1.
normal adalet sisteminde hukuk, genelde faili hedef alır, yani failin ne ceza alması gerekiyorsa onu vermenin çabasındadır. oysa ki onarıcı adalet sisteminde mağdurda düşünülmektedir, yani tamam adamı attık içeri, bitti gitti demez, mağdurun mağduriyetini de gidermeye çalışır. bu bağlamda hukuk sistemimize "uzlaştırmacı" ve "arabulucu" diye yeni iki kurum girdi. bence uzun zamandır yargıda yapılmış en mantıklı hareket.
uzunu:
çağdaş ceza adalet sistemlerinin çoğu, kanunun ihlâl edilmiş olması sonucu,
faillerin cezalandırılması gereğine ve diğer devlet menfaatlerine öncelik tanımaktadır.
suçun mağdurları ise, süreçte tâli plânda kalmakta ve gereken ilgiyi görmemektedir.
suçun devlete karşı işlendiği düşünüldüğünden devlet, anlaşmazlığı sahiplenmekte ve
anlaşmazlığa nasıl tepki verileceğine karar vermektedir. böylece şekillenen ceza adalet
sistemleri fail merkezli olup, neredeyse tamamen faille ilgilenmekte ve ceza yargılama
sürecinde mağdur çoğunlukla ihmal edilmektedir. soruşturma ve kovuşturma
evrelerinde mağdurun ne ihtiyaçları ne de tercihleri göz önünde bulundurulmaktadır.
birçok ülkenin ceza adaleti sistemlerinin tatmin edici olmaması, suça ve sosyal
düzensizliğe karşı alternatif çözümlerin arayışına yol açmıştır. bu alternatif çözümlerin
çoğu, taraflara ve topluma; anlaşmazlığın çözümüne ve sonuçlarının tartışılarak ortadan
kaldırılmasına katılma fırsatı sumaktadır. bu bağlamda onarıcı adalet programları, bir
anlaşmazlığın taraflarının, çözüme aktif bir şekilde katılması ve anlaşmazlığın
doğurduğu olumsuz sonuçların hafifletilmesi düşüncesine dayanarak, dostane bir
şekilde müzakere edilmesi suretiyle sosyal sorumluluğun ve hoş görünün
geliştirilmesini amaçlar.
onarıcı adalet anlayışı, suçun anlaşılması ve suça müdahale edilmesi hususunda çok
farklı bir yaklaşım sunmaktadır. devletin suç teşkil eden fiillerde asıl mağdur şeklinde
görülmesi ve mağdurlara, faillere ve topluma pasif roller biçilmesi yerine onarıcı
adalette, suçun bireylere karşı işlendiği kabul edilmektedir. suçtan etkilenenlere,
anlaşmazlığın çözüm sürecine aktif bir şekilde katılma fırsatı verilmektedir. onarıcı
adaletin, mağdurun zararının giderilmesi, faillerin suç teşkil eden fiillerinden dolayı
sorumluluğunu doğrudan üstlenmesi ve mağdurlara yardımcı olunması şeklindeki
amaçları; geçmişte işlenmiş olan suça odaklanan geleneksel ceza adalet sisteminin
değerleri ve uygulamalarıyla bağdaşmamaktadır.
.
uzunu:
çağdaş ceza adalet sistemlerinin çoğu, kanunun ihlâl edilmiş olması sonucu,
faillerin cezalandırılması gereğine ve diğer devlet menfaatlerine öncelik tanımaktadır.
suçun mağdurları ise, süreçte tâli plânda kalmakta ve gereken ilgiyi görmemektedir.
suçun devlete karşı işlendiği düşünüldüğünden devlet, anlaşmazlığı sahiplenmekte ve
anlaşmazlığa nasıl tepki verileceğine karar vermektedir. böylece şekillenen ceza adalet
sistemleri fail merkezli olup, neredeyse tamamen faille ilgilenmekte ve ceza yargılama
sürecinde mağdur çoğunlukla ihmal edilmektedir. soruşturma ve kovuşturma
evrelerinde mağdurun ne ihtiyaçları ne de tercihleri göz önünde bulundurulmaktadır.
birçok ülkenin ceza adaleti sistemlerinin tatmin edici olmaması, suça ve sosyal
düzensizliğe karşı alternatif çözümlerin arayışına yol açmıştır. bu alternatif çözümlerin
çoğu, taraflara ve topluma; anlaşmazlığın çözümüne ve sonuçlarının tartışılarak ortadan
kaldırılmasına katılma fırsatı sumaktadır. bu bağlamda onarıcı adalet programları, bir
anlaşmazlığın taraflarının, çözüme aktif bir şekilde katılması ve anlaşmazlığın
doğurduğu olumsuz sonuçların hafifletilmesi düşüncesine dayanarak, dostane bir
şekilde müzakere edilmesi suretiyle sosyal sorumluluğun ve hoş görünün
geliştirilmesini amaçlar.
onarıcı adalet anlayışı, suçun anlaşılması ve suça müdahale edilmesi hususunda çok
farklı bir yaklaşım sunmaktadır. devletin suç teşkil eden fiillerde asıl mağdur şeklinde
görülmesi ve mağdurlara, faillere ve topluma pasif roller biçilmesi yerine onarıcı
adalette, suçun bireylere karşı işlendiği kabul edilmektedir. suçtan etkilenenlere,
anlaşmazlığın çözüm sürecine aktif bir şekilde katılma fırsatı verilmektedir. onarıcı
adaletin, mağdurun zararının giderilmesi, faillerin suç teşkil eden fiillerinden dolayı
sorumluluğunu doğrudan üstlenmesi ve mağdurlara yardımcı olunması şeklindeki
amaçları; geçmişte işlenmiş olan suça odaklanan geleneksel ceza adalet sisteminin
değerleri ve uygulamalarıyla bağdaşmamaktadır.
.
devamını gör...
2.
anglo-sakson hukuk anlayışının dünyaya kazandırdığı bir yaklaşımdır.
devamını gör...