muhteşem

"hayranlık uyandıran, görkemli, göz alıcı" anlamlarına gelen sözcük.

bu kelime arapça kökenlidir ve "haşmet" kelimesinden türemiştir. "haşmet" kelimesi ise "büyüklük, ululuk, görkem" gibi anlamların yanı sıra "korku, dehşet" gibi anlamları da barındırır. dolayısıyla, "muhteşem" kelimesinin kökeninde, büyüklük ve görkemden kaynaklanan bir korku ve dehşet hissi vardır. zamanla bu olumsuz anlam kaybolmuş ve "muhteşem" kelimesi sadece olumlu anlamda, "çok güzel, harika, göz alıcı" gibi anlamlarda kullanılmaya başlanmıştır.

arapça ḥşm kökünden gelen muḥtaşim محتشِم “maiyet ve erkân sahibi” sözcüğünden alıntıdır. bu sözcük arapça ḥaşam حَشَمَ “maiyet, hizmetçiler” sözcüğünün muftaˁil vezninde vııı. etken fiil sıfatıdır. arapçada bu anlamda kullanılmadığı halde, osmanlı ıstılahında erken tarihten itibaren günümüzdeki anlamıyla yaygın kullanımdadır. karş. arapça iḥtişām "utangaç olma, hicap duyma".

ḥşm kökünden gelen ḥaşma(t) حشمة “maiyet ve erkân sahibi olma, itibar, tantana” sözcüğünden alıntıdır. bu sözcük arapça ḥaşam حشم “köleler, maiyet, taallukat” sözcüğünün faˁla(t) vezninde masdarıdır. bu sözcük arapça ḥaşama “dili tutuldu, epsem oldu, (hayvan) tasma takıldı” fiilinden türetilmiştir.

85 b*

cok iyi