islam toplumunu yöneten devlet başkanına denmektedir. çünkü islam'da hakimiyetin gerçek sahibi allah'tır.
halifenin görevlerini gerektiği gibi yerine getirebilmesi için de birtakım nitelikleri barındırması gerekmektedir. bunlar.

1. müslüman olmak

2. hür, akıllı ve baliğ olmak

3. göz, kulak, dil gibi duyu organlarının sağlam olması. yani kör, sağır ve dilsiz gibi kimseler halife olamaz.

4. harekete engel olacak vücut sakatlığının bulunmaması. iki elin ya da ayağın birden bulunmaması gibi.

5. erkek olmak. bu maddeyi hariciler dışındaki diğer mezhepler kabul etmişlerdir.

6. kifayet şartı. bu şart ülkeyi yönetecek, kamu hizmetlerini görecek nitelikte ve halk tarafından nüfuz sahibi olma şeklinde özetlenebilir. fakat islam hukukçuları bu şart içerisine ilim sahibi olmanın eklenip eklenmeyeceği konusunda tartışmışlardır. vardıkları sonuç ise; ilim sahibi olmanın şartının gerçekleşmesinin çok güç olması sebebiyle bu şartın mutlak olarak aranmaması gerektiğidir.

7. adil olmak. bundan kasıt halifenin dürüst ve ahlaklı olması ve islam dinine göre fısk sayılabilecek eylemlerden kaçınmasıdır.

8. islam toplumunun en faziletlisi (efdâl) olma: sünni alimlerin büyük bir çoğunluğu ve şia'nın zeydiler kolu da halifenin islam toplumunun en faziletlisi olması gerektiğini kabul etmekle birlikte bunun tespitinin mümkün olmaması veya en faziletliyi seçmenin problemlere yol açması durumunda daha az faziletlinin halife seçilmesinin mümkün olabileceği görüşündedirler. fakat hariciler ve şia'nın diğer kolları ise halifenin mutlaka toplumun en faziletlisi olması gerektiği kanaatindedirler. bu niteliğe sahip birisi varsa, bir başkasının seçilmesi mümkün değildir.

9. kureyş kabilesinden olma. bunun ile ilgili hadisler mevcuttur. (bkz: el-maverdî, s.32)
fiilen dört halife ile emevi ve abbasi halifeleri kureyş kabilesinden olmuştur.
bu görüş icma ile ortaya atılmıştır. halifenin seçilmesi konusunda ise gerek kur'an-ı kerim'de gerekse peygamber'in sünnetinde doğrudan bir hüküm yoktur. durum böyle olunca islam hukukunun üçüncü kaynağı olan icma'ya başvurma mecburiyeti ortaya çıkmıştır. peygambere yakın olan kişilerin dört halife döneminde ortaya koydukları anayasa teamülleri itirazsız oluşu sebebiyle icma olarak kabul edilmiş ve halife ile ilgili belirli esaslar sahabe'nin icması ile sabit olmuştur.
sünni hukukçular halifenin tespitinde seçim(biat) ve ahd usulünü meşru yollar olarak kabul etmişlerdir.
biat veya veliaht usulü halife olacak şahsın devlet başkanlığı makamına geçmesini temin eden siyasi bir mukavele ile(bunun adı imamet sözleşmesidir) kurulur. halife, halifelik özelliklerini kaybederse aradaki sözleşmede sona erer. islam hukuku kitaplarının bahsettiği halifenin klasikleşmiş görevleri vardır. bunlar

* islam dinini ilk ortaya çıktığı orijinal hali ile korumak ve savunmak.
* hukuki anlaşmazlıkların çözülmesi ve böylelikle adaletin dağıtılması.
* insanların can ve mallarını her türlü saldırıya karşı koruma, emniyet, asayiş ve huzuru sağlama.
* adli kararların infazı ve ceza hukuku kurallarının uygulanması.
* islam ülkesinin sınırlarını korumak ve dış tehlikelere karşı gereken tedbirleri almak.
* islamiyeti yaymak ve gerekirse bunun için cihat yapmak.
* devletin zekat ve diğer vergiler gibi gelirlerini meşru yollar ve ölçüler içinde zulüm, baskı, haksızlık yapmadan toplamak.
* israf ve cimrilik yapmaksızın, başta devlet memurlarının maaşları olmak üzere, devlet hazinesinden adalet prensibini gözeterek harcamalar yapmak.
* kamu hizmetlerini yürütülebilmesi için güvenilir ve `liyakat` sahibi kimseleri kamu görevlisi olarak tayin etmek.
* devlet ve din işleri ile bizzat ilgilenmek, zevk ve eğlenceye dalarak idareyi yeteneksiz ellere teslim etmemek. bir de bizim güzide halifemizin (görevden ayrılması) durumu vardır.
eğer halifenin, bu görev için aranan özelliklerden bir veya birkaçı ortadan kalktığı zaman bu görevden azledilmesi gerekir. azledilmesini gerektiren sebepler ise;)

1- akıl hastalığı
2- halife olduktan sonra ortaya çıkan bedensel sakatlıklar. körlük, sağırlık, dilsizlik ya da eller ile ayakların kaybedilmesi gibi.
3- dinden çıkıp, mürtet olma
4- esir düşme
5- adaletten ayrılma, fiska sapma halifenin azledilmesine yine onu halife olarak seçen ehl-i hall ve'l akd in karar vermesi gerekir. sadece halife dinden çıktığında görevden azil için seçici kurulun onayına gerek yoktur.
devamını gör...

bu başlığa tanım girmek için olabilirsiniz.

zaten üye iseniz giriş yapabilirsiniz.

"halife" ile benzer başlıklar

normal sözlük'ü kullanarak 3. parti dahil tarayıcı çerezlerinin kullanımına izin vermektesiniz. Daha detaylı bilgi için çerez ve gizlilik politikamıza bakabilirsiniz.

online yazar listesini görmek için lütfen giriş yapın.
zaman tüneli köftehor rehberi portakal normal radyo kütüphane kulüpler renk modu online yazarlar puan tablosu yönetim kadrosu istatistikler iletişim