içler dışlar çarpımı

matematikte kullanılan bir terim.

şöyle bir eşitlik düşünelim:
a : b = c : d
bunu a/b = c/d şeklinde de yazabiliriz. yani a'nın b'ye bölümü, c'nin d'ye bölümüne eşit anlamına geliyor bu. burada a ve d dışlar, b ve c içler olarak adlandırılır. (a ve d formülde dışa doğru yazılmış, b ve c içte kalmış şeklinde düşünebilirsiniz.)

matematikte bu bölme işlemi, şu şekilde de yazılabilir:
a * d = b * c
yani a ve d'nin çarpımı, b ve c'nin çarpımına eşittir. buna kısaca "içler dışlar çarpımı" deriz ve karışık işlemlerde bölme işleminden kurtulmak için ideal bir yöntemdir.

sayısal örnek:
16 : 8 = 4 : 2
yani 2 = 2. gördüğünüz gibi tutarlı bir sonuç elde ettik.

içler dışlar çarpımı yapalım:
16 * 2 = 8 * 4
gördüğünüz gibi 32 = 32 ile eşitlik sağlanmış oldu. yine tutarsız bir durum yok.

***

şu basit kuralı da ekleyelim:
eşitliğin bir tarafında sadece tek bir sayı varsa bu durum normalde karşımıza a : b = c şeklinde çıkar. burada c'nin yanında çarpım olarak başka bir sayı yokmuş gibi görünse de, aslında 1 sayısı vardır. sayının 1'e bölümü kendisini vereceğinden bu doğru bir yaklaşımdır.

a : b = c : 1

bu durumda içler dışlar çarpımımız a * 1 = b * c şekline dönüşür ve işleme bu şekilde devam edilir.