sultan-ı yegâh

en güzel nur yoldaş'ın seslendirdiği, eşi ergüder yoldaş bestekârlığında, sözleri bir atilla ilhan şiirine ait güzide parça.

mor ve ötesi yorumunu da beğendiğim güzel parça.

harun tekin bir röportajında sanırım, şarkıyı ilk yapmak istediklerinde hazır olmadıklarını düşünüp bıraktıklarını ve birkaç yıl aradan sonra yeniden deneyip şu anki şarkıyı yapabildiklerini anlatmıştı.

attilâ ilhan, ölüm ve umutsuzluk kadar insanı yıpratan düşünceleri bu şiire öyle güzel yedirmiştir ki, okuyan kişi dizelerin arasında ezilir. ne zaman bu şiiri okusam içimde hiç bilmediğim bir şeyin yere düşerken çıkardığı parçalanma sesini duyuyorum.

--- alıntı ---

şamdanları donanınca eski zaman sevdalarının
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın
nemli yumuşaklığı tende denizden gelen âhın
gizemli kanatları ruhta ölüm karanlığının
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın

yansıyan yaslı gülüşmelerdir karasevdalı suda
bülbüller kırılır umutsuzluktan yalnızlık korusunda
eylem dağılmış gönül tenha çalgılar kış uykusunda
ölümün tartışılmazlığı nihayet anlaşılsa da
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın

bir başkasının yaşantısıdır dönüp arkamıza baksak
çünkü yaşadıklarımız başkasının yargısına tutsak
su yasak rüzgâr yasak açık kapılar yasak
belki bu karanlıkta yasakları yasaklasak
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın

--- alıntı ---

1981 yılında nur yoldaş tarafından seslendirilerek hayatımıza giren mükemmel parçadır. ayrıca geçtiğimiz senelerde mor ve ötesi tarafından da seslendirilmiştir, güzel ve hoş bir seslendirmedir.

nur yoldaş
mor ve ötesi

her sabah mor ve ötesi'nin muhteşem giriş solosuyla yürüyüşe çıktığım ve yarım saat boyunca dinleyerek şirince'ye vardığım yaz günlerini hatırlatan şarkı.
(bkz: yürürken dinlemesi zevk veren şarkılar)

semiha yankı'nın bir dakika'siyla eurovision'a gidileceğine su sarkiyla gitseydik; daha o yillarda birinci olabilirdik. atilla ilhan buyuk sairdir, ergüder yoldaş buyuk bestecidir, nur yoldaş bir tanedir. sesinin esi benzeri yoktur.

bir gün tvde müzik kanalı açtım ve karşıma çıktı şarkıya bayılmıştım hala daha dinlerim, çok güzel bir şarkı...

ele mikrofon görevi görecek bir nesneyi alıp yüksek sesle eşlik edilesi eser. iyi hissettiriyor. ben bunu arada yapardım. sesi açar hem dans eder hem yüksek sesle söylerdim. “dim” diyorum çünkü hiçbir şey yapmaya psikolojik olarak gücüm kalmadı artık.

aşık olunası şarkı, harika albüm. nur yoldaş'ın yorumu dinlerken dünyadan koparıyor resmen.
şarkıyı oluştura şiir ise attila ilhan'ın kaleminden çok çok güzel.
"bir başkasının yaşantısıdır dönüp arkamıza baksak
çünkü yaşadıklarımız başkasının yargısına tutsak."

nur yoldaş hanımefendinin icrası çok etkisi altına alıyor insanı. şarkı, tam anlamıyla sesinin rengine uygun.

alkol alınan bir yerde çalmaya başlayınca içtiğin meretin etkisi x2 oluyor.

attila ilhan'a saygılarla.

cover versiyonu mor ve ötesi tarafından yapılan güzel de yorumlanan ama yine orjinalindeki ahengi vermeyen nur yoldaş şarkısıdır. geçmiş donem şarkılarının günümüzde hala keyifle dinleniyor olması sözlerle ilişkili bence. anlamlı sözler evrensel boyutlara ulaşabiliyor, zamanın ötesine de geçebiliyor. mesela gibi bir sözü 40 yıl sonra kim hatirlar bilemiyorum. eskiler bir yıldız gibi parlıyor hala. iyi ki yapmışlar.

nur yoldaş hanımefendiye rabbim sağlıklı ve uzun ömürler versin. sadece bu sultan-i yegâh yorumundan aldığı dualar kendisine yeter inşallah.

ne zaman dinlesem beni 15 sene öncesine götürüyor. boğazım düğüm düğüm oluyor.

geçmiş zaman masallarında yolculuğa çıkartır gezdirir dolaştırır geri bıraktığında bu zamandan bıktırtır.

nur yoldaş’ın efsane şarkısı. buram buram nostalji kokuyor, yüklen yüklen yüklen!

mor ve ötesi coverı sayesinde böyle güzel bir şarkıdan haberdar olmuştum. nankörlük edip beğendiğim halde mvö coverını aslında beğenmediğime kendimi ikna etmeye çalıştım uzun bir süre ama artık pes ediyorum. aynı ruh ve havası yok tabii ama mvö yorumu da kendince harikadır.

hammâmizâde ismail dede efendi'nin bulduğu bir türk musıkî makâmıdır. tarihte bu makâmı bir de 17. yüzyılda yaşamış olan çoban devlet giray bulmuştur. ancak dede efendi'nin ''sultân-ı yegâh''ı ile çoban devlet giray'ın ''sultân-ı yegâh''ı birbirinden farklıdır. günümüzde bilinen makam, dede efendi'nin keşfettiği makamdır.

ayrıca, on ayrı klasik türk makâmının her bir eseri oluşturduğu albümde bestesini merhum ergüder yoldaş'ın yaptığı şarkının da adıdır. bu şarkının makâmı ''sultân-ı yegâh''tır. şarkının bestecisi ve şarkının bulunduğu albümle ilgili ''fikir coğrafyası'' adlı sitede anekdotlarla zenginleştirdiği nefis bir yazı kaleme almış olan ''salih cenap baydar'' ın makâlesinden özet geçmek gerekirse; '' ''sultân-ı yegâh'' şarkısının yer aldığı albümdeki örneğin ''nedir yâ rabbi derdim'' eseri, ''ferahfezâ'', sâd'abâd eseri ''bûselik'', ''kömür gözlüm'' şarkısı ''hüseynî'' makâmında, sâkî şarkısı ''nihâvend'', mihrimâh eseri ''muhayyer kürdî'' ve ''mâhur'' eseri yine ''mâhur'' makâmında bestelenmiştir. eserlerin icrâsında, klasik türk çalgıları yanında elektronik çalgılar da kullanılmıştır. sonradan, albümdeki ''sultân-ı yegâh'' eserini, ''mor ve ötesi'' adlı grup şarkıcıları da seslendirmek isteseler de maalesef, eseri ait olduğu makâmından koparttıkları gibi eserde ''ölüm karanlığının ruhta gizemli kanatlarıyla'' gezindiği sırada sultân-ı yegâh'ın ay doğarken saltanatının başladığını haber veren mısrâlarının içerdiği anlamdan hem kendileri hem de onları dinleyen zamâne gençleri sanki pek haberli değillerdir.'' yazının tamamına buradan ulaşılabilir.

sultân-ı yegâh makâmı ile ilgili olarak meraklıları için kanunî hacı ârif bey'in bestelediği bir saz semâîsini takdim ediyorum: ( saz semâisinin bestecisini, segâh makâmındaki ''olmaz ilâç sîne-i sâd-pâreme'' isimli eserin meşhur bestecisi hacı ârif bey ile karıştırmamak lâzımdır, ikisi de farklı kişilerdir.)

yine, trt'de yayınlanmış, şef vedat gürsel yönetimindeki türk sanat müziği korosu'nun ''sultân-ı yegâh'' makâmında icrâ ettikleri eserlerden oluşan 1982 yılına ait bir fasıl kaydını musıkîseverlerin nazarlarına sunuyorum:

nur yoldaş versiyonundaki müzik çok naif, çok güzeldir.

saltanatı ay doğarken başlar.

şarkıyla, şarkının güftesi ve makamıyla ilgili çok güzel bir yazı:
fikircografyasi.com/makale/...

not: yukarıda #2328344 @sonsuzluk yolcusu adlı yazar aynı makaleyi benden önce vermiş. ben tekrar edip etmemekte duraksadıktan sonra vermeye karar verdim. umarım meraklılar okur.