semender

eski romalı yazar pinius bu hayvan için "bu hayvan tıpkı buz gibi, ateşi söndürecek kadar kurudur." demiş. ateşle ilişkilendirilmiş. sürdürülen inanç ve yok edilmezliğin simgesi olarak da kullanılmış.

türüne nadir rastlanan siyah renkli ve sarı benekli bir kertenkele cinsi. ısırma ve zehir püskürtme gibi tehlikeleri olmayan, sadece yağmurlardan sonra ortaya çıkarak sümüklüböcek ve küçük tırtıl ile beslenen bir sürüngendir. gözlerinin arka kısmında süt kıvamında bir zehir salgılayarak, kendilerini yemek isteyen kedi ve köpek gibi hayvanların ağız kısmında salgı yoğunluğuna sebep olarak kendilerini tükürttürmek suretiyle hayatta kalmaya çalışırlar.

acayip havalı sürüngendir.
keşke onun kadar havalı olabilsem.

bir çocuk şarkısında kastedilen hayvandır. küçük kurbağa küçük kurbağa kuyruğun nerede? diye söylediğimiz çocuk şarkısında semender sanılan bir kurbağaya kuyruğu sorulmaktadır.

urodela


500 türü olduğu bilinen sürüngen veya kuyruklu kurbağa. bazı yerlerde yağmur böceği olarak da adlandırılır. çünkü yağmur yağdığında ortaya çıkarlar.


buradan

ateşte yanmadığı rivayet edilen mitolojik ve efsanevi bir hayvan, su kertenkelesi.

ben, semen, der isterdim
nerden bilirdim, semender ağlarmış

adlı, cenk erdem şarkısına konu olmuş kertişkele türüdür.
yine duygulandık, yine hüzünlendik sevgili sözlükdaşlarım.

bu hayvana ait mükemmel bir özellik keşfedilmiş.
kanla çalışan ayak parmakları. gezgin semenderlerin ayak parmaklarının uçlarını hızlı bir şekilde kanla doldurabildiği, kanı bu bölgelerde geçici olarak tutabildiğini ve gerektiğinde boşaltabildiği keşfedilmiş.
parmak uçlarını kanla doldurarak hafifçe şişiren semenderlerin, ayaklarının ağaç kabuğuna veya dala temas eden yüzey alanını azaltarak ayağını tutunduğum yüzeyden kolayca kaldırabiliyor.
(bkz: mart 2025 bilim ve teknik)

kaplı oldukları yağ dokusu ateşe direnç gösteren enteresan yaratık. eski çağlarda, odunla yakılan ateşin içinde, ağaca gizlediği yuvasından yanmadan çıkan semenderi görenler, bu şirin canlının ateşten doğduğuna kanaat getirip durumu mitleştirmişler. mitin kaynağına doğru inildiğinde ise, antik iran hikayelerinde sıkça rastlanıldığı; binlerce yıl ateşe tapan ve bir toplu ibadet biçimi olarak yaklaşık beş bin yıl yaktıkları büyük ateşin sönmemesi için çabaladıkları tarihlerinde, doğum ve ölümün bir arada oluşuna ve ateşin, topraktan pişen insanın hayat kaynağı; özü ve ruhu iken, semenderin bu iki kaynağa hükmettiğine inanılır. bu süreçte, ara sıra ateş içinden çıkarken her yanı alev kaplı semenderler ile ateşten kaçarken yanan kuşlar özdeşleştirlmiş; ipek yolu ile mezopotamya'dan çin'e, semenderin diğer bir formu olarak yanan kuş> alevli kuş> alevin içinden yükselen kuş> alev saçan kuş> ejderha miti oluşmuştur. yani, iranda ateşten kaçan semender, ticaret yolları üzerinde hikayeleştilirilip ejderha olarak varmış çin mitolojisine. osmanlı zamanında bu durum şiirlere konu olmuş ve ateşten, yanmaktan korkmayan, yanıp kavrulduğu halde ateşe doğru koşan aşık da semendere benzetilmiş.