kafacılara doğru düşünmeyi öğretiyoruz kampanyası

şu girdime itafen önemli miktarda olumsuz karşılık aldım . gerek özel mesaj , gerek girdiler yoluyla pek çok olumsuz karşılık aldım . buraya kadar beklemediğim bir şey yok zaten bekliyordum. fakat bu cevaplar ve girdiğim tartışmalar bana pek çok sıradan insanın mantıklı ve tutarlı düşünme yeteneğinden ne kadar uzak olduğunu bir kere daha gösterdi, bunu da bekliyordum halihazırda . çoğu insan düşünmenin ve akıl yürütmenin en temel kurallarından bile habersiz .

bugün malum girdimde olduğu gibi tartışmalarda bazen bilerek , ana çoğunlukla düşünme eğitimi almamış insanlarca çoğunlukla bilinçsizce ortaya atılan bazı mantık safsatalarını size örnekler ile anlatmaya çalışacağım. değineceğim safsatalar özellikle malum girdi üzerine girilen tartışmalarda karşıma çıkan safsatalar olacak ama çok farklı safsata türlerinin olduğunu da bilmenizi isterim .tabi burada hepsi yer almayacak .

1 - argumentum ad naturam - narulastic fallacy - doğaya baş vurma safsatası

bu sanırım en çok karşıma sunulan safsata biçimi oldu .aşı karşıtları arasında da aşılar doğal değildir - şeklinde kullanımını görürsünüz bu safsatanın .
öncelikle bu safsata biçimi üzerine bir kaç bilgi vereyim . bu safsata kısaca bir şeyin doğada olmasının veya olmamasının o şeyin iyi, kötü , yapılmalı, yapılmamalı , arzu edilir, arzu edilmez kıldığını iddia ederek yanılgıya düşen mantık safsatası .
fakat bir şeyin doğal olması, olmaması onun iyi ,kötü , faydalı, zararlı , izin verilebilir , arzu edilir vb olması adına tek başına bir anlam ifade etmez .
doğal sözcüğünün çift anlamlı kullanımını engellemek için farklı 2 anlamını ayırayım. 1 anlamı doğada yani teknik olarak realitede var olan her şey buna insan, kalem, güneş, kumanda vs dahil 2. anlam insan yapımı olmayan , tabi olan . mesela kelebek ve insan kalbi doğaldır , uçak ve diyaliz makinesi yapaydır bu anlamı ile kullanırsak
özellikle 2. anlamı ile kullanılır ise bir şeyin tabi olmasının veya olmamasının o şeyin iyi ,kötü , faydalı, zararlı , izin verilebilir , arzu edilir vb olması adına tek başına bir anlam ifade etmediğini kolayca görürsünüz. baldıran zehri ve virüsler doğaldır, aşılar yapaydır , göz ameliyatı ve gözlük de yapaydır . annenin çocuğunu koruma arzusunu teşvik eden doğal mekanizmalar da vardır , ırkçılık ve yabancı düşmanlığının oluşmasında payı olan evrimsel ve doğal etmenler açıklayan evrimsel psikoloji ve sosyobiyoloji araştırmaları da . buradan
fakat bir şeyin doğada olması onu tek başına iyi kötü kılmıyor gördüğünüz üzere.
hemen güncel örnek vereyim:
"hayvanlar da yavruları ile çiftleşmiyor"
"doğaya aykırı bir kere"
"feromonlar var feromonlar , onlar akrabalarına cinsel ilgi duymanın engelliyor"
"ama westermarck etkisi var"
"bilimsel makaleler ensest ilişkinin şöyle zararlı etkilerini ortaya koydu"
"ensestfobiklik doğal seçilim tarafından şu şekilde seçilip yaratılmış ve şu şu nedenlere dayalı bir mekanizmadır"

evet bu safsata gördüğünüz gibi , oldukça yaygın pek çok iddia içinde onu yakalayabilirsiniz. arkadaşlar doğada yabancı düşmanlığı, bulaşıcı hastalıklar ve şiddet vardır bir şeyin sadece doğal olmasına veya olmamasına bakıp ondan yargı türetmeyin.

2. hume yasasının ihlali-olgu değer ayrımının farkında olmak .
özellikle evrim ağacı isimli siteden karşıma getirilen al al bak bilim , evrim neden enseste karşı çıktığımızı açıklıyor vb tarzı durumlarda çok gördüğümüz bir safsata .
arkadaşlar david hume diye bir adam var hiç duydunuz mu ? müthiş birisi. bu adamın ortaya koyduğu yasaya göre. dir dır önermelerden meli malı önermeler mantıksal olarak türetilemez .
örneğin :x eylemi hüseyin 'e acı çektirmektedir" olgusal önermesinden "o halde x eylemi yapılmamalıdır , x eylemi yanlıştır" gibi değer ve yükümlülük bildiren önermelere ulaşamazsınız .
bunu mantıksal olarak türetebilmeniz için "insanlara acı çektirilmemelidir" türü ikinci bir meli malı önerme eklemeniz gerekir tasımınıza .
fakat problem şu ki . x eylemi hüseyin'e acı çektirmektedir önermesi olguda olsa da , yani olgusal olarak incelenebilir de olsa ( ki bu da,tartışılır fakat konu dışı ) . 2. önermemiz yani "insanlara acı çektirilmemelidir " önermesi " x eylemi hüseyin'e acı çektirmektedir " önermesinin aksine olguda şudur diye gösterilemez , çünkü olgusal bir önerme değildir . bilim olgusal önermeler ile ilgilenir . olgusal inceleme alanını dışındaki şeyler doğa bilimlerinin konusu değildir . dolayısı ile bilim size dir dır olgusal , önermeler verir meli malı önermeler değil .
örnek vereyim.

bir ekolog yeni yapılacak barajın bölgede yaşayan çin yunuslarına ve çevreye vereceği zararı , bir elektrik elektronik mühendisi ve klimatolog barajdan elde edilecek enerji ile kaç aileye elektirik verilebileceği ve kaç fabrikaya enerji saplanabileceğini hesaplanabilir, barajdan elde edilecek enerjiyi termik santralden elde etsek çevreye vereceğimiz zarar ile, barajın zararını matematiksel olarak öngörebilir . bir ekonomist barajın yaratacağı ekonomik etkiyi tahmin edebilir . fakat hiç bir bilim bize barajı yapıp da elektirik mi sağlamalıyız yoksa nehir yunusların mı korumalıyız diye bir şey söyleyemez.
aynı şekilde örneğin bilim size ensest ilişkiden kaçanınanlar şu şekilde doğal seçilim ile seçilmiştir o yüzden bu durumdayız diyebilir ,
ama bunu şu şartlarda kınamalıyız , bu şu şartlarda ahlaksız olur , bu mekanizmadan bağımsız görünen insanlara şöyle muamele etmeliyiz vb diyemez .
"bir insanın kalbine bıçak saplamak kötü müdür ?"sorusunu ele alalım bilim size şunu anlatır bir insanın kalbine bıçak saplarsanız onu ne kadar acı çekebileceğini ne kadar yaşayabileceğini hatta belki bir insanı başka bir insanın kalbine bıçak saplamak için harekete geçirecek sosyal ,psikolojik ,fiziksel mekanizmaları şu çocukluk tramvası , şu uyuşturucu, şu nöron şunu ateşledi vb fakat bilim az önce bahsettiğim şekilde olgusal olarak incelediği bu bu olguyu istediği kadar incelesin istediği kadar ele alsın olguda bir insanın kalbine bıçak saplamak yanlıştır veya bir insanın kalbine bıçak saplanmamalıdır tarzı bir ahlaki önerme bulamaz .bilimin incelediği olguya bu ahlaki değeri yükleyen biziz.


bitirmeden şunu da söylemek isterim. olgudan değer türetilebileceğini düşünen daha doğrusu olgu değer probleminin etrafından dolanabileceğimizi söyleyen filozoflar vardır. buna burada girmeyeceğim ama bunu bilen kişilerin zaten bu kadar basit safsatalara düşmeyecek kadar felsefe bilgisi olduğunu bildiğim için problem yok. onlar zaten olgudan değer türetmek için gerekli entelektüel sorumluluklarını yerine getirecektir .


3. strawman fallacy - saman adam safsatası .

rakibinin iddia etmediği şeyleri iddia edip , veya rakibinin görüşünü çarpıtıp, o iddianın bir karikatürünü oluşturup ,esas iddia yerine söz konusu karikatüre saldırmak.
siyasiler çok kullanır .

örneğin bir politikacı ihtiyacı olan kişiler için tıbbı, reçeteli kenevir üretmeyi önerir .
rakibi de,ona
" bu rezalrt, eğer herkes kolaylıkla esrar tüketir ise suç oranları inanılmaz yükselir"
demiş olsun .burada ikinci politikacı, rakibi hastalar için tıbbı kenevir üretip ,,eczanelerde reçete ile satmayı önerirken , onun görüşünü rakibi sanki "sigara satar gibi kenevir satılsın" gibi bir iddiayı savunmuş gibi lanse etmiş , onu bir sanan adam haline getirip esas argüman yerine oluşturduğu saman adama saldırmıştır .
( iyi hoş kenevir kolaylıkla temin edilebilir olsa suç ne kadar artar o ayrı bir konu da )

bu da sıklıkla dile gelen bir safsata oldu söz konusu tartışmalarda. pedofiliye neden izin verilemez , hangi şartları sağlar ise ensest ahlakidir vb bunu 3 kriter ile belirledim çok açık ve net . bu 3 kriteri aşan iddiaları ben savunuyormuşum gibi lanse edip , sonra bu iddialara saldırmak saman adam safsatasıdır .


mantık safsataları daha çok ve öğrenmesi ve öğretmesi uzun sürecek şeyler ama ben burada , pek çok insanın aslında ne kadar düşünmekten aciz olduğunu gözler önüne sermek istedim .
eğer daha çok öğrenemek isterseniz alev alatlı -safsata ansiklopedisi, aristotales- sofist kanıtların çürütülmesi gibi kitaplar okuyabilirsiniz.
teşekkürler .

edit: ad hominem safsatasının bir türü olan gramatik hatalardan yola çıkan safsatalar kullananlar hemen gelmiş .
iddialara değil kişinin kendisine saldıran bu argümanları kullanan kişiler. çok büyük yanılgılar içindedir. x cahildir , hırsızdır, vb gibi kişiye saldıran argümanlar ile o kişinin iddiasını çürütmezsiniz . ad hominem yaparsınız .
hatta gramatik hatalardan yola çıkan bu ad hominem türüne özel tevfik hocanın şu yazısına bakın derim .
buradan

(yazının çoğu sesli klavye ile yazılmıştır )

"bir kaç"tan sonrasını okumadım ne yalan söyleyeyim. şahsen, insanları böylesine basit bir şey ile yargılamamam gerektiğini de bana öğretir misin? dedirten başlıktır.*

var böyle bir huyum gerçekten. bir insan çıkıp böyle yüksekli yüksekli, felsefeden bilimden şeyler yazıyor, edebiyattan konuşuyor ama sonra bir bakıyorum bağlaçtan sonra virgül falan koymuş tüm libidom gidiyor. ne yapayım ben de böyleyim. biliyorum doğru bir şey değil ama...

evet canım aynen, ensest ilişkini kabul ettirmek için gel bizim düşünce yapımızı sorgula, yetmesin doğrusunu öğretiyorum diye bir de 350 ton felsefe yap. harika bir yoldasın.

başlığı açan yazar kardeşimizin doğru düşünme öğretilerini içselleştirirsek yandık ki ne yandık. kendisinin sayesinde uzun bir zaman sonra türkiye'yi öven bir şey ile karşılaşmıştım ama o da ensest ilişkinin suç sayılmaması imiş:



hayvanlar ile cinsel ilişkiye girmenin, kadın cinayetlerinin ve çocuk tacizcilerinin bu kadar yaygın olduğu bir coğrafyada ensest ilişkinin suç olmaması beni tabii ki de şaşırtmadı.

asıl sıkıntılı olan, bu kardeşimizin üç beş tane felsefi veya bilimsel kavramı ezberlediğinden dolayı bu başlığı açabilecek kadar şişinmesidir. ben bunu bilgiyi hap biçiminde alınmasına yoruyorum maalesef. kavramlar ile ilgili fikirlere tabii ki de okuyarak ulaşabilirsiniz ancak bu kavramları içselleştirerek tutarlı ve rasyonel bir düşünme pratiği üretmek başlı başına bir davadır. bu başlık, bu işin nasıl yapılmaması gerektiğine dair çok güzel bir örnektir. siz siz olun bu arkadaşımızın yaptığı hataya düşmeyin.

acilen birisinin özet geçmesi gereken başlık, bu kadar okuyacak olsam yüksek lisans yapardım.

yüksek lisans yapıyorum, özetle şunu diyor:
1- zina edecek kişilerin akli melaikesi yerinde olacak.
2- zina edecek kişilerin fikri ve vicdanı hür olacak.
3- zina edecekler devlete millete zarar vermeyecek.

bunları karşılayanlar istediği şekilde zina edebililer (aklınıza ne geliyorsa artık).

is-ought problemiyle ensest ilişki temellendiriyodum hayatım görmemişim..

arkadaşlar açılın ağır işsiz olarak ben okudum. hem de devrik cümleler ve noktalama işaretlerinden önce bırakılan boşluklara rağmen. sayın yetkililer profilime bir büyük boy madalya rica ediyorum. teşekkürler.

şimdi arkadaş diyor ki: ensesti savundum ama sor bir niye savundum. çünkü diyor, bilim bunu ahlaksızlık olarak görmüyor. ben diyor ahlaksız bir şeyi savunmadım diyor. 20'li yaşlarda kimsenin malına canına zarar vermeyen iki kardeş istediği gibi her gece seks yapabilir diyor. siz cahiller ne anlarsınız bilimden diyor.
böyle diyor, inanmayan okusun.

gel gelelim, oncaa bilimsel argümanı okuyunca benim bu konuda ki düşüncemin aldığı şekle.
kardeşine, annesine, babasına tahrik olan bir kişi benim gözümde hala sapkındır. cahilim len ben, anlamıyorum bilimden.

seni doğru düşündüğüne ikna edip başkalarınıda bu yola sokabileceğini düşündüren şey nedir. bilimin ne dediği önemli değil bu konuda benim için, ensest ilişki rezilliktir sapkınlıktır nokta.

mmmmm evet,
düşünce eğitimi demek..
biri toplum psikolojisi olmak üzere
3 ayrı anadal eğitimini tamamlamış
biri olarak..bildirmek lazımdır bir bilene,
düşüncenin toplum teoreminde eğitimi verilemez.
neden?
1_toplumlar düşünceleri ile değil
sosyo ekonomik alan faliyetleri
2_gelenek görenek kavramları ile ayrılır.

mevcut konu için ise,
bırakalım bilgi donanım ve yetisel alanlarımızı bilgi birikimi başka şeydir.
şunu sorgulamak lazım!

doğurduğun yada meydana getirdiğin çocuğuna hangi gözle bakacaksın?

unutmamak lazım,
özgürlük bizler onu kirli düşünce şekillerine alet etmeden güzel.

(bkz: beynin kullanım kılavuzunu bulan yazar)