1.
compton saçılması olayında, fotonların ve elektronların etkileşim sonrasında enerjilerinin ve momentumlarının nasıl değiştiğini hesaplamaya yarayan formül. fotonların enerji kaybını ve saçılma açılarını yorumlamaya da yardımcı oluyor.kuantum elektrodinamiğinin bir sonucu olan bu formülün ismi, isveçli teorik fizikçi oskar klein ve japon fizikçi yoshio nishina'dan geliyor.
bu olayı günlük hayattan mesela bilardo oyunu gibi bir örnek üzerinden hayal edebilirsiniz. diyelim ki hızla vurduğunuz beyaz top foton, olduğu yerde duran kırmızı top da elektron olsun. beyaz top gelip kırmızı topa belirli bir açıyla çarptığında, topların ikisi de farklı hızlarla farklı yönlere doğru yol alır çünkü beyaz top, enerjisinin bir kısmını kırmızı topa aktarmıştır. olay buna benziyor ama tabii bazı farklar var. gerçek hayatta top olduğu yer dururken kuantum dünyasındaki elektron genellikle herhangi bir ortamda tamamen durgun hâlde beklemiyor. üstelik gerçekte topların hareket edişi kesin ve belirli kurallara bağlıyken mikro dünyada bu durum kesin olmayan durumlara, yani olasılıklara bağlı. topları birbirine belirli açılarla çarptırdığımızdan bahsettik. toplar yerine foton ve elektronlara dönersek, klein-nishina formülü, hangi açıda ne kadar enerji aktarılacağını hesaplamaya yarıyor.
nerede kullanıyoruz derseniz, mesela röntgen çekerken kullanılan x ışınlarının vücuttan nasıl saçıldığını hesaplamakta, astrofizik alanında ve nükleer fizikte kullanılıyor.
bu olayı günlük hayattan mesela bilardo oyunu gibi bir örnek üzerinden hayal edebilirsiniz. diyelim ki hızla vurduğunuz beyaz top foton, olduğu yerde duran kırmızı top da elektron olsun. beyaz top gelip kırmızı topa belirli bir açıyla çarptığında, topların ikisi de farklı hızlarla farklı yönlere doğru yol alır çünkü beyaz top, enerjisinin bir kısmını kırmızı topa aktarmıştır. olay buna benziyor ama tabii bazı farklar var. gerçek hayatta top olduğu yer dururken kuantum dünyasındaki elektron genellikle herhangi bir ortamda tamamen durgun hâlde beklemiyor. üstelik gerçekte topların hareket edişi kesin ve belirli kurallara bağlıyken mikro dünyada bu durum kesin olmayan durumlara, yani olasılıklara bağlı. topları birbirine belirli açılarla çarptırdığımızdan bahsettik. toplar yerine foton ve elektronlara dönersek, klein-nishina formülü, hangi açıda ne kadar enerji aktarılacağını hesaplamaya yarıyor.
nerede kullanıyoruz derseniz, mesela röntgen çekerken kullanılan x ışınlarının vücuttan nasıl saçıldığını hesaplamakta, astrofizik alanında ve nükleer fizikte kullanılıyor.
devamını gör...