1.
dirac denklemi ile bilinen ingiliz fizikçi ve matematikçi.
dirac, kuantum mekaniğinin kurucularından biri. kuantum elektrodinamiği terimini ilk kez kullanan kişi. yukarıda bahsi geçen dirac denklemi ile, pozitron denen parçacığın varlığını öngören ilk kişi aynı zamanda.
1933'te nobel fizik ödülü, 1939'da kraliyet madalyası, 1952'de de copley ve max planck madalyalarını aldı.
1930'da royal society, 1948'de american phsical society üyesi seçildi.
ölümünün ardından 2 farklı kurum tarafından adına ödül düzenlendi: birleşik krallık paul dirac madalyası ile abdus salam uluslararası teorik fizik merkezi dirac madalyası
***
dirac az konuşup çok düşünmesiyle ünlüymüş. sürekli olarak sadece "evet", "hayır" gibi tek kelimelik cevaplar verirmiş insanlara. arkadaşları sonunda bir birim uydurmuşlar:
konuşma kabiliyeti olan bir insanın, konuşabileceği en düşük kelime sayısı: 1 dirac = saatte ortalama 1 kelime
***
doctor who'nun adric karakterinin adı, dirac isminin harflerinden oluşur ve dirac'a göndermedir.
dirac, kuantum mekaniğinin kurucularından biri. kuantum elektrodinamiği terimini ilk kez kullanan kişi. yukarıda bahsi geçen dirac denklemi ile, pozitron denen parçacığın varlığını öngören ilk kişi aynı zamanda.
1933'te nobel fizik ödülü, 1939'da kraliyet madalyası, 1952'de de copley ve max planck madalyalarını aldı.
1930'da royal society, 1948'de american phsical society üyesi seçildi.
ölümünün ardından 2 farklı kurum tarafından adına ödül düzenlendi: birleşik krallık paul dirac madalyası ile abdus salam uluslararası teorik fizik merkezi dirac madalyası
***
dirac az konuşup çok düşünmesiyle ünlüymüş. sürekli olarak sadece "evet", "hayır" gibi tek kelimelik cevaplar verirmiş insanlara. arkadaşları sonunda bir birim uydurmuşlar:
konuşma kabiliyeti olan bir insanın, konuşabileceği en düşük kelime sayısı: 1 dirac = saatte ortalama 1 kelime
***
doctor who'nun adric karakterinin adı, dirac isminin harflerinden oluşur ve dirac'a göndermedir.
devamını gör...
2.
teorik fiziğin kralı da babası da her şeyi de dirac'tır desek boynumuzu vurmazlar diye ümit ediyorum. einstein gibi diğer teorik fizikçiler kadar popüler olmamasının sebebi içine kapanıklığı. yoksa einstein'ı falan sulu getirir susuz götürür bu çakal. adam, kendisini fizik düşünmekten alıkoyan her şeyden soyutlamış. ancak çok da abartmamak lazım kendisini, çünkü matematik-fizik alanından çıkınca çuvallıyo.
oktay sinanoğlu'yla bi ufak ahbaplığı da varmış dirac'ın. hatta sinanoğlu'nun dirac'ın çözemediği bi kuantum problemini çözdüğü söylenir.
dirac denklemi, heisenberg'le schrödinger'in farklı formullerle kuantum mekaniğini teorik olarak ortaya koyduktan sonra kuantum mekaniği ve genel göreliliği birleştirme yolundaki en başarılı teori olarak da kabul edilmişti. herif bununla 31 yaşında nobel aldı. aslında bu denklem fizikte bir nevi devrimdir. herif mabadından anti madde diye bi şey öngörüp* matematiksel ispatını yapıyo. hatta wolfgang pauli baya itiraz etmiş. makale falan da yazmış. sonra deney sonuçları gelince selamun aleyküm.
şimdi nedir bu anti-madde kardeşim:
anti madde negatif kütle değildir, negatif elektron yükünü konu alır. evrende negatif kütleli madde var mıdır sorusu hala tartışmalı. (matematiğe uydurduktan sonra ne imkansız ki canına yanıyım) sürüsüyle makale yayınlanıyo bu konuda. big bang'den sonra eşit miktarda madde-anti madde üretilmiş olması gerekirdi genel kanıya göre ancak hala anti-madde için genel bi kanı yok. bikaç teori var tabi bu konuda. mesela cpt simetrisi... c=yük, p=uzaysal konum, t=zaman
maddenin özelliklerinden biri, bu simetriler açısından bir değişim geçirdiği zaman tam tersine döner. yani madde yük simetrisi yönünden -ters yönde- değişim geçirdiğinde antimadde olur. anti-madde demek ki bu bakışla c/p simetrisi açısından maddenin tam tersi olmalıdır. t simetrisini terse çevirecek bi durum yoktur, çünkü zaman için böyle bi zıtlıktan söz edilemez. zaten pratikte mümkün değildir, çünkü antimadde tam anlamıyla maddenin yansıması değildir. işte buna cp violation (ihlal) deniyor kuantum fiziğinde.
daha bir sürü deli sorular var. anti nöron ile nöron nası ayrılır gibi mesela. nöronda elektron falan yok çünkü. insan bedeninden muza kadar çeşitli yerlerde ortaya çıkması da ilginçtir. samanyolu'nda da bi adet anti-madde bulutu var mesela.
oktay sinanoğlu'yla bi ufak ahbaplığı da varmış dirac'ın. hatta sinanoğlu'nun dirac'ın çözemediği bi kuantum problemini çözdüğü söylenir.
dirac denklemi, heisenberg'le schrödinger'in farklı formullerle kuantum mekaniğini teorik olarak ortaya koyduktan sonra kuantum mekaniği ve genel göreliliği birleştirme yolundaki en başarılı teori olarak da kabul edilmişti. herif bununla 31 yaşında nobel aldı. aslında bu denklem fizikte bir nevi devrimdir. herif mabadından anti madde diye bi şey öngörüp* matematiksel ispatını yapıyo. hatta wolfgang pauli baya itiraz etmiş. makale falan da yazmış. sonra deney sonuçları gelince selamun aleyküm.
şimdi nedir bu anti-madde kardeşim:
anti madde negatif kütle değildir, negatif elektron yükünü konu alır. evrende negatif kütleli madde var mıdır sorusu hala tartışmalı. (matematiğe uydurduktan sonra ne imkansız ki canına yanıyım) sürüsüyle makale yayınlanıyo bu konuda. big bang'den sonra eşit miktarda madde-anti madde üretilmiş olması gerekirdi genel kanıya göre ancak hala anti-madde için genel bi kanı yok. bikaç teori var tabi bu konuda. mesela cpt simetrisi... c=yük, p=uzaysal konum, t=zaman
maddenin özelliklerinden biri, bu simetriler açısından bir değişim geçirdiği zaman tam tersine döner. yani madde yük simetrisi yönünden -ters yönde- değişim geçirdiğinde antimadde olur. anti-madde demek ki bu bakışla c/p simetrisi açısından maddenin tam tersi olmalıdır. t simetrisini terse çevirecek bi durum yoktur, çünkü zaman için böyle bi zıtlıktan söz edilemez. zaten pratikte mümkün değildir, çünkü antimadde tam anlamıyla maddenin yansıması değildir. işte buna cp violation (ihlal) deniyor kuantum fiziğinde.
daha bir sürü deli sorular var. anti nöron ile nöron nası ayrılır gibi mesela. nöronda elektron falan yok çünkü. insan bedeninden muza kadar çeşitli yerlerde ortaya çıkması da ilginçtir. samanyolu'nda da bi adet anti-madde bulutu var mesela.
devamını gör...
3.
ingiliz bilim insanı.
hakkında yazılanları okumakta olduğum kitabın yarısına ancak gelebildim. *
şu ana dek öğrendiklerim üzerinden yorum yazacağım. bilimsel kısmından yukarıda zaten bahsedilmiş. ben karakteriyle ilgili yazmak istedim biraz.
aslında kişilik olarak epey rahatsız edici biri dirac. çocukluğunda evinde bulamadığı güzel ve sıcak ortamın eksikliğini yaşamı boyunca hissetmiş. bu yüzden de büyüdükçe evinden mümkün olduğunca uzak durmaya başlamış. hiç konuşmuyor olmasının altında yatan psikolojik neden de sanırım bununla ilintilidir. zaten tam da bu nedenle niels bohr'un evindeki sıcak aile ortamında bulunmaktan büyük keyif alıyormuş.
diğer bazı bilim insanlarının öne sürdüğü birtakım yeni öngörüleri asla ciddiye almaması, pek kibirli olduğunu gösteriyor. üzerinde çalıştığı konular dışında hiçbir teorik fizik konusuna doğru dürüst ilgi duymuyor oluşu da bana garip geldi açıkçası. bir bilim insanına göre fazla meraksız buluyorum o hâllerini.
abisi -anlaşılan o ki- zekâ bakımından paul'ün gölgesinde kalmış hep. abisinin intiharından dolayı kendisini suçlu hissedip hissetmediğini bilemiyorum. belki de garip kişiliğine yeni gariplikler de eklemiştir bu olay, kim bilir...
annesinin, babası hakkında sürekli mızmızlanan mektuplar yazmasından bence epey rahatsız oluyordu ama yine de sesini çıkarmadı. hatta belki de annesinin kendisinden, saçma sapan şeyler için para istiyor oluşuna bile gıcık oluyordu ama mesela kız kardeşi betty, eğitim için para gerektiğinden bahsettiğinde, paul hiç ikiletmeden bu parayı veriyor. sanıyorum eğitime verilen paraya değeceğini ama mesela gösterişli bir yüzüğe ya da paltoya verilecek paranın tamamen aptallık olduğunu düşünmüştür (ki haklı bence).
kitaptan iki gülünç mevzuyu kısaca yazıp bitireyim konuyu.
bir gün, çalıştığı alanla ilgili seminer gibi bir aktivitede insanlara bir tür sunum yapıyor. sorusu olan var mı diye beklerken birisi el kaldırıyor ve "sağ üstte yazılanları anlamadım." diyor. dirac'tan ses çıkmıyor. bekliyorlar, bekliyorlar ama tık yok! sınıfta kıpırdanmalar, fısıldaşmalar falan başlıyor. dirac hâlâ oralı değil. en sonunda orada bulunan moderatör benzeri işlevi olan birisi, kendisinden bir cevap beklediklerini nazikçe hatırlatınca dirac'ın cevabı: "soru değildi ki. sadece yorumdu."
bir başka gün kendisiyle tanışan birisi, bir arada oldukları süre boyunca kendisinden sadece 3 kez cevap alabiliyor. bunlardan ikisi "hayır" ve sonuncusu 5 kelimelik bir cümle. kitapta bu son kısmın verilişi hemen hemen şöyle: "ağzından 5 kelime almayı başardı ama o 5 kelimeyi anlaması 2 gün sürdü."
muhtemelen ağır fizik içeren bir şeyler demişti *
hakkında yazılanları okumakta olduğum kitabın yarısına ancak gelebildim. *
şu ana dek öğrendiklerim üzerinden yorum yazacağım. bilimsel kısmından yukarıda zaten bahsedilmiş. ben karakteriyle ilgili yazmak istedim biraz.
aslında kişilik olarak epey rahatsız edici biri dirac. çocukluğunda evinde bulamadığı güzel ve sıcak ortamın eksikliğini yaşamı boyunca hissetmiş. bu yüzden de büyüdükçe evinden mümkün olduğunca uzak durmaya başlamış. hiç konuşmuyor olmasının altında yatan psikolojik neden de sanırım bununla ilintilidir. zaten tam da bu nedenle niels bohr'un evindeki sıcak aile ortamında bulunmaktan büyük keyif alıyormuş.
diğer bazı bilim insanlarının öne sürdüğü birtakım yeni öngörüleri asla ciddiye almaması, pek kibirli olduğunu gösteriyor. üzerinde çalıştığı konular dışında hiçbir teorik fizik konusuna doğru dürüst ilgi duymuyor oluşu da bana garip geldi açıkçası. bir bilim insanına göre fazla meraksız buluyorum o hâllerini.
abisi -anlaşılan o ki- zekâ bakımından paul'ün gölgesinde kalmış hep. abisinin intiharından dolayı kendisini suçlu hissedip hissetmediğini bilemiyorum. belki de garip kişiliğine yeni gariplikler de eklemiştir bu olay, kim bilir...
annesinin, babası hakkında sürekli mızmızlanan mektuplar yazmasından bence epey rahatsız oluyordu ama yine de sesini çıkarmadı. hatta belki de annesinin kendisinden, saçma sapan şeyler için para istiyor oluşuna bile gıcık oluyordu ama mesela kız kardeşi betty, eğitim için para gerektiğinden bahsettiğinde, paul hiç ikiletmeden bu parayı veriyor. sanıyorum eğitime verilen paraya değeceğini ama mesela gösterişli bir yüzüğe ya da paltoya verilecek paranın tamamen aptallık olduğunu düşünmüştür (ki haklı bence).
kitaptan iki gülünç mevzuyu kısaca yazıp bitireyim konuyu.
bir gün, çalıştığı alanla ilgili seminer gibi bir aktivitede insanlara bir tür sunum yapıyor. sorusu olan var mı diye beklerken birisi el kaldırıyor ve "sağ üstte yazılanları anlamadım." diyor. dirac'tan ses çıkmıyor. bekliyorlar, bekliyorlar ama tık yok! sınıfta kıpırdanmalar, fısıldaşmalar falan başlıyor. dirac hâlâ oralı değil. en sonunda orada bulunan moderatör benzeri işlevi olan birisi, kendisinden bir cevap beklediklerini nazikçe hatırlatınca dirac'ın cevabı: "soru değildi ki. sadece yorumdu."
bir başka gün kendisiyle tanışan birisi, bir arada oldukları süre boyunca kendisinden sadece 3 kez cevap alabiliyor. bunlardan ikisi "hayır" ve sonuncusu 5 kelimelik bir cümle. kitapta bu son kısmın verilişi hemen hemen şöyle: "ağzından 5 kelime almayı başardı ama o 5 kelimeyi anlaması 2 gün sürdü."
muhtemelen ağır fizik içeren bir şeyler demişti *
devamını gör...
4.
büyük bir matematik dehasıdır.
devamını gör...