yöresel türkülerde cümlenin ortasındaki gereksiz de/da eki

özellikle ankara havalarında veya konya, kayseri yörelerindeki türkülerde çokça duyduğum eklerdir. bazıları gerçekten ''dahil olma'' anlamı taşıyorsa da çoğu aslında prozodiyi bozmamak için istemli veya istemsiz eklenir cümleye sanatçı tarafından. samimi, hoş bir hava da katar türküye yalan yok. örnek vermek gerekirse hakan türkmen adlı müthiş ankara türkücüsünün 5 yıldızlı adlı eserinin nakaratında şöyle bir söz geçer:

''keşke de annen babana da o gece de olmaz başım ağrıyo diyeydi.''

şimdi bu şarkı sözünden de ve da eklerini çıkarırsak cümlenin anlamı katî surette bozulur mu? hayır bozulmaz.

''keşke annen babana o gece olmaz başım ağrıyo diyeydi.''

bakın, bozulmadı, hâlâ aynı anlam :) demek ki türkü sözü yazarları ya türküyü samimileştirmek için bu ekleri buraya koyuyor ya da birisi bunu başlattı, yazılı olmayan bir gelenek kuralına dönüştü, şimdi kimse bu kuralın varlık amacını sorgulamıyor ve hepsi bu davranışı sergiliyor. bir başka örnek gelsin, konuyu pekiştirelim.

''angara'nın bağları da büklüm büklüm yolları, ne zaman zarhoş oldum da galdıramıyom golları''

bu nakarat sözlerindeki da eki kalksa anlam hiç bozulmaz. yine herkesçe aynı anlamı ifade eder nakarat. demem o ki, her yörenin alışkanlığı ve hayat biçimi farklı oluyor. bu kültürel farklılıklar adamı dost canlısı, sevgi kelebeği yapıyor. hücrelerin hoşgörüyle dolup sevgiyle taşıyor. bu gereksiz görünümlü ekler de olaya sempati, mizah, içtenlik katıyor. tanım da burada bitiyor. iyi akşamüstleri efendim :)

her zaman gereksiz değildir. örneğin mesela

aman bulguru kaynatırlar
kuzum bulguru kaynatırlar
serinde yayladırlar
aman serinde yayladırlar

fidayda da ankara'lım fidayda
beşyüz altın yedirdim bir ayda
gittide gelmedi ne fayda
başınıda yesin bu sevda
fidaydada ankaralım fidayda
beşyüz altın yedirdim ne fayda
gittide gelmedi ne fayda
başınıda yesin bu sevda.

şimdi "da"ları atalım.

kuzum bulguru gaynatırlar
serin yayladırlar
aman serin yayladırlar

fiy angaralım fiy
gitti gelmedi ne fay
başını yesin bu sev
fiy angaralım fiy
beşyüz altın yedirdim bir ay
gitti gelmedi ne fay
başını yesin bu sev.

oldu mu? bence oldu ama olmadı.
siz de hüdayda bölümünü yapın bakalım.

büyük dert. allah kolaylık versin.