kuark külçesi

kuarklardan oluşan maddenin özel bir formu. bir çeşit egzotik madde de diyebiliriz. bazı bilim insanlarına göre bunun karanlık madde adaylarından biri olduğunu da söyleyelim.

teoriye göre bu maddenin, aşağı, yukarı ve garip kuarklardan oluştuğu ve oldukça yoğun bir madde türü olduğu düşünülüyor. yine teoriye göre kökeni big bang'e kadar uzanıyor. o dönemde, adına kuark - gluon plazması denilen bir maddeyle doluydu evren. normalde bu madde proton ve nötronları oluşturabilecek şekilde kademeli olarak soğudu ama eğer bazı yerlerde bir anda soğuyup donmuşsa, geriye bu külçeleri bırakmış olabilir. belirli boyutun üzerinde olurlarsa, kararlı olabilecekleri tahmin ediliyor.

bir başka teorik oluşum aşaması nötron yıldızı ve süpernovaları içeriyor. eğer bir nötron yıldızı , bir süpernova sırasında yeterli derecede dış basınca maruz kalırsa ya da mesela iki nötron yıldızı çarpışırsa, bu madde oluşabilir ve bir nötron yıldızının iç kısmı bununla dolu olabilir. zira bu yıldızların iç yapısını çok iyi bilmiyoruz. az önce dediğim yeterli basınç da 10^35 pascal civarında bu arada.

böyle bir madde varsa bunu göremiyor oluşumuzun nedeni, karanlık madde gibi, çevreyle etkileşim göstermiyor ya da çok düşük etkileşim gösteriyor oluşu olabilir. zaten bu nedenle karanlık madde adayı olarak görülüyorlar.

şimdilik gözlemsel kanıtımız yok ama araştırmalar sürüyor.