wolfgang amadeus mozart

olağanüstü özelliklere sahip, kimilerine göre tanrının sesi kabul edilen, eserlerinde asla silgi kullanmamış, salgın hastalıktan dolayı öldüğünde toplu bir mezara gömüldüğü için mezarının nerede olduğu tam olarak bilinmeyen, klasik müziğin johann sebastian bach'la beraber tartışmasız en iyisi avusturyalı besteci.

öldüğü zaman karısı, danimarkalı bir diplomatla evlenmiş. diplomat, mezar taşına da burada mozart'ın eşinin ikinci kocası yatıyor yazdırmıştır.

--! spoiler !--

constanze' nın kocası. constanze, weberlerden.

--! spoiler !--

cem yılmaz.

ölmeden önceki son sözü ''ölümün tadı dilimin ucunda, bu dünyadan olmayan bir şey hissediyorum'' olmuştur.

yalnız ve yalnız 35 yıl yaşamış ve samanyolu galaksisine sığmayacak kadar beste yapmış, tanrı'nin yeryüzüne sirayet etmiş müziğini insanla buluşturan beden.

“tanrının sesi”

herhalde hayatı hakkında en çok yanlış bilgi verilmiş kişidir. peki ama nereden çıktı bu uydurma tarih? yoksulluk içinde yaşadığı, alkolik derecede içtigi, kimsesizler mezarlığına gömüldüğü vs.

tüm bu yanlış bilgilerin temelinde o ünlü tiyatro müzikali ve sonrasında yapılan film vardır. (bkz: amadeus)

wolfgang amadeus mozart’ın hayatını konu alan 1984 yapımı filmdir. bir film olarak bakıldığında çok iyidir.

ilk olarak tiyatro eseri olarak sahneye konulmuştur. bir mozart hayranı olan ingiltere kraliçesi, oyunun yazarı peter shaffer’e;
“bu mozart değil! sizin bunu yapmaya hakkınız yok” diyerek sağlam giydirmiştir.
ancak oyun o kadar beğenilmiştir ki, ülkemizde de defalarca sahnelenmiştir. nisan ayında oyun istanbul’da tekrar sahnelenecek. okan bayülgen’ in mozart’ı, selçuk yöntem’in antonio salieri’ yi canlandırgı oyunu izlemeyi çok isterim.

asıl kıyamet filmden sonra kopar.
nedeni ise film, tarihi hatalarla doludur ve bu bilerek yapılmıştır. oyunun yazarı, filminde senaryosunu yazmış peter shaffer’dir.

tarihi kesitler anlatan filmler genelde hatalarla doludur. çünkü sinema, kurgu işidir. aksi halde zaten film değil, belgesel olurlar. tarih, film ya da dizilerden öğrenilmez. okumak gerekir.
özellikle sanat tarihi uzmanları, filmin gerçeği yansıtmadığını, tarihi gerçeklerin saptırıldığını belirtmişlerdi.

müzikal ve film; mozart’ın ömrünün son 10 yılını geçirdiği viyana günlerini anlatır. (25 yaşına kadar doğdugu şehir salzburg’da yaşamıştır.)

müzikal ve film bu ya! bir kötü karakter gereklidir. bu rol ünlü besteci salieri’ye verilmiştir. film ve tiyatro oyunu boyunca mozart’a düşmanlık beslemiş ve türlü oyunlar yapmıştır. oysa gerçekte olan salieri, mozart’a destek olmuş, onu viyana’da aristokrasi ile tanıştırmış yakın dostudur.

mozart yaşadığı dönemde en çok kazanan müzisyendi. yoksulluk içinde yaşadığı doğru değildir. ancak ömrünün son zamanlarında maddi sıkıntılara girmişti.
nedeni ise, osmanlı’nın viyana kuşatmasıdır. aristokrasi viyana’dan ayırılır, savaş hazırlıkları yapılır. mozart uzunca bir dönem konser veremez, opera sahneleyemez. borçlu olarak ölür. ancak hiç bir zaman yokluk içinde yaşamamıştır. tam aksine, hizmetçiler, atlı arabalar, özel uşakları olan biriydi. ama filmde ve oyunda dram yaratmak için yoksul olarak verilmiş.

avusturyalılar, mozart için “ o tanrının sesiydi. inanılmaz bir dahi ama biraz da deliydi” derler. tanrının sesi benzetmesi, ölümünden sonra 19. yy. yapılmıştır. ama filmde, yaşarken bu söz kullanılır.

en çok hata ise ölümü ve cenazesi hakkındadır. o dönem avrupada veba salgını vardır. ancak mozartın bu nedenlemi öldügü bilinmemekte. son günlerinde rahatsızlanır ve hastaneye gider. ancak veba teşhisi değil, romatizmal sorun denir. son 2 hafta boyunca yüksek ateş, halsizlik yaşar. annesi, çok sevdigi kız kardeşi ve eşinin anılarında, vebadan tek kelime edilmemiştir. dolayısıyla ölüm sebebi net olarak bilinmemekte.
cenaze töreni viyana’nın en büyük katedrali “aziz stephan dom” da yapılır. mozart, viyanalılar tarafından tanınan ve sevilen birisidir. ancak o dönem kral ll. joseph tarafından, salgın için alınan önlemler vardır. aristokratlar şehir mezarlığında kendilerine ait mezara, avamlar ise toplu mezara gömülürlerdi. mozart, orta halli bir müzisyen ailenin çocuğudur ve avamdır. o dönem cenaze törenleri sonrası, cenazeler viyana surlarına kadar getirilir ve burada mezarcılara verilirdi. aile define katılamazdı. burada açılan toplu mezarlara gömülme işlemi yapılırdı. kısa bir süre sona mozart’ın gerçek değeri anlaşılmıştır. o bir dahidir. eşi constanze, mezarı bulmak için uğraşmışsada nafile. çünkü, mozart’ında içinde oldugu toplu mezara mozart’ın ölmünden sonrada binlerce kişi gömülmüştür.

buraya filmde ve oyunda ki yanlışlıkları tek tek yazmayacağım. çünkü ben filmi beğenmiştim. izleyin derim. ama asıl tiyatro oyununu görmek gerekir.

sözlerimizi mozart’ ın ünlü eseri "rondo alla turca" ile bitirelim. türk marşı diye bilinen eser aslında yanlış çeviri kurbanıdır.

rondo, dans demektir. alla turca ise türk usulü. sonatın gerçek anlamı “ türk usulü dans”dır. ancak bu şahane sonata avrupada “türkish march” denir. ve bu şekilde türkçeye çevrilir.

avusturyalılar tarafından dünyada mozart eserlerini en iyi yorumlayan müzisyenlerden biri ise fazıl say olarak gösterilir.

amadeusagider

mehterden ilham aldığı söylen türk marşının bestecisi

bizim yakışıklı:

müzeye çevirilmiş salzburgdaki doğduğu ev:

içeriden kareler:


viyanadaki müzesini sanal olarak gezmek isteyenlere:;


görsellerin kaynakları:
;
;

büyük yetenek sahibi olup toplumun normal kabul ettiği tüm normlara uymak bence zaten çok da beklenmemesi gereken bir durum.

şahsım adına böyle ahlakçı yaklaşımlara mesafeli yaklaşıyorum. kumarbaz, hırsız, kadın düşkünü vs ne insanlar var. onlar olmasa bugün geldiğimiz noktada olamazdık. sanat başka bir şey.

(bkz: ulan hepiniz oradaydınız be)

onun için diyecek kelimeler bulamıyorum, böylesine dahi bir insan ile aynı zamanda yaşamamış olmak en büyük üzüntülerimden biri. 35 yıllık ömrüne 626 eser sığdırmış dahi bir insandır.

(bkz: dahi) kendisi için kullanılabilecek en hakikatli sıfattır.

trt 2'de idi sanırım, bir sanat mecmuası programında spiker hanım kendisi için safkan amadeus mozart demişti de evde dedem dahi hepimiz o an içmekte olduğumuz şaraplarımızı halıya püskürtmüştük. böyle laubalilik de olmaz ki ama canım!!

değerli jinekoloğunuz size "sihirli flüt"ün hpv'nizi iyileştirebileceğini söylüyorsa, artık yeni bir jinekolog bulmanın zamanı gelmiştir. buradan

kendisini bir oyunda tesadüfen keşfettiğim müzisyen. müzikle pek aram yoktur lakin duyduğum tını beni bir masal dünyasına soktu diyebilirim. allah allah kimmiş bunu besteleyen kişi diye araştırdığımda karşıma bu dahi adam çıktı. ismail yk ile geçmiş onca yılın hesabını kime soracağım bilmiyorum. allah cennetine kabul etsin abimizi.

boş. schubert tokatlar bunu.

“duygularımı şiirle aktaramam, şair değilim; kendimi gölgeler ve ışıkla ifade edemem, ressam değilim; düşüncelerimi hareketlerle de açıklayamam, dansçı değilim. ama bunların hepsini müzikle yapabilirim. ben bir müzikçiyim.”

babasına yazdığı mektupta yer alır.

hala tüm batı müziğinin temellerini üzerine kurdurmayı başaracak eserler vermiş dahi müzisyen, bestekar, kompozitör..
ayrıca müziklerini dinlemenin iq'u +8 puana kadar arttırdığı kanıtlanmıştır.

requiem!
buradan

saklanan saç tellerinden örneklerdeki dnası incelenmiştir. üç örnek içinde birkaç sene önce 65 bin dolara satılan örneğin sahte olduğu esasında bir kadına ait olduğu tesbit edilmiştir.
ayrıca mozartın ailesinden kimselerle mukayese edildiğinde, mukayese edilen beş kişinin birbirine uyduğu ama mozartın buna uymadığı, babasının başka biri olduğu görülmüştür.
www.pbs.org/newshour/scienc...