uygulamada değişen bişey olmadığını da gösterir. beyaz 'ın oyunculuğunu hiç beğenmesem de bu filmde gerçekten rolün hakkını vermiş hatta aşmış. bu filmi izledikten sonra yanımdakinin tepkisi benim için önemlidir. gülüyorsa pis mesafe koyarım

şeyh küşteri'nin kuklaları oynatırken kendi kendine "kuşteruu, kuşteruu, yaşlandıkça senin aklın başına geleceğine g.tüne kaçar" demesiyle hepimizin duygularına tercüman olmuş, gelmiş geçmiş en iyi türk filmlerinden biri.

hamidoğlu'nun temurtaş'a gönderdiği mektup da kadı pervane tarafından aşağıdaki edebiyat harikasıyla değiştirilmiştir:

söylenmiş ama tekrar söyleyelim, türk sinemasının ürettiği en iyi dönem filmidir. büyülü gerçekçilik tadı verir. eğlencelidir, karnavalesk bir havası vardır. etknik/sosyal sınıf vurguları vardır ancak hiçbir şekilde göze sokulur biçimde değildir. her şey dozundadır. masalsı bir anlatımla pek çok şeyi hicveder ve yabaniler tarafından katledilen, sırt çevrilen bir kültüre sahip çıkar. türk kültürüne. hani o anlatılan cümbüş gibi, her çeşit rengin bulunduğu, kucağı diğer tüm kültürlere açık olduğu için serpilen kültüre.

oyunculuklardan bahsetmeye gerek yok. haluk bilginer ve ayşen gruda müthiş oynamışlar. beyazıt öztürk de şaşılacak derecede iyi performans göstermiş. haluk bilginer gibi bir aktörle karşılıklı oynamak ve performans olarak muadil bir oyunculuk ortaya koyabilmek her yiğidin harcı değil. belli ki çok çalışmış, çok inanmış filme.

film hak ettiği ilgiyi görmedi. çıktığı zaman tam da beklendiği gibi yabaniler tarafından linç edildi fakat bu değerinden bir şey kaybettirmez. aksine filmin söyleminin ne kadar doğru olduğunu gösterir.

ara ara açıp güler, eğlenirim.

osmanlı kuruluş devri ne demek? o dönem türkleri vergi ödememek için nasıl müslüman oldu? müslüman olmalarına rağmen halen daha nasıl tengrici adetlerle yaşadı? anadolu'daki rumlarla nasıl kaynaştı? rumların çoğu vergi vermemek için nasıl müslümanlaştı? ulucami ahilerle nasıl inşaa edildi? gibi bir çok soruya en gerçekçi cevapları veren, kuruluş devri osmanlısı'nı en güzel şekilde betimleyen sinema filmidir. bu ülke gibi cahil, bilinçsiz bir ülkede zamanında değer görmese de bizler gibi tarih bilen insanların omuzları üstünde yükselecek hak ettiği değeri bulacaktır.
böyle güzel bir film çeken ezel akay şimdi ne mi yapıyor? dünyanın en dandik filmlerini çekip bol bol sjw'lik ederek erkeklere hakaretler küfürler ediyor filmlerinde! sjw'lik başladı mı orada kalite, güzellik barınmıyor, barınamıyor!

karagöz zamanı sorguladıktan bir iki sahne sonrasında zamanı bölme mevzusunun girmesi de manidardır.
hacivat bundan önce de canını alur ama bu gölgelere, nidebilir ki zaman der. bu da manidardır. çok manidar şey var bu filmde.

bir ezel akay filmidir.

filmin senaryosunu da yönetmen ezel akay ve iyi bir senarist olduğuna inandığım levent kazak yazmıştır. filmde beyazıt öztürk, haluk bilginer, şebnem dönmez, güven kıraç, altay özbek, ayşe tolga, ragıp savaş, tansu biçer, muhittin korkmaz, ayşen gruda, serdar gökhan, levent kazak ve ezel akay rol almıştır.

bol ödüllü bu film ezel akay'ın neredesin firuze filmiyle birlikte en iyi filmlerinden biridir bence. anlatıcı olarak daha sonra da adı geçen ezop ismi görülür filmin başında.

gölge oyununun en önemli ikilisi olan uyanık ve çapkın hacivat ile saf ve temiz bir yörük olan karagöz bursa'da bir araya gelir. hacivat bir kumpasın kurbanıdır ama sahtekarlığı bakidir. karagöz ise hacivat'ın kurbanı olur ama sonunda ilahi bir dostluk kurulur aralarında, ki bu dostluk onların ölümüne kadar baki kalacaktır.

ezel akay'ın masal anlatmasını seviyorum. bazen saçma şeyler çıkarsa da karşımıza onun dünyası bana hitap eden bir dünya. ve filmlerinde kullandığı müzikler muhteşem.

mutlaka izlenmesi gereken muhteşem bir film. pir, eki, uç, dürt ve baş.