ömrünü dolduran bir yıldızın kendi içine çökmesiyle oluşan, çapı 0,1 ile 400 astronomik birim arasında değişen kozmik cisim.

görme yetimiz ancak ışığın aktif olduğu ortamlarda işlevseldir. kara delikler yüksek çekim güçleriyle ışığı emebildikleri için gözlemlenebilmeleri günümüz fiziğiyle imkansızdır. fakat yaydığı x-ışınlarının takibiyle ve emdiği cisimlerin aldığı şeklin gözlemlenebilmesiyle, bir kara deliğin varlığı anlaşılabilir. ''görme yetimiz ancak ışığın aktif olduğu ortamlarda işlevseldir'' mantığıyla tekrar yola çıktığımız zaman fark edeceğimiz diğer bir nokta ise kara deliklerin kendi ışıklarını dahi uzağa kaçamadan emmekte olduklarıdır. bu da, bu kozmik cisimlerin ''kara delik'' ismini nereden aldıklarını tam anlamıyla açıklamaktadır.
devamını gör...
içine girip kaybolunabilmesi açısından çağımızda metafor olarak da kullanılabilecek cisim.

zira insan sanalda-sosyal medyada dolanınca bazen bir bakıyor ki 'nereden geldim ben buralara' demeden edemiyor.
devamını gör...
çok büyük kütleli yıldızların, ömürlerinin sonunda enerji üretim mekanizmaları tıkandığı için kendi çekirdekleri üzerine çökerek oluşturdukları cisim. bir de galaksilerin merkezinde, oluşum mekanizması henüz tam olarak bilinmeyen süper kütleli versiyonları bulunur.

bir kara delik, olay ufkundan içeriye adımını attığınız anda geriye dönüş biletinizi de yırtıp atmanız gereken bir cisimdir. son derece küçük hacimler içerisine oldukça büyük kütleler sığdırdıklarından, uzay - zaman dokusunu fazlasıyla bükerler ve yeterince yakınında hareket eden cisimleri kendilerine doğru çekerek yutarlar.

ancak kara deliklerin kütle çekim etkisinin menzili sınırlıdır. örneğin güneş'i bulunduğu yerden alıp, aynı yere onunla aynı kütlede bir kara delik koyabilseydiniz, güneş sistemi'nde kütle çekimsel açıdan hiçbir değişiklik olmazdı. zira gezegenlere etki eden kuvvet, yine aynı kütle miktarı ile ilişkili olurdu.
devamını gör...
stephen hawking ve christopher nolan ile popüler olan bir astronomi ve fizik olayı
devamını gör...
bir gök cismi. hakkında çok fazla bilinmeyen olmasına rağmen bilinen az şeyin de toplum tarafından yanlış bilindiği veya abartıldığını düşünüyorum.

görme olayının, görmek istenilen cisimden gözlemciye ışık gelmesi koşulu sağlanmadığı zaman gerçekleşmesi imkansızdır. işte bu yüzden kara delikleri göremiyoruz.
bir gök cisminin çekim kuvvetinden kurtulmak için sahip olunması gereken bir hız vardır, buna kaçış hızı denir. kaçmak isteyen cismin kütlesinden bağımsız, gök cisimlerine göre farklılık gösteren bir hızdır. neyse uzatmayayım, bir kara deliğin kütle çekimi o kadar büyüktür ki belirli bir yakınlıktan sonra kaçış hızı ışık hızından büyük olur. ışık hızı evrenimiz için limit hız olduğu için bu sınırı geçen hiçbir şey geri dönemez. bahsedilen sınıra olay ufku denir.

bir zamanlar bilim adamlarının bir bölümü kara deliklerin bir sistemi tamamen yutabileceği ve hiçbir şey dönemediği için sistemin entropisini de yutacağını böylelikle evrendeki toplam entropinin azalacağını yani termodinamiğin ikinci yasasının ihlal edileceğini söyleyerek böyle bir gök cisminin var olamayacağını söylediler. sonra stephan hawking buldu ki kara delikler vardı ve yasalarla çelişmiyordu: (bkz: hawking radyasyonu).
devamını gör...
sanıldığının aksine merkezinde sonsuz bir çöküntü değil, planck yıldızı denilen çok küçük ve çok yoğun bir yıldız olduğu tahmin ediliyor.
devamını gör...
madem kara delik hakkında yeterince tanım yapılmış o zaman bende olay ufku'ndan bahsedeyim.

esasen, bir kara deliğin belirli bir yarıçapı içindeki herhangi bir noktayı (teoride, hiçbir boyut olmadığı anlamına gelir) daha uzak olan herhangi bir noktaya bağlayan düz çizgiler yoktur. bu yarıçap tarafından tanımlanan küresel yüzeye karadeliğin olay ufku denir, çünkü olay ufkunun içindeki olayların onun dışındaki olaylar üzerinde hiçbir etkisi yoktur. olay ufkunun içinde ne varsa, dışarıdaki gözlemcilerin uzay-zamanlarından sonsuza dek gizlenir.

olay ufku, bu nedenle, bir kara deliğin üzerine bir tür sansür uygular; bir karadeliğin dışarıdan tespit edilebilen tek özelliği kütlesi, net yükü ve dönüş hızıdır. dış ortamda hiçbir iç zamana bağlı süreç tespit edilemez, çünkü bu, kara deliğin içinden dışarıya sinyal göndermeyi içerir— ki bu imkansızdır, çünkü ışık bile kaçamaz.
devamını gör...
girmesi dert çıkması dert olan bir çeşit deliktir efendim.
çokta şey yapmamak lazım.
devamını gör...
kuran'da şu şekilde geçen oluşumlardır:

hayır, yıldızların düştükleri yere (mevkilerine) yemin ederim. (kuran 56:75)
eğer bilirseniz, gerçekten bu büyük bir yemindir.(kuran 56:76)

ayrıca şu ayetler de dikkat çekicidir:

kuran 86:3 (karanlığı) delen yıldızdır.

kuran 77:8 yıldızlar söndüğü zaman
devamını gör...
evrende matematiksel denklemlerle varlığı kanıtlanan, sonsuz yoğunlukta çok büyük bir kütlenin, olabilecek en az hacimdeki halidir. (en basit tanımı)

devasa kütleli yıldızların enerjilerini kaybettikten ve süpernova olarak patlamasından sonra kendi içine çökmesiyle oluşur. bizim güneşimiz enerjisini tükettiğinde bir karadeliğe dönüşmeyecek çünkü yeteri kadar kütlesi yok.

karadelikler kendi etraflarında çok hızlı döner. bu açısal momentumun korunumuyla alakalıdır. nedir açısal momentumun korunumu? şöyle düşünün; altınızda sürtünmesi az bir ortam var, mesela buz... kollarınızı açıp kendi etrafınızda dönmeye başlıyorsunuz. kollarınızı vücudunuza yaklaştırdıkça dönüş hızınız artar. aynı şekilde çok büyük kütleli yıldızlar da göreceli olarak kendi etrafında çoook yavaş döner ama kütlesini koruyup hacmini küçülttüğümizde (ki güneşten milyonlarca kat büyük bir kütlenin dünyadan çok daha küçük bir alana sığdığını düşünün) bu dönüş hızı ışık hızına yakınlaşabilir.

peki karadelikler neden bu kadar yoğun? bildiğiniz gibi atomların büyük bir kısmı boşluktur. yanlış hatırlamıyorsam atomun yüzde 0.0000000009'u maddeden oluşur. geri kalanı boşluktur. bu boşlukları ortadan kaldırdığımızda atom ağırlığını korur ama hacmini kaybeder. eğer dünyadaki bütün atomlar arası boşluğu kaldırabilseydik dünya bir çay kaşığına sığardı ve ağırlığı hâlâ aynı olurdu.
devamını gör...
1940'lı yılların sonunda büyük fizikçi albert einstein tarafından uzayda gezen 3 delik fikri hipotezi ortaya atılmıştır. bunlar solucan delikleri, beyaz delikler ve kara deliklerdir. bu hipotez, albert einstein zamanında ki fizikçiler tarafından ''yaa hoca iyi hoş da, heralde artık bunadı yahuu'' şekli yaklaşımlarla karşılanmıştır. oysa albert einstein'dan yıllar sonra, onun küçücük verilerle öne attığı bu hipotezler, büyük teknolojik şartlarda çalışmalar yapan fizikçiler tarafından teyit edilmiştir.
devamını gör...
ölmüş yıldızdır karadelik. başka anlamı yoktur.
biraz daha açarsak;
büyük kütleli, yani güneşten en az 10 kat büyüklükte olan yıldızları, öldükten sonra arkalarında bıraktığı kalıntılara denir.
yıldızın ölmesi ne demek peki? ışımalarını sağlayan güç, yakıt, benzin adına ne derseniz, onun bitmesidir.
kütle çekimleri nedeniyle kara deliklerin varlıkları saptanabilmektedir.
nasıl saptandığına bakalım...
örneğin nebulalar vardır uzayda, çok büyük gaz bulutları... bir kara deliğe yakın olan gaz, karadeliğin etrafında kütleçekimi nedeniyle hızla dönmeye başlar. döne döne, bu gazlar ısınır morötesi veya x ışınları gibi yüksek enerjili ışıma yapar. dürbünle baktığınızda yoğun bir cismin etrafında ışıma görürseniz, yüksek olasılıkla bir kara deliğe bakıyorsunuz demektir.
yada bir karartı yörüngesinde dönen bir yıldız saptadınız. bu karartnın karadelik olma ihtimal dahilindedir.
cygnus takım yıldızında keşfedilen kara delikte, hem yıldız dönüyor hemde ışıma yapan gaz kütleleri var. o halde burada kara delik var. adı da cyngnus x-1 karadeliği.
kaynak: tr.wikipedia.org/wiki/Cygnu...
devamını gör...
1940'lı yılların sonunda büyük fizikçi albert einstein tarafından uzayda gezen 3 delik fikri hipotezi ortaya atılmıştır. bunlar solucan delikleri, beyaz delikler ve kara deliklerdir. bu hipotez, albert einstein zamanında ki fizikçiler tarafından ''yaa hoca iyi hoş da, heralde artık bunadı yahuu'' şekli yaklaşımlarla karşılanmıştır. oysa albert einstein'dan yıllar sonra, onun küçücük verilerle öne attığı bu hipotezler, büyük teknolojik şartlarda çalışmalar yapan fizikçiler tarafından teyit edilmiştir.
devamını gör...
kara delik


kara delik maddelerin çok küçük bir noktaya sıkışmasıyla oluşan ve yakınındaki nesnelerin kendi kendi çekim alanından kaçıp kurtulmasına izin vermeyecek kadar büyük bir kütlenin yoğunlaştığı bir uzay bölgesidir.
örneğin ,mars 1 cm küplük bir hacme sıkıştırılırsa mars bir kara deliğe dönüşmüş olur.


bir hipoteze göre, yakıtı tükenen bir yıldız şiddetli şekilde şekillerde büzüldükten sonra tekrar ısınp ve sonunda patlar.
infilak eden yıldızın bir bölümü uzaya dağılırken çekirdeği büzmeye devam eder.
sonunda koskoca yıldızın çapı birkaç kilometreye düşer ve yıldızın yoğunluğu müthiş bir seviyeye gelir. yıldız bu yoğunluğundan ötürü her şeyi yutabilecek kadar güçlü bir çekim kuvvetine sahip olur ve artık yıldız bir kara deliktir.



kara delikler o kadar yoğundur ki ,kütlesi güneşin kütlesine eşit olan bir kara deliğin yarıçapı yaklaşık sadece 3 km'dir.
dünyanın kütlesine eşdeğer bir kütlede olan kara delikse insan avcuna sığabilecek kadar küçük olur.


kara delikler yoğunluklarından dolayı etraflarında muhteşem çekim alanları oluştururlar.
kara deliğin olay ufkuna girmiş her hani bir cisim inanılmaz bir kuvvetle kara deliğin merkezine doğru çekilir.
çekilen cisimler için kaçış olanaksızdır.


saniyede yaklaşık olarak 300 bin kilometre hıza sahip olan ışık bile kara deliğin uyguladığı çekim gücünden kaçamaz.
ışığın hapsolduğu kara delik karanlıktır ,insanoğlu tarafından görülemez ve bu yüzden kara delik ismini almıştır.


kara deliklerin dibine zaman ve mekan parameterleri bildiğiniz ve kabul ettiğimiz sistemin oldukça dışındadır.
içinde zamanın ya yavaş ilerlediği ya da zamanın durduğu düşünülmektedir.


bilim adamları son dönemlerde güneşin kütlesinden 17 milyar kat daha büyük bir kütlete sahip olan kara delik keşfettiler.
bu kara delik dünyadan 220 milyon ışık yılı uzaklıktaki ''perseus takımyıldızı'' nda bulundu.


kara delikler sonsuza kadar yaşayamazlar ,hawking ışıması yaparak çok yavaşça enerjilerini kaybederler.
hawking ışıması ,kara deliklerin uzun süreler boyunca radyasyon yayarak kütle yitirip buharlaşması olayıdır.
hawking ışıması elimizdeki teknoloji ile tespit edilebilecek bir ışınım değildir.


kara delikleri ve beyaz delikleri birbirine bağlayan tünellere solucan deliği denmektedir.
bu teori, solucan delikleri sayesinde evrenler arasında iletişim kurabileceğini ve uzayda solucan delikleri içinde kestirme olarak seyhat etmenin mümkün olabileceğini iddia etmektedir.



günümüzde evrenin sadece bir kısmı gözlemlenebildiği için insanoğlunun evrendeki her şeyin sayısını bilmesi mümkün değildir.
yakın zamanlara kadar astronomi ilimi kara deliklerin varlıklarından tamamen habersizdi fakat kara deliğin oluşturduğu teshir ve değişiklikler sayesinde dolaylı gözlem
yöntemleri kullanılarak kara delikler keşfedildi.


kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel
devamını gör...
ilk kez 2019 yılında görüntülenmiştir.
devamını gör...
uzayı bir jöle, yıldızları da yiğit bulut'un kafası olarak hayal edin. *bu yıldızlar enerji sıkışması sonucu büyük patlamalar sonucu ölüverir. ve ölü yıldız jölenin içine göçer. o göçüğün yarattığı hacim kara delik olur efendim. bu çöküş neticesinde çekim alanına giren her şeyi anafor etkisiyle içine çeker. bunun 350-400 bin km ışık hızı olduğu tahmin edilmektedir. bu süratle kara deliğe giren tüm cisimler birer ışık haline gelirler.
kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel
devamını gör...
kozmik cisimdir.

... çünkü kara delik'in çekimine yakalanan şey, onun da üstünde hareket ettiği uzay-zaman dokusunun kendisidir ...
devamını gör...
türk bilim insanı feryal özel'in araştırma alanlarından birisidir. kara delikler kuvvetli çekim alanlarına sahip olmasına rağmen dünya için tehlike oluşturmuyor açıklamasını yapmıştır. dünya'ya en yakın kara delik yaklaşık 1500 ışık yılı uzaklığında olduğundan etkilemiyormuş, etki için yakın olması gerekliymiş.


biz ekip olarak einstein'in teorisinin tam olmadığını kanıtlamaya çalışıyoruz. yani teori, yer çekimini gayet iyi açıklıyor ama bir de bizim parçacıkları anlatmakta kullandığımız kuantum mekaniği dediğimiz bir başka fizik teorisi var. ikisi birbiriyle örtüşmüyor. bir yerde birinden birinin değişik bir hali olması gerek ki örtüştükleri bir noktayı bulabilelim. kara deliklere bakmamızın nedenlerinden biri de bu. yani kara deliklerde, çevresinde hem kuantum mekaniğinin etkilerinin hem de yer çekiminin çok kuvvetli etkilerinin olabileceği yerler arıyoruz. dolayısıyla bu daha başlangıç.


buradan
devamını gör...
içine girdiğinizde sizi küle çeviren şey. ya da içine düşer, bir müddet öylece düşmeye devam edersiniz. en sonunda en dibe varıp yok olursunuz. zamanında bazıları kara deliğe girip başka bir zaman dilimine yolculuk yapılabileceğini söylerdi.
devamını gör...
evrendeki en büyük tek nesnenin ne olabileceğini bir düşünün. şimdi bunun kralla karşılaştırıldığında sadece bir kum tanesi olduğunu fark ettiğinizde beyninizin sarsıldığını hissedin..
devamını gör...

bu başlığa tanım girmek için olabilirsiniz.

zaten üye iseniz giriş yapabilirsiniz.

"kara delik" ile benzer başlıklar

normal sözlük'ü kullanarak 3. parti dahil tarayıcı çerezlerinin kullanımına izin vermektesiniz. Daha detaylı bilgi için çerez ve gizlilik politikamıza bakabilirsiniz.

online yazar listesini görmek için lütfen giriş yapın.
zaman tüneli köftehor rehberi portakal normal radyo kütüphane kulüpler renk modu online yazarlar puan tablosu yönetim kadrosu istatistikler iletişim