türkiye'de binaların çok çirkin olması

avrupadaki amerikadaki evlere bakıyorsun, tam mimari harikası. türkiye'dekiler ise laz müteahhitlerin deniz kumuyla yaptığı sixxo apartmanlar. ülkede güzel olan şeyleri de zaten kahpeler bitiriyor.

yerleşik hayata geç geçmemizin etkisi olduğunu okumuştum.
mantıklı.

halbuki geç osmanlı ve erken cumhuriyet dönemlerinde gayet bize özgü yapılar tasarlanmış. ama ülke finansal açıdan zengin olmadığı için ingiltere yada fransa'daki gibi sağlam bir türk mimari çizgisi yaygınlaşamamış sanırım. 1950'lerden itibaren de rant odaklı belediyecilik ve sağ hükümetlerin cumhuriyet düşmanlığı sebebiyle şehirlerimiz her dönem ivmelenerek çarpıklaşmış, çirkinleşmiş, adeta vatana edilmiş. bu ihanetin en vahim ve vahşi örneği de bugünkü istanbul'un devasa, çarpık bir beton çöplüğüne dönüşmüş olması. işlevsel şehirler ve estetik binalar inşa etmek için kentsel dönüşüm çok büyük bir fırsattı, ama o fırsat da belediyeler, müteahhitler ve arsa sahiplerinin rantlarına kurban gitti. cami deyince aklımıza gelen standart tasarım bile ortodoks hristiyanların kiliselerinden kopya. eyvallah pratik milletiz ama arkadaş imparatorluğun zirvesindeyken türklere özgü bir mimari yaratıcılık geliştirecek atmosferi sağlayamadın mı? ayasofya'yı uyarlayıp durmuşuz. onu gördükten sonra neredeyse hep aynı tasarımda camiler yapılmış. tayyipin çamlıcaya dikmekle övündüğü cami de öyle. hiç bir şey yapamıyorsak bari standart osmanlı evleri denilen tasarımlarda evlerden oluşan mahalleler kursaymışız, o da yapılmamış. hala yaratıcılığa, mimari bir kimlik oluşturmaya ve estetiğe önem veremiyoruz yani. kültürel açıdan çok üzücü gerçekten.

bizim millet olarak estetiğe, düzene ve nizama ağır muhalif olmamızdan mütevellit memleketin her yerinde ucube ve asimetrik yapılar görmek normalimiz.

20nci yüzyılın başında ve cumhuriyetin ilk 50 yılında yaşanan anadolu'nun gayrimüslim halklarının imhası ve ülkenin türkifikasyonu sonucudur. insanları imha ederken yanı sıra izleri de yok edilmeye çalışılmış, yakılıp yıkılabildiği kadar bina da yakılıp yıkılmıştır.
ancak yerine güzel ve estetik bina koymak mimari/mühendislik ve estetik bilgisinden yoksun olduğumuzdan eciş bücüş binalar yapmışız. bunun en çarpıcı örneklerini karadeniz bölgesinde görürüz. rumların 150 yıl önce yaptığı ve kazara yıkımdan kurtulan evler dimdik dururken bizim imalatlarımız viranedir. ankara, istanbul gibi büyük merkezlerde alman mimarisiyle yeni binalar yapılmışsa da bunların ruhu yoktur. neyse
iki örnek: birincisi trabzon opera binası. 1957 yılında "yol genişletme" amacıyla yıkılmış

diğeri giresun saat kulesi

bu da yerine konulan şey:

bizim şehir planlamalarımız ve müteahhitlik zihniyetimiz estetik ve düzen üzerine değil,rant üzerine-az yerden çok fayda elde etmek düşüncesinde olduğu için bu tarz çarpık yapılaşma ortaya çıkıyor.

yatay mimariyi teşvik edeceğimiz yerde sürekli dikey mimari ile ucube yapılar inşa ediyoruz hem de deprem riski taşırken,geçen aylarda fikirtepe'de çekilen bir görüntü görmüştüm cidden korkunçtu.

hem çirkin hem kullanışsız. pahalı da üstelik.

gözlerinizi kapatıp bir şehrin içinde açsanız neredeyse tüm şehirlerimiz aynı sıradanlıkta, çirkin ve kuralsız yapılmış aparmanlar iş merkezleri , standart dışı kaldırımlar vs. hep aynı.
şimdi yıkıp yeniden yapma furyasında da her bölgeye aynı , estetikten uzak binalarla dolduruyoruz.
sanata ve sanatçıya verdiğimiz değerin sonuçları bunlar.