sokrates

yunan felsefesinin kurucularındandır.özel yaşamı hakkında pek bilgi bulunmamaktadır.platon'un sokrates'in savunması adlı eserine göre tanrılara inanmadığı gerekçesiyle ölüme mahkûm edilmiştir.sokrates yazılı kaynak bırakmamıştır.

işsiz, çirkin ve aylak bir adamdır. ailesi vardır ama nasıl oldu da onları geçindirdi bilmiyoruz. nerde yer içer o da bilinmez. gerçekten tam anlamıyla hiçbir şey bilmediğine inanır ve herkese sorar bana şunu öğret, bana bunu anlatır mısın? mahallenin delisi muamelesini görüyor. ama aydınlar falan hep çevresinde. sürekli bilginin peşinde koşmuş oldukça nazik ve nahif bir adamdır.

kendisi bir antik yunan filozofudur. ayrıca yunan felsefesine öncü olmuş bir isimdir. --- alıntı ---



--- alıntı --- bildiğim tek şey hiç bir şey bilmediğimdir. sadece bir iyi vardır, bilgi; ve sadece bir kötü vardır, cehalet. gibi alıntıların sahibidir kendisi .

konuşmalarındaki asıl amaç karşısındaki kişinin bildiği her şeyden şüphe duymasını sağlamakmış. o yüzden de sürekli olarak şu iki cümleyi söylermiş: bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğim ve kendini tanı. sokrates’in tek gayesi; kişinin kendi hayatını yönetmesi, iyi ve kötüyü, doğru ve yanlışı ayırt etmesini öğrenip hem kendini hem de başkasını adam etmesini sağlamalıymış. burdan da anladığımız üzere felsefi görüşü doğadan uzakta insana yönelmiş şekildedir. hatta ona göre ya devlet adamı filozof olmalı ya da filozof devlet adamı olmalıdır. serbest düşündüğü ve eski düzenin temelini sarstığı için ölüme mahkum edildi. ölmeden önce kriton’a olan son sözü şudur: kriton, asklepios’a bir horoz borcumuz var, dostlar ödemeyi unutmasın sakın.

soru soran kişiyi, sorularla yönlendirerek cevaba ulaştıran zeka.

--- alıntı ---

öğrenci:
 eğer demokrasi çoğunluğun kararını kabul etmekse, adil olan da bu değil midir? mesela yüz kişinin oy kullandığı bir yerde elli bir kişinin kararına mı uymak daha adil ve doğru olur yoksa kırk dokuz kişinin kararına uymak mı? hem çok mümkündür ki daha çok insanın daha az insandan yanılma ihtimali daha azdır. şu halde sizin demokrasiye karşı çıkmanız doğru olmadığı gibi haklı da sayılmaz.

bunun üzerine sokrates her zaman olduğu gibi soru cevap yöntemini kullanarak o öğrencisine önce sorar.

¦ bize söyler misin bilge olmak mı daha zordur yoksa cahil olmak mı daha zordur?

öğrenci:

¦ elbette ve hiç şüphesiz bilge olmak daha zordur. bilge olmak için çok okumak araştırmak ve yorulmak gerekirken cahil olmak için bir şey yapmaya gerek yoktur.

sokrates:

¦ peki o halde bize yine söyler misin toplumlarda cahil insanların sayısı mı çok olur yoksa bilge insanların sayısı mı çok olur?

öğrenci:

¦ elbette ve hiç şüphesiz cahil insanların sayısı fazla olur.

sokrates:

¦ peki bize yine söyler misin bir gemide yüz yolcu bulunsa geminin nerede-nasıl ve hangi yönde yelken açması gerektiğini kaptan mı daha iyi bilir yoksa o yüz yolcu mu?

öğrenci:

¦ eğer yolcular içinde denizcilik bilgisi olan yoksa pek tabi en iyi bilen kaptandır.

sokrates:

¦ peki o halde diyebilir miyiz ki herkes her konuda karar veremez, herkes bildiği yerde konuşmalı ve her iş ehline verilmeli?

öğrenci:

¦ pek tabi olması gereken budur.

sokrates:

¦ peki o halde bize yine söyler misin kimin hangi konuda bilgili olup olmadığını bilmeden sadece çoğunluk oldukları için kararlarını doğru bulmak adil ve doğru olabilir mi? hem sen de kabul ettin ki bir toplumda cahillerin sayısı bilgelerden hep daha çok olur… ''


--- alıntı ---

yunan felsefesi'nin kurucularındandı

değerli bir yunan filozof ve bilge.

idamı sırasında karısıyla arasında ibretlik bir konuşma geçmiştir.
"sokrates'in karısı, 'ah bu yargıçlar! seni haksız yere öldürüyorlar.' diye ağlarken sokrates, 'haklı olarak öldürselerdi daha mı iyi olurdu?' demiş."

demogogların ve işi bilmeyen kimselerin başa geçmesi ihtimali yüzünden demokrasiye karşı çıkmış bir filozoftur.
platon'un bir kitabında demokrasinin hatalarını göstermek için şu soruyu sorar:"bir gemi yolculuğu yapılacak olsa geminin kaptanını kimlerin seçmesini isterdin? rastgele ve herhangi bir insan topluluğunun mu yoksa deniz deneyimi olan kaptanların mı?"
sokrates, "atina gençliğini yozlaştırmak" suçuyla 500 atinalının bulunduğu mahkemece %52'e %48 oy sonucunda baldıranotu zehriyle idam edilmiştir.

gerçekten yaşayıp-yaşamamış olduğu kesin olmayan filozof. kim bilir, belki de platon'un oluşturmuş olduğu bir karakterdi. bu iddiayı daha da güçlendiren şey, platon'un, sokrates ile ilgili birçok anısını hatırlaması. sokrates bir gün boyunca biriyle tartışıyor, adam ne konuştularsa hepsini yazıyor. beni sokrates'in yaşamadığı görüşüne iten en büyük sebep "devlet" kitabıydı. platon, sokrates'in devlet anlayışı hakkındaki tartışmasını, diyaloglarını, sanki ezberlemişcesine anlatıyor.

tüm dünyaya, en zor ahlaki sözü bırakan kişi: kendini bil!

antik yunan filozofu. (bkz: sorgulanmayan hayat yaşamaya değmez) sözü kendisine aittir. evlilik konusunda görüşü sorulduğunda; “mutlaka evlen; karın iyiyse mutlu, kötüyse filozof olusun” dediği rivayet edilir.

atinalılar tarafından at sineğine benzetilen antik yunan filozofu. (bkz: bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir.)

'bir soru bin cevaptan daha tehlikelidir'' diyen büyük filozof. ikna tekniği insanlara sürekli soru sormasına dayanır. sorduğu sorularla gerçekliğin ikna etmeye çalıştığı kişinin ağzından dökülmesini sağlar.
sokrates tarihin en devrimci hakikat savaşçılarındandır. hakikatin savaşını halkın içinde, hakikati onlarla beraber arayarak verir. kutsal olan her şeyi rededer. çünkü kutsallık, hakikatin içine atılmış bir virüstür. insanın kendisinden her geçen gün daha çok yabancılaşmasını sağlar.

döneminin egemenleri, sokrates'in halkı kendi gerçekliklerine her gün daha çok yaklaştırdığını gördüğü için idama mahkum etmişlerdir.

idamına saatler kalmışken bile insanlara on binlerce yıl yetecek kadar değerli dersler vermiştir.

sokrat, idamını beklerken bir öğrencisinin saz çaldığını görür. ondan bunu kendisine de öğretmesini ister. öğrencisi çok şaşırır ve der ki;
''hocam sen ki dünyada her şeyi bilen insansın, şimdi ölüme giderken bunu öğrensen ne olacak?''
sokrat, tarihte söylenmiş en önemli sözlerden birini o zaman söyler;

''bu hayatta tek bir şey varsa bildiğim, hiç bir şey bilmediğimdir''

karısı onu idama götürürlerken der ki;

''seni haksız yere idam ediyorlar ve bu beni mafh ediyor''

sokrat; ''yaa haklı yere idam etselerdi? bence böyle olmadığı için sevinmen lazım''

gerçeğin büyük savaşçısı, zalimlerden can dilenmeyerek, kendisinden binlerce yıl sonra yaşayacak bütün onurlu insanlara da güç vermiştir.

gençlikte çocuklukta yaşa uygun bir öğretim, bir felsefe verilmeli; üstünde asıl durulacak olan, gençlerin gelişen ergenliğe yaklaşan bedenleri olmalı. beden felsefeye iyi bir hizmetçi olarak yetiştirilmeli. yaş ilerledikçe kafa olgunlaştı mı, ona uygun çalışmalar artırılmalı.

─ eğer demokrasi çoğunluğun kararını kabul etmekse, adil olan da bu değil midir? mesela yüz kişinin oy kullandığı bir yerde elli bir kişinin kararına mı uymak daha adil ve doğru olur yoksa kırk dokuz kişinin kararına uymak mı? hem çok mümkündür ki daha çok insanın daha az insandan yanılma ihtimali daha azdır. şu halde sizin demokrasiye karşı çıkmanız doğru olmadığı gibi haklı da sayılmaz.

sokrates:

─ bize söyler misin bilge olmak mı daha zordur yoksa cahil olmak mı daha zordur?

öğrenci :

─ elbette ve hiç şüphesiz bilge olmak daha zordur. bilge olmak için çok okumak araştırmak ve yorulmak gerekirken cahil olmak için bir şey yapmaya gerek yoktur.

sokrates:

─ peki o halde bize yine söyler misin toplumlarda cahil insanların sayısı mı çok olur yoksa bilge insanların sayısı mı çok olur?

öğrenci:

─ elbette ve hiç şüphesiz cahil insanların sayısı fazla olur.

sokrates:

─ peki bize yine söyler misin bir gemide yüz yolcu bulunsa geminin nerede-nasıl ve hangi yönde yelken açması gerektiğini kaptan mı daha iyi bilir yoksa o yüz yolcu mu?

öğrenci:

─ eğer yolcular içinde denizcilik bilgisi olan yoksa pek tabi en iyi bilen kaptandır.

sokrates:

─ peki o halde diyebilir miyiz ki herkes her konuda karar veremez, herkes bildiği yerde konuşmalı ve her iş ehline verilmeli?

öğrenci:

─ pek tabi olması gereken budur.

sokrates:

─ peki o halde bize yine söyler misin kimin hangi konuda bilgili olup olmadığını bilmeden sadece çoğunluk oldukları için kararlarını doğru bulmak adil ve doğru olabilir mi? hem sen de kabul ettin ki bir toplumda cahillerin sayısı bilgelerden hep daha çok olur…

sokrates, cezanın kesinleşmesinden sonra, haksız yere mahkum edildiğine inandığını söyler ve konuşmasını şöyle bitirir: ''artık ayrılma vakti geldi çattı, ben ölmeye, sizler de yaşamlarınızı sürdürmeye gidiyorsunuz. hangisinin daha iyi olduğunu sadece tanrı bilebilir.''

yazılı hiç bir eseri yoktur. kendisi hakkındaki tüm bilgileri platon ile ksenophon'tan öğreniriz...sokrates’in en büyük düşmanı dönemin ünlü komedya yazarı aristophanes’tir. eserlerinde sokrates’i sürekli yermiştir.

antik atina'nın at sineğidir.

soru sorarak çürütme taktiğini kendi hayatımda uyguladığım kişi.

gerçek bilginin, diyalog ve bilginin eleştirilmeksizin kabul edilmesinden vazgeçilmesi yolu ile bulunabileceğini ortaya koymuştur.