sokrates

savunmasıyla ünlü antik yunan filozofudur.

''eğer istediğin olmazsa acı çekersin, eğer istemediğin bir şey olursa yine acı çekersin,
hatta istediğin şey tam olarak olsa da acı çekersin.
çünkü onu kaybetme riskin vardır. zihin böyle belalı bir şeydir. değişimden özgür olmak ister.
hayatın koşullarından ve ölümden özgür… fakat değişim hayatın kanunudur ve ne kadar dirensen de bu gerçeği değiştiremezsin. ''

"ey atinalılar beni öldürmekle bana değil kendinize kötülük yapacaksınız. , zira biraz daha bekleseniz yetmişini aşmış bir ihtiyar olarak zaten kısa sürede benden kurtulacaktınız. ama benden erken zamanda kurtulmak isteyişiniz tarihinize kara bir leke surmenize neden olacaktır. gelecek nesiller beni öldürmeniz yüzünden sizlere kizacaktirlar."
ölmeden önce bile katillerine acıyan yüce gönüllü insan.
onu katledenler ise bugün bu durumda olmamıza sebep olanlardan bazılarıdır. işte o katiller o güzel insanları bir bir öldürüp dünyayı yasanamaz bir hale döndürmüşler, savaş meydanına cevirmislerdir.
ama olsun, nazım hikmet'in de dediği gibi hükümdarları değil sanatçıları, filozofları hatırlıyoruz.
bu da sokratesi öldüremediklerini gösterir.

kendisi hakında platon dışında doğrudan bir yazılı kaynak olmayan sarı çizmeli mehmet ağa.

annesi ebe olan, kendisinin de tıpkı annesinin bebekleri doğurtması gibi fikirleri doğurtma (maiotik) yöntemini kullandığını iddia eden filozoftur.felsefe yapmak eyleminin en saf halini ortaya koymuştur.gnothi seaton! (kendini tanı) düsturuyla hareket eden filozof, toplumda çok şey bildiğini iddia edenlerin aslında çok da bilgi sahibi olmadığını sorduğu sorularla ortaya koymuştur.bu yüzden dönemin erk sahibi insanları tarafından sevilmez.

bizzat kendi yazdığı bir eseri olmadığından yaşadığı muamma olan filozof.

rahmetli iyi adamdı

her şeyden önce kendini bilmenin gerekli olduğunu savunmuş filozoftur. atina'nın en dırdırcı, en aksi kadını ile evlendiği için sabır konusunda çok güçlü olduğu düşünülmektedir.

öyle ki karısı, sokrates onu dinlemediğinde pis bulaşık suyunu kafasından aşağı dökmüş ve "bu kadar gök gürültüsünden sonra bu sağanağı bekliyordum" cevabını almıştır.
çok çirkin bir adam olduğu söylentiler arasındadır. ancak bu onun mükemmel bir düşünür olduğu gerçeğini değiştirmeyecektir.

kendisini at sineğine benzetir. sokrates aslında platon'un hayali karakteri olduğuyla ilgili bazı rivayetler de mevcuttur.

atinalı bir filozofdur. yazılı bir eser bırakmamıştır daha çok konuşmaktan yanadır. ona göre sorgulanmamış bir varoluş koyunlara uygundur , insanlara değil. her şeyi sorgulayan ve tartışmayı seven bir filozoftur. düşüncelerin çoğunu en parlak öğrencisi platon'un eserlerinden öğreniriz. kendisini tehlikeli bulan bir atinalı olan meletosun onu mahkemeye vermesi ile idam edilerek öldürülmüştür

platon’un öğretmeni olan ünlü filozof. kendisini ait eserler varsa da günümüzde yaşadığı sadece öğrencilerinin onunla ilgili yazdıklarından öğrenilmektedir. platon’un socrates’in savunması kitabında ruh ile söyledikleri özellikle dikkatimi çekti. aslında doğduğumuzda her şeyi bildiğimizi sonradan ‘anımsadığımızı’savunmuştur. bu çıkarımdan da ruhun önceden var olduğunu ve ölümden sonra da varolacağını inanmaktadır. bunu da öğrencileriyle ölümü beklediği hapishanede zıtlıklar ve zıtlıkları gruplayarak yaptığı çıkarımlarla öğrencilerini ikna etmektedir. kendisi 70 küsür yaşında , dinsizlik ve öğrencilerine başka tanrıları öğretmekle suçlanarak ölüm cezasına çarptırılmıştır. yakın çevresinin onu kaçırmaya ikna etmesi mümkün olmamıştır. bunun nedenini de mahkemede savunduğu, ancak korkaklar ve suçlular kaçar; ve sonradan hapishanede öğrencisi kripton ile yaptığı konuşmada da savunduğu gibi ‘ ben yunan kanunlarının verdiği izin ile anne ve babamın evlenmesi vesilesiyle doğdum. çocuklarım bu kanunların yardımıyla okudu. ben bu kanumlar sayesinde çalışabildim,barınabildim, evlenebildim. şimdi haklı da olsam bu kanunlara karşı çıkıp kaçarak bir ezik gibi başka yerlere gidip oraya mı sığınayım?’. kendisi öğrencileri ve arkadaşlarının temini olan zehirle intihar etmiştir. öğrencileri de onu yaşatacaklarına söz vererek onunla ilgili bir çok kitap yazmışlardır.

yunan geleneğinde doğa felsefesini bitiren ve onu tamamıyla insanlaştıran düşünür. pek hayırlı bir iş yaptığı söylenemez.

"ne kadar az şey istiyorsan, o kadar tanrı'ya yakınsın"

dünya hayatının koşturmacası içinde ara ara durup bunu düşünmek bana hep iyi geliyor.

üstünde ki kıyafetleri aylar boyu giyen ve çok uzun süre banyo yapmayan şehir de dolaşıp insanlarla sohbet eden ve sorular soran ünlü düşünür

antiklerin içinde amcam gibi sevdiğim feylesof.

işin ağababası.

idam edilirken sitem etmiş.

romalı devlet adamı ve “filozof” cicero’nun deyişiyle , “felsefeyi gökyüzünden yeryüzüne indirmiş ve insanları yaşamı, davranış tarzlarını, iyi ve kötü şeyleri araştırmaya zorlamıştır”

diğer filozoflar bir yana, sokrates baba bir yana... çok severim. bir gün muhakkak antik yunan temalı dövmem olacak ve sokrates o dövmede yerini alacak.

felsefenin babası.

sokrates büstü.

ebelik yapan phaenarete ve heykeltıraş sophroniscus'un oğlu olarak, m.ö 469'da dünyaya geldi.

ardında hiçbir yazılı eser bırakmamış olmasına rağmen, düşünce tarihinde sokrates öncesi ve sonrası diye adlandırılacak kadar baş figürdür.

düşüncesi insan ve etik odaklıdır.
iyi bir eğitim almıştı. siyasete doğrudan atılmadı lakin vatandaşlık görevlerini layıkıyla yerine getirmiştir.

samos (440), potidaea (432), delio (424), amphipolis (422) muharebelerinde cesaret göstermiş, peloponnesos savaşları'nda piyade olarak görev yapmıştır.

babası vefat ettiğinde, kendine epey mallar kalmıştı lakin o tamamen felsefeye yöneldi ve sade bir yaşam sürdü. xanthippe ile evliydi ve 3 tane çocuğu vardı.

sokrates'in görünümü şöyle tasvir edilir; "tombulca bir adam, belirgin bir göbek, şişkin gözler, dolgun dudaklar ve dağınıklık." bir nevi yataktan yeni kalkmış gibi görünürdü sokrates. *)

ardında yazılı bir metin bırakmadığı halde, sokrates'i şu üç kişiden biliriz; tarihçi ksenophon, yazar aristophanes ve filozof platon.

ksenofon, sokrates'i, "bazı kaba özellikleri olan bilge." olarak tarif ederdi.

sokrates, yaşamının büyük bir bölümünü atina'nın meydanlarında geçirdi. zaten zaruri olmadıkça atina'dan dışarı adımını atmazdı. (savaş.)

birden yaşadığı tarihe ışınlansaydık şimdi, sokrates'i pazarlarda, palaestralarda ve bunun gibi halka açık alanlarda, bir tüccarla, köylüyle, zanaatkarla ya da aristokratlarla muhatap görürdük... sorgulayıcı şekilde uzun konuşmalar yapardı sokrates. - sokratik yöntem. -

bu yöntemle, annesinin mesleği karşılaştırılırdı. annesi ebeydi, işi doğurtmaktı. sokrates de bir ebe gibiydi, karşısındakinden istediği cevabı alana kadar ona sorular sorar, doğru düşünceye ulaşmasına çalışırdı. ki zaten ona göre gerçek olan, doğru olan, o kişinin ruhunda vardı, sadece bunun ortaya çıkması gerekiyordu...

bilgeliğe ulaşmanın ilk adımı, hiçbir şeyin bilinmediğini bilmek, cehaletin farkına varmaktır. bildiğini bilen biri, bir şey öğrenemez.

insan mutluluğu arzular ve tüm eylemlerini mutluluğa ulaşmak için yönlendirirdi. sokrates'e göre sadece erdemli davranış mutluluk getirirdi. ve erdemler içerisinde en önemli olan şey, bilgeliktir. bilgelik sahibi insan, tüm erdemlere sahiptir.

sokrates'e göre, cahiller mecburi olarak kötüdür. çünkü yanlış yaparlar, yanlışı da bilmediklerinden ötürü yaparlar. bilgelik sahibi kimse, yanlışı da bileceği için yanlış şeyler yapmaz. mesela aldatmak, cahil insan aldatır, bilge insan aldatmaz. bilgelik sahibi insan dürüstlüğü geliştirmenin derdine düşer.

bilgelik, erdem ve mutluluk ayrı tutulamayacak şeylerdir.

peloponnesos savaşları'ndan sonra, sokrates davranışları ve sorgulayıcı tavırlarıyla bir kesim için rahatsız edici ve tehlikeli konuma geldi. onu düzepüz dinsizlik ve gençleri yozlaştırmak ile suçladılar. - meletos. -

sokrates'in savunması.

jacques-louis david'in sokrates'in ölümü adlı tablosu. 1787. metropolitan sanat müzesi'nde sergilenmekte.

muhteşem savunmasına rağmen, baldıran zehri içmeye mahkum edildi. platon'a göre, ceza aldıktan sonra kaçma şansı sunuldu lakin istemedi. m.ö 399'da, 70 yaşındayken kendi eliyle, şarap içer gibi zehri içti ve vefat etti.

antik yunan felsefesini iki parçaya bölebilen filozof. bilgisiz bilge.
söylenene göre delphi kahini tarafından dile getirilen bir kehanetin ardından tüm atinadaki kendine bilge diyen kimseleri sorguya çeker. hiçbir şey kaleme almadığı gibi halka açık bir tiyatro şeklinde olan tartışmalarından başka bir felsefi aktivitesi yoktur. çirkin, çıplak ayaklı, kel, iri burunlu bir kimse.
kendisinden önceki felsefenin doğa üzerine spekülasyonlardan oluşması ve kendisinin doğa yerine nesne olarak "iyi", "kötü", "erdem" gibi bilgileri nesne olarak kabul ederek sorgulaması nedeniyle antik yunan felsefesini ikiye ayırır.
tartışmalarında kullandığı sokratik yöntem hala birçok disiplin tarafından kullanılabilir.
ona gore bilgi, insan ruhunda halihazırda vardır. çünkü ruh, birçok kez ölmüş, hadeste öğrenebileceği her şeyi öğrenmiştir. bu nedenle öğrenmek yalnızca hatırlamaktan ibarettir. hatırlamak ise evvela öğrenmeden(dusunmeden) önce bildigin her şeyin yanlış olduğunu kabul etmektir. ardındansa hali hazırda bildigin şeyi hatırlamak yani doğurmak lâzımdır. sokratik diyaloğun amacı bilgiyi doğurmaktir.
atinaya aşık olan filozof gençleri kötü yola düşürdüğü ve yunan tanrılarını reddederek yeni tanrılar ortaya attığı gerekçeleriyle idama mahkum edilir. yunan tanrılarına inanıyor olsa da diyaloglarında sıklıkla diamon adını verdiği, buna vicdan diyebiliriz, içsel güç nedeniyle yeni tanrılar icat etmek ile suçlanır.
kendisinden önce anaksagoras gibi bazı filozoflar da idama mahkum edilmiş olup atina'dan uzaklaşarak bu cezadan kurtulsa da sokrates arkadaşlarının ısrarına rağmen atina'dan uzaklaşmaz ve baldıran zehri ile vefat eder.
bazı yaşamlar bir ölüm yaratmak içindir. böylece insanın "sinematografik bir hayatı olabilir"

tutsak olup ölüme mahkum edildiği halde öğrencilerinin kendisini zindandan kaçırma fikrini ''eğer kaçarsam düşüncelerimin yanlış olduğunu kabul etmiş olurum.'' diyerek geri çeviren dünya felsefesinin mihenk taşlarından biri olan filozof.