1.
meali hayalci hayvan olan, the storytelling animal kitabında insanların taksonomik sınıflandırmada bu şekilde adlandırılması uygun görülen latince tür ismidir. peki neden hayalci hayvan?
homo sapiens akıllı hayvan demektir ancak bu pek doğru ve mütevazi değildir. yapılan araştırmalara göre birçok insanın iq seviyesi şempanzelerinkinden düşük çıkmıştır. örneğin 2016’da yapılan araştırmada kamerun ve mozambik’in ortalama iq seviyesi 64, türkiyenin ise 90 çıkmıştır. dünyaca ünlü goril koko’nun 86 iq olduğunu düşünürsek, neyse ülkücü linci yemeden bu konuyu kapatayım. öhöm nerede kalmıştık? kısaca diğer tüm hayvanları akılsız insanı akıllı diye nitelemek pek doğru değil. ancak hayalci çok uygun. mesela iletişim dilleri (türkçe, ingilizce vs.) ve bilimin dili matematik hayal ürünüdür. masa salt gerçekken biz onu sembolize ederiz ve bu gelişmişliğimize büyük katkı sağlar. iletişim kuramadığımızı düşünsenize, ne kadar gelişebilirdik?
mesela öyküler, destanlar, masallar. milenyumlardır varlar. dahası konular da benzer. gılgamış destanında da ölümsüzlük, ölümden sonraki hayat ana temaydı günümüzde milyarlarca insanın inandığı dinlerde de aynı tema mevcut.
mağara resimleri mesela. henüz mağarada yaşayan, zeka seviyesi çok az bir insan bile hayal gücünü resim çizerek dışa vuruyor. o zamanda da çift başlı kartallar, uçan aslanlar çiziliyor, ilgi görüyordu, günümüzde de ilgi görüyor.
tabi bir konuya daha değinmek lazım; ayna nöronlar. empati kurmamızı sağlayan nöronlardır. bunlar sayesinde dizini kıran bir adamın videosunu izlediğinizde sizin de diziniz acır. hayal gücünün, öykücülüğün insanlık için bu kadar değerli olmasındaki ana neden aslında. yapılan araştırmalara göre bir anısını anlatan insanla onu dinleyenler beyninin aynı yerini aynı ölçüde çalıştırıyor. yani o anı yaşayan ile onu dinleyen aynı ölçüde etkileniyor. bu yüzden milenyumlardır öyküler, masallar anlatılıyor. oyun piyasasının uçup gitmesi de bu yüzden. konsoldan futbol oyunu oynamaklar gerçekte futbol oynamanın verdiği haz aynı. ek olarak gerçek hayattaki vücudunuzu dinç tuttuğu için biraz daha mutlu eder.
kısacası kendimize bilgiyi fazlaca üreten (sapiens) demek yerine bilgiyi birbirine hatta nesiller sonrasına hayal gücü sayesinde aktarabilen, bilginin böylece kümülatif bir şekilde artmasını sağlayan hayvan (fictus) demek çok daha mantıklı.
homo sapiens akıllı hayvan demektir ancak bu pek doğru ve mütevazi değildir. yapılan araştırmalara göre birçok insanın iq seviyesi şempanzelerinkinden düşük çıkmıştır. örneğin 2016’da yapılan araştırmada kamerun ve mozambik’in ortalama iq seviyesi 64, türkiyenin ise 90 çıkmıştır. dünyaca ünlü goril koko’nun 86 iq olduğunu düşünürsek, neyse ülkücü linci yemeden bu konuyu kapatayım. öhöm nerede kalmıştık? kısaca diğer tüm hayvanları akılsız insanı akıllı diye nitelemek pek doğru değil. ancak hayalci çok uygun. mesela iletişim dilleri (türkçe, ingilizce vs.) ve bilimin dili matematik hayal ürünüdür. masa salt gerçekken biz onu sembolize ederiz ve bu gelişmişliğimize büyük katkı sağlar. iletişim kuramadığımızı düşünsenize, ne kadar gelişebilirdik?
mesela öyküler, destanlar, masallar. milenyumlardır varlar. dahası konular da benzer. gılgamış destanında da ölümsüzlük, ölümden sonraki hayat ana temaydı günümüzde milyarlarca insanın inandığı dinlerde de aynı tema mevcut.
mağara resimleri mesela. henüz mağarada yaşayan, zeka seviyesi çok az bir insan bile hayal gücünü resim çizerek dışa vuruyor. o zamanda da çift başlı kartallar, uçan aslanlar çiziliyor, ilgi görüyordu, günümüzde de ilgi görüyor.
tabi bir konuya daha değinmek lazım; ayna nöronlar. empati kurmamızı sağlayan nöronlardır. bunlar sayesinde dizini kıran bir adamın videosunu izlediğinizde sizin de diziniz acır. hayal gücünün, öykücülüğün insanlık için bu kadar değerli olmasındaki ana neden aslında. yapılan araştırmalara göre bir anısını anlatan insanla onu dinleyenler beyninin aynı yerini aynı ölçüde çalıştırıyor. yani o anı yaşayan ile onu dinleyen aynı ölçüde etkileniyor. bu yüzden milenyumlardır öyküler, masallar anlatılıyor. oyun piyasasının uçup gitmesi de bu yüzden. konsoldan futbol oyunu oynamaklar gerçekte futbol oynamanın verdiği haz aynı. ek olarak gerçek hayattaki vücudunuzu dinç tuttuğu için biraz daha mutlu eder.
kısacası kendimize bilgiyi fazlaca üreten (sapiens) demek yerine bilgiyi birbirine hatta nesiller sonrasına hayal gücü sayesinde aktarabilen, bilginin böylece kümülatif bir şekilde artmasını sağlayan hayvan (fictus) demek çok daha mantıklı.
devamını gör...