spagetti western

amerikalı yapımcıların genelde bütçe sıkıntısı yüzünden italya'da ve ispanya'da çektikleri western filmlerine verilen tanım.

en güzelleri en az film kadar müzikleri ile de tanınmıştır.

(bkz: iyi kötü çirkin)
(bkz: ennio morricone)

avrupa' da genelde italyan sinemacılar tarafından yapılan, vahşi batı hakkındaki filmlerdir. spaghetti western terimi bu filmleri daha çok italyanlar yaptığı için amerikalı eleştirmenler tarafından kullanılmaya başlanmıştır. deneyimli spaghetti western oyuncusu aldo sambrell' e göre ise , 'spagetti western' ifadesi ispanyol gazeteci alfonso sánchez tarafından icat edilmiş. 1940' larda avrupa' da euro-western olarak tabir edilen bazı filmler yapılmış ama bu işi ilk ticari başarı haline getiren kişi italyan yönetmen sergio leone olmuş. 1964'te leone'nin yönettiği a fistfull of dollars türü öne çıkaran ve gerçekten ilk spagetti western tabir edilen film olmuştur. 1966 tarihli the good, the bad, the ugly bu filmi izler, 1968 tarihli destanı once upon a time in the west onun başyapıtı olarak kabul edilir. bu tarzın sevilmesinde leone filmlerinde oynayan clint eastwood' u da unutmamak lazım.

leone'ni bu filmlerde etkilendiği kişi ise ustaların ustası akira kurosawadır. kurosawa'nın yojimbo (1961) ve onun devamı olan sanjuro (1962) leone'nin eastwood'la yaptığı the man with no name (isimsiz adam) üçlemesinin temelini oluşturur. o kadar ki eastwood'un oynadığı bu seride kurosawa' nın bahsettiğim filmlerindeki ronini olan toshiro mifune ile pek çok ortak yanı var.

leone o kadar (!) etkilenmiş ki, a fistful of dollars (1964) filmini neredeyse yojimbo’ dan bire bir kopyalamış. telif hakkı kurosawa’ da olduğu için japon usta dava açmış ve kendi filminin gişesinden elde ettiği gelirin kat be kat fazlasını aldığı tazminattan karşılamış.

özellikle leone' nin çektiği filmlerde kurosawa' nın sinema tekniğinden de çok etkilenmiş, onun gibi geniş açı çekimler ve karakter yüzüne yakın çekimler yapmıştır. ve tabii ki harika müzikler. ennio morricone' nin zamanının çok ötesinde olan efsane müzikleri de bu türün sevilmesine neden olmuştur.

amerikalıların değil italyanların çektiği kovboy filmleridir. çoğunlukla da ispanyollarla ortak yapım olarak gerçekleştirmişlerdir. hatta çoğu filmin platosu ispanya'da kurulmuştur (örneğin "iyi, kötü ve çirkin" adlı eserin).

tarantinonun ayakkabısının suyunu içtiği film türüdür.
kendisi çok etkilenmiştir bu tarzdan.
ayrıca müzikleri tam anlamıyla cıvıl cıvıl olur.
genelde italyan abiler çekmiştir.
ayrıca hepimizin dedesi babası bu tarzın hastasıdır.
sadece farkında değiller.

1960-80 yılları arasında amerikan kovboy filmlerine özenen bir grup italyan yönetmenin çabası sonucu ortaya çıkan film türü. spaghetti western filmler, amerikan western filmlerinin (kovboy filmleri) düşük bütçeli kopyaları idi, bu nedenle de spaghetti western (macaroni western, ıtalo western) diye adlandırıldı (isim, içinde aşağılama da barındırıyor). düşük bütçeli bu filmleri
italyan yönetmenler yönetiyor, filmlerde tanınmamış italyan oyuncular oynuyor ve set italya'da kuruluyordu. panoramik vahşi batı manzarası çekilmek istendiğinde ise set ispanya'ya taşınıyordu (zira ispanya'nın bazı bölgeleri vahşi batıya biraz olsun benziyordu). ilk spaghetti western'ler de bu nedenle ispanya'da çekilmeye başlandı.

başlarda amerikan western sineması çevrelerince alaya alınan bu tür zaman içinde kendi klasiklerini yaratmayı başardı, öyle ki günümüzde western filmlerinin en popülerlerinin büyük kısmını spaghetti western'ler oluşturuyor.

yıl 1964'ü gösterdiğinde spaghetti western, türü yaratacak olan yönetmeni yarattı: sergio leone.
amerikalı toy bir oyuncu olan clint eastwood ve yine henüz toy bir besteci olan ennio morricone ile spaghetti western'in ilk kültü olan ''a fistful of dollars'' filmine imza atan sergio leone, ardından devam filmi ''for a few dollars more'' ile ününü katlamış ve nihayet üçlemenin son filmi ''the good, the bad and the ugly'' filmi ile efsaneler arasında adını altın harflerle yazdırmayı başarmıştır. filmografisinde yer alan ''once upon a time in west'' ve ''once upon a time in america'' filmleri ile de ustalığını pekiştirmiştir. bu leone fırtınası sadece yönetmenin kendisini alıp başka diyarlara götürmekle kalmamış, clint eastwood ve ennio morricone isimlerinin de sinemaya damga vurmasını sağlamıştır.

spaghetti western filmler sinema endüstrisinde 70'lerin sonuna doğru yavaş yavaş yok olsa da yarattığı fırtına amerikan western'leri için bir süre daha itici güç olmuştur.

ekleme: çizgi roman karakteri olan zorro, ilk kez spaghetti western filmlerde kendine yer bulmuştur.

ingilizler de italyanları taklit ederek spaghetti western filmleri çekmişlerdir:

www.spaghetti-western.net/i...

bu western türü sergio leonenin tek başına yarttığı bir türdür. leone jhon wayne hayranıdır ama filmler italyada çekilip üzerine ingilizce dublaj yapılmıştır. ama amerikada dalga amaçlı olarak bu adla adlandırılmıştır.

(bkz: sergio leone)

ilk girdiden anladığım kadarıyla bizdeki cüneyt arkın.

başlığı açan yazarın bahsettiği gibi sergio leone’nin yarattığı türdür. gene sergio leone imzalı dollar triology en mükemmel örneğidir. ancak yanlış hatırlamıyorsam dollar triology italya’da değil ispanya’da çekilmiştir.
daha garip geleni sergio leone italya’da yaşamaktadır, sanıldığı gibi hollywood değil dollar triology ile adını duyurana kadar italyan sinemasında çalışmıştır.

(bkz: spaghetti western)

italyan işi western de denilen, insanların kaşına, gözüne ,yüzüne, bakışlarına, kirli sakallarına, kirli gömleklerine odaklanabilen westernlerdir.
filmde bir kadının poposunu, bir adamın çürük dişlerini, itici gülümsemesini, koltuk altı terini vb görebiliyorsunuz spagetti tarzı western izliyorsunuzdur.