succession

öncelikle gregg.. ruhunu şeytana sattı evet. daldan dala atlayıp düşeslerden vazcayıp tom’un kucağına düştü. bu çocuk ilerde tom’a bile kazık atar, inanıyorum.

tom… ah duygusal tom… biricik eşinin seni sevmediğini anlaman neden 3 sezon sürdü be tom… geç olsun güç olmasın diyoruz neyse ki. kendisi nihayet doğru bir karar verdi ve güçlüden taraf olup eşine ilk kazığı attı. yine kendisinin sözleri ile; “and i’ve never seen logan get fucked once.” akıllı çocuk. kendisinin son bölümdeki sporus-nero göndermesi ise çok çok çokkkk ilginçti. olaylar resmen geliyorum dedirtti.

kendall için ne desem az. o yüzden bişey demiyorum. zaten gününü gördü.

roman roy… sicko boy… babasının lafından çıkacak cesareti buldu nihayet ama en yanlış zamanda buldu. sezon boyu fırlamalık yapıyordu, az bile ona. gerri’ye üzüldüm sadece.

shiv ah shiv… sana önce ısınıyorum, sonra aynı hızda soğuyorum… keşke o tom’a biraz insan gibi davransan. ayrıca bu ne güç merakı, kendine gel shiv… sen bir roy’sun.

veee logan… bu üç sezon bize “nasıl baba olunmaz” adı altında çok güzel dersler vermiştir. kendisi oyunculuğu ile gözlerimi yaşartıyor.

logan reis ölmene üzülmedim ama giderayak yine çocuklarını mahvettin.

devri bırak, logan şartellerini komple indirdi. ah shiv'im, ah gözümün çiçe zor günler geride kaldı, daha zorları seni bekliyor.

ken sana gıcığım. sana öyle gıcığım, öyle gıcığım ki. hiçbir halta yaramıyorsun. logan seni o kağıda yazdığı gün güneş doğmayaydı, eli kalem tutmayaydı, mürekkep yazmayaydı. ya da ismini karaladığında o mürekkep komple boşalsaydı da varisi olarak kimi düşündüğünü hiçbir zaman bilmeseydin.

roman ilk sezondaki zorbalığını bir tarafa bırakır isek en sevilesi karakterlerden birisin. sevdiği kıza yarım litre kanını yollayan salağa iyi haddini bildirdin. kral.

shiv, iki gözümün çiçe seni ne kadar dışlamaya çalışsalar da bir şekilde her masadasın. her şey yoluna girdiğinde, istediğin gibi olduğunda affediciliğin hemen pörtlüyor. seni anlıyorum. ama dikkatli ol. tom iblisi o vurduğu kulak memenden seni tutup fırlatır atar. sezon başında dilediğim gibi olur da başa geçer isen şu ken'i güzel bir kliniğe yatırıp eycene tedavi ettir. tabii o zamana kadar kendini bir yerden atmaz ise.

başka roy ferdi kim kaldı... greg sen the economist okumaya devam.

roman roy
dizinin bana kalırsa okuması açık ara en keyifli karakteri. neredeyse hiçbir anında kendisini desteklemedim, çoğu zaman açık açık tiksindim hatta, fakat kişiliğinin üstüne örttüğü sarkazm, uç-cinsellik ve ofansif mizah kabuğundaki delikler zamanla açıldı ve kendisini anlamaya çalışmak da benim için keyifli bir serüven hâline geldi.

öncelikle roman anne eksikliğini, diğer kardeşlere kıyasla, en ağır hisseden karakter. aynı zamanda muhtemelen başlarında onlarla ilgilenen, şefkatini eksik etmeyen bir anne olsaydı babalarının istismarından en az etkilenecek kardeş. bu eksiklik, bir erkek olarak cinselliğine, bir oğlan çocuğu olarak babasına bel bağlayışına ve bir iş insanı olarak yönetime bakışına doğrudan yansıyor. dahası, yine aynı sebeple, kardeşler arasında babalarına en bağlı olanı, iki ebeveyne paylaştırması gereken “beğenilme, kabul edilme arzusunu” en dengesiz dağıtanı. bu sağlıksız bağlılık zamanla mazoşist uçlara dahi temel hazırlıyor. öyle ki babasından takdir görmesinin tek yolunun fiziksel/sözlü şiddete maruz kalmak anlamına geldiğini düşünmeye başladığından, kontrolden çıktığı zamanlarda kendisini yeniden ayağa kaldıran, o sapkın mizah kılıfının altına saklabilmesini sağlayan şey yeterli dozda acı olmaya başlıyor. yalnızca canı yandığında, canını yakan kişi tarafından kabul görebildiğine dair üzücü bir koşullanma geliştiriyor.

ilk sezondan son ana kadar şirketin yasal işlerden sorumlu direktörü gerri ile arasındaki çarpık ilişki annesine –ve onun eksikliğine- bakışını gösteriyor. garip, yasal feragatnamelerle çevrelenmiş bir oedipus kompleksi etkisiyle, cinselliğini tamamen gerri üzerinden tanımlıyor ve son sezonda gördüğümüz üzere “babası gibi olmadığı” hissi ne zaman yüzüne vurulsa kontrolü yitiriyor, krize giriyor. bu, belki başkalarından geldiğinde (kendall gibi) yine kendini toparlayabileceği bir durum, fakat doğrudan gerri tarafından “sen baban değilsin” dendiğinde dizinin son anında gördüğümüz aydınlanmaya (“we’re all bullshit”) giden yolu açan delirişi yaşıyor. o an fark ediyor, kendisini babası üstünden tanımlamaya ne kadar hastalıklı bir şekilde muhtaç olduğunu. kendall da benzer bir “babam gibi olmam gerek” saplantısından muzdarip, fakat onunki daha çok başarı ve güç odaklıyken roman’ın kaygıları daha temelde, daha içsel. bu yüzden biraz olsun özgürleştiğinde kendisiyle barışmaya daha müsait.

***

siobhan roy
ailenin tek kız çocuğu. toksik masküliniteye maruz kaldığı yaş hasebiyle, her ne kadar havalı kıyafetler ve “güçlü kadın” imajıyla baskılansa da, manipülasyonlarla hayatını idame ettirme mecburiyetini hisseden, her daim bir taraf seçme zorunluğu altında olan ama erkek egemen bir dünyada hiçbir zaman “seçilen bir taraf” olamamanın burukluğuyla da kendisiyle barışamayan bir karakter.

üç kardeşte de ortak olan “babanın beğenisini kazanma” arzusuna ek olarak, kısıtlı ve soğuk bir ilişki içinde olduğu annesinden de nefret ediyor. diğer çocuklar da anneleri ile canciğer kuzu sarması değil elbette, fakat shiv onların kayıtsızlık olarak tanımlayabileceği bir anne-çocuk ilişkisini aleni bir istismar olarak gördüğünden daha nefret odaklı, veya kendi tabiriyle daha “stratejik” davranma örüntüsüne erken yaşta başlamak zorunda hissediyor. tom ile tanıştığı ve ilişkilerini geliştirdikleri süreç net anlatılmasa da shiv’in birini görür görmez aşık olacak, tutkuyla bağlanabilecek kapasitede biri olmadığı aşikar, çünkü hayatında kadın ve erkek arasındaki ilişki dinamiği doğru zamanda doğru tarafı seçmekten ibaret. bugün “ak” dediğine yarın “kara” demekten asla çekinmemesi, aksine fikir değişikliklerinin mantıklı olduğuna kendini rahatlıkla inandırabilmesi ve hemen yeni cephe için savlar üretebilmeye başlaması bu konudaki tecrübesinin kanıtı. hâliyle dizinin sonundaki “vurgunun” da çok şaşırtıcı olduğunu düşünmüyorum.

küçükken fikrinin diğer çocuklara sorulduğu kadar sorulmadığı, yetişkinlik hayatında onun fikrine ihtiyaç duyulan her anda özgüven patlaması yaşamasından ve bu gücün tadını çıkarmaktan neredeyse cinsel bir haz almasından anlaşılabiliyor (dizinin sıkı takipçileri önceki cümlemdeki “neredeyse” kelimesini kibarlıktan eklediğimi, seçim yapabilme gücünün shiv’i alenen “heyecanlandırdığını” biliyordur). daha genel konuşmak gerekirse güç ve gücün kullanılma hürriyeti shiv’in uydusu olduğu devasa bir gezegen ve kütle çekimi çok yüksek. tom gibi içine girdiği kabın şeklini alan (ve almaktan gurur duyan!) biriyle olan ilişkisindeki en yüksek, en mutlu noktaların tom’un kendisine kazık attığı ya da açıkça shiv’e nispeten stratejik olarak mantıklı olan diğer seçeneklere yöneldiği zamanlar olması tesadüf değil. dizi boyunca konuştuğu tüm karakterlere “gerekirse bana kazık at, yeter ki birilerini kandır, stratejik davran, pragmatizm tabağını ekmekle sıyır!” diyen shiv’e, her ne kadar çocukluğundan beri uğradığı cinsiyetçilik sebebiyle üzülsem de, bu katı faydacılık eğilimi sebebiyle pek ısınamadım, bunu da belirtmem gerekiyor.

***
kendall roy
dizinin en üzgün insanı. benim de en sevdiğim. gerçi “sevmek” böyle iğrenç insanlar için biraz güçlü bir kelime, o yüzden sanırım “intihar etmesini en az istediğim” karakter şeklinde ifademi yeniden düzenlemem gerek. bu önemli, çünkü kardeşler arasında intihara en eğilimli karakter de kendisi.

bu amiyane tabirle “yıkıklığı” besleyen şey bana kalırsa birbirini bir döngü içerisinde takip eden ikisi de birbirinden zehirli iki düşünce:

“ben babamın dengiyim/veliahtıyım”
“ben babamın tırnağı bile olamayacak bir eziğim”

kendall roy, dizi boyunca bu iki ucu barındıran spektrumda, korkunç hızlarda duygu değişimleri yaşıyor. yalnızca bu iki düşünceden filizlenmese, daha gelişigüzel anlarda da duygu değişimi yaşıyor olsa klasik bir bipolar bozukluk olduğunu düşünebilirdim ama kendisinin rahatsızlığına teşhis koymak için fazla yüzeysel olan psikoloji bilgimle diyebileceğim tek şey, üç kardeş arasında duygu değişimleri için tetiklenmeye en müsait olanı ve madde bağımlılığının da bununla ilgisi olduğu yönünde.

kardeşler arası dinamiklerde de farklı bir yerde kendall. shiv ve roman, birbirlerini daha “loganzede” olarak gördüklerinden aralarında bir mağdur dayanışması mevcut, ancak kendall da en az onlar kadar (hatta daha fazla) istismara ve manipülasyona maruz kalmış olsa dahi, en büyük kardeş olarak (üzgünüm connor) hiç tam anlamıyla onların arasına girememiş. o da doğal olarak ona verilen rolü üstlenmiş ve shiv ve rom’u logan’ın gazabından koruyan, arada tampon görevi üstlenen bir duygusal kum torbasına evrilmiş.

bu dinamik de kardeşlerin gidişatını logan ölmeden önce ve logan öldükten sonra şeklinde ikiye ayrırıyor. ilk kısımda aralarındaki sürtüşme ne kadar büyüse de logan için besledikleri ortak bir korku ve dargınlıkla üç kardeşin arası daha kolay düzelebiliyordu. logan öldükten sonra ise kendall, elbette ayarsız bir şekilde, “bu zamana kadar sizi korudum, artık siz de bana destek çıkmalısınız” mentalitesini benimseyerek iki kardeşinden gelecek desteği “olması gereken” bir şey olarak görmeye başlıyor. çığırından çıkan ama ortak çıkarlar için halı altına süpürülen kardeşler arası dargınlık, son bölümdeki malum sahneyle gün yüzüne çıktığında ise kendall ne babası gibi bir baba ne de kardeşlerini koruyup kollama görevine devam eden abi olabildiğini fark ediyor ve dizinin en trajik sonu kendisi için gerçekleşiyor.

dördüncü sezonun başında bir yerlerde “benim sürekli bir işle meşgul olmam lazım, yoksa kafayı yerim” derken kastettiği de buydu aslında. kafasında oturtamadığı aile içi dinamikleri ve hisleri, babasına dair tüm beklentilerini “iş” klasöründe toplamak ve ona odaklanmak kendall için hep tek yol oldu. biraz da bu yüzden, bana kalırsa, ceo olmak için en ideal adaydı çünkü roy soyadına sahip herkes gibi ayarsız özgüven patlamaları ve sapkın hâl ve hareketlere yönelme eğilimine rağmen, kusursuz bir işkolik ve kesinlikle en yetkin kardeşti. buna güvendiği ve kendi nihai hedefini de babasının koltuğuna oturmakla şekillendirdiği için, aile şirketi satıldığı zaman en büyük hasarı da o almış oldu.

***
logan roy
dizinin büyük kötüsü. bütün çatışmaların müessibi, bütün dargınlıkların düğüm noktası. birinci sezon yedinci bölümde havuzdan çıkarken sırtındaki kemer izlerinden gördüğümüz üzere korkunç bir çocukluk geçirmiş. yılmamış, çalışmış, çabalamış ve devasa bir medya uygarlığı kurmuş, ancak bu noktada ahlaki açıdan verebileceği en kötü kararı vererek aile kurup çocuk yapmaya yeltenmiş birisi. yine birinci sezonda kendall’ın kendisine söylediği gibi “çocuklarını kıskanmaktan” kendini asla geri alamıyor. onlara sunduğu imkanlara kendi çocukluğunda sahip olamadığı için çocuklarını ezmekten, aşağılamaktan çekinmiyor.

usta bir manipülatör olduğu için çocuklarına işkence edebileceği en iyi yolları biliyor ve yıllar boyunca bu işkenceyi devam ettiriyor. hayatının son demlerinde (hatta ölmeden birkaç saat önce) bile acı çektirerek kontrol altına alabildiğini bildiği roman’a gerri’yi kovma görevini kasten veriyor (roman’ın gerri’ye olan hisleri aşikarken). shiv’in tom ile ilişkisini bir kuklacı gibi yönetiyor, tom’un hırsını ve ideallerini kızının kanatlarını kırmak için kullanıyor. kendall’a yedi yaşında iken ceo’luk sözü veriyor ve maraş dondurmacıları gibi sürekli geri alıp tekrar veriyor ve yaşama sebebini "şirketin başına geçmek" olarak kafasına kazımış oğlunun kendi başına bir birey olabilmesine müsaade etmiyor. eş niyetine bulduğu kadınlara uyguladığı duygusal şiddetten, çalışanlarını daima hor görmesinden ve başka insanların çektiği acılara olan kayıtsızlığından bahsetmiyorum bile.

“no real person involved” ha?

daha fazla konuşmaya gerek yok aslında. dizi tarihinin en kötücül karakterlerinden biri. çocuklar çıkıp cenazesinde “keşke olmasaydın da, biz de olmasaydık.” dese yeriydi. iyi bilmezdik, logan efendi… iyi bilmezdik…

dizide kendall hariç (ve tabii, öldüğü için, logan) bütün ana karakterler başladığı yere döndü denebilir aslında. diziyi başlatan, daha doğrusu bizim için önemli olan kısımları izlemeye başladığımız an (ilk bölüm) logan’ın resmi olarak emekliliğe ayrılacağını duyurmaktan aniden vazgeçmesi. bunu takip eden süreç içerisinde kendall’ın yaşadığı travmaların tekrarı ve yukarıda bahsettiğim döngüden kurtulamayışı dizinin ilk bölümünde yaşadığı yıkımla son bölüm arasında paralellikler barındırıyor.

shiv’in freelance politika danışmanı olarak çalışırken kendall’ın yediği kazıkla aniden şirkete dahil olmak istemesi ve aradan geçen kaotik 1-2 yılın ardından ceo’nun kızı olarak başladığı yolculuğu ceo’nun eşi olarak (yani kendi statüsü adına çok da farklı olmayan bir konumda) bitirmesi ile roman’ın şirketin dışında, kafasına göre takılan zıpır bir tipken yine aynı konuma –bu sefer daha bilge, daha sakin de olsa- dönmesi benzer bir döngüyü gösteriyor. jesse armstrong’un nihai sloganı da bu. son bölümde hugo’nun tom’a söylediği gibi: * kaybetmeye mahkum olanlar kaybetmeye devam ediyor.

dizinin süresi bu anlamda ideal. daha kısa olsa kardeşler arası dinamiği netleştiremeden, daha uzun olsa aynı çatışmaların bayatlığından kurtaramadan bitecekti. tam yerinde, herkes doğru pozisyonlardayken bitti dizi. logan’ın ölümü kaçınılmaz olmakla birlikte bunu on bölümlük son sezonun üçüncü bölümünde yapmaları klişe bir “meğer bu dertler ne boşmuş, aileden mühim ne var şu hayatta” kamu spotuna girme mecburiyetini engellemiş, yazarlara tanınan yaratıcı alanı artırmış. özellikle çocukların babaları olmadan nasıl bir boşluğa düştüğünü, zaaflarını bilen matsson gibi henüz kaşarlanmamış, toy sayılabilecek birinin bile bunları nasıl rahatlıkla suistimal edebileceğini göstermesi açısından çok iyi hamle olmuş. “lan aslında bu çocuklar da iş yapar ha” umudunu finalin son dakikasına kadar diri tutmuş kitleye son darbeyi o toplantı salonundaki inanılmaz çocuksu kavgayı göstererek vurmuş ve “tamam, bi bok olmaz bunlardan” dedirtmiş, roman’ın “we’re all bullshit” kabullenişini ise sahneyi kapatan perde olarak kullanabilmiş. senaryo yazımında detaylar kadar “büyük resmi” incelemeyi de sevenleri bu anlamda tatmin ettiğini düşünüyorum. *