1.
mehmet korkmaz tarafından yazılan, alter yayıncılık tarafından 2010'da basımı yapılan kitaptır.
ilk bölümünde ağırlıklı olarak zerdüştlük inancının detaylı şekilde işlendiği kitap, genel olarak çok zengin ve köklü bir içeriğe sahip iran edebiyatı ve mitolojisi üzerine detaylı bir inceleme içeriyor.
daha çok, bir doktora tezi formunda bulduğum kitap, çok yoğun bir data içeriyor ve bu yönüyle biraz yorucu ve pek aceleye gelmiyor.
içeriğine biraz değinmek gerekirse;
zerdüşt, zarahustranın yunanca karşılığıdır ve yaşayan yıldız anlamına gelir. bazı kaynaklarda isa'dan önce 570 yılında doğduğu rivayet edilir fakat zerdüşt'ün asıl önemi, tek tanrılı din öğretisine sahip ilk peygamber olmasıdır. (bu kısım, ilerleyen bölümlerde bize, bazı ikilemler yaşatacaktır.) öğretilerini içeren kutsal kitabı avesta'dır. avesta'nın 12.000 öküz derisine yazılan nüshalardan oluştuğuna inanılır. ancak büyük iskender, iran seferinde bu nüshaları yakmıştır. bunun yerine, bu inanışı sürdürüren kanaat önderlerinin belleğinde kalanlarla avesta, yeniden yazılmıştır. avesta şiirsel anlamda da çok güçlü bir kitaptır.
tek tanrı ahura mazda ile ilişkili olduğunu iddia eden zerdüşt'e göre, bu dünya ve öteki dünyada savaşım veren iyilik (hürmüz) ve kötülük (ehrimen) iki temel ruhtur. insanın bu ruhlar arasındaki seçimi ise onun yazgısını oluşturur. aslında zerdüştlükte, yunan mitolojisindeki çok tanrıcılığa benzeyen belirleyici çoklu güçler de mevcuttur. kaldı ki hem hindistan hem de dönemin roma imparatorluğu sınırları arasında kalan bir coğrafyada olmasıyla her iki kültürün inanç geleneklerini de etkilediğine inanılıyor.
zerdüştlüğün, pagan öğretilerine benzer doğa ve diğer canlılarla uyumu, ışığın tabiat üzerine etkileri, bilginin ışıktan geldiği inancı, ışığın ve her türden üretkenliğin, doğurganlığın kaynağı olan ateş, bu yüzden kutsaldır.
zerdüşt'ün ahura mazda yaklaşımı "hikmetinden sual olunmaz" değildir. o, uzunca bir süre çekildiği mağarasında, tüm soruların cevabını bulmuş, sonrasında halkın arasına karışmıştır.
bu yönüyle zerdüştlüğün anadolu'daki en büyük etkileri, benzer şekilde inzivaya çekilen eski tarikat şeyhleri ve tasavvuf anlayışında görülür. fütüvvet ehlinin kuşak bağlama ritüeli, zerdüştlüktekiyle aynıdır.
bununla beraber zerdüştlüğün temel ilkelerinden olan "bir olma" "birlik olma" islamiyetteki tevhid anlayışıyla örtüşür.
yine zerdüştlükte ölenler, öteki dünyada ilk olarak geçilmesi çok zor olan "tişinvet köprüsü" nden geçmek zorundadır. (sırat)
her bin yılda bir peygamber gelecektir ama en son gelecek olan asvart-arta'dır ve o dünyayı kurtaracaktır. (mehdi)
bunun haricinde, anadolu kültür ve edebiyatını da çok fazla etkilemiş kadim pers hikayelerini ve kutsal kültür varlıklarını da içeren kitap, doğu mitolojisi adına önemli bir kaynak.
ilk bölümünde ağırlıklı olarak zerdüştlük inancının detaylı şekilde işlendiği kitap, genel olarak çok zengin ve köklü bir içeriğe sahip iran edebiyatı ve mitolojisi üzerine detaylı bir inceleme içeriyor.
daha çok, bir doktora tezi formunda bulduğum kitap, çok yoğun bir data içeriyor ve bu yönüyle biraz yorucu ve pek aceleye gelmiyor.
içeriğine biraz değinmek gerekirse;
zerdüşt, zarahustranın yunanca karşılığıdır ve yaşayan yıldız anlamına gelir. bazı kaynaklarda isa'dan önce 570 yılında doğduğu rivayet edilir fakat zerdüşt'ün asıl önemi, tek tanrılı din öğretisine sahip ilk peygamber olmasıdır. (bu kısım, ilerleyen bölümlerde bize, bazı ikilemler yaşatacaktır.) öğretilerini içeren kutsal kitabı avesta'dır. avesta'nın 12.000 öküz derisine yazılan nüshalardan oluştuğuna inanılır. ancak büyük iskender, iran seferinde bu nüshaları yakmıştır. bunun yerine, bu inanışı sürdürüren kanaat önderlerinin belleğinde kalanlarla avesta, yeniden yazılmıştır. avesta şiirsel anlamda da çok güçlü bir kitaptır.
tek tanrı ahura mazda ile ilişkili olduğunu iddia eden zerdüşt'e göre, bu dünya ve öteki dünyada savaşım veren iyilik (hürmüz) ve kötülük (ehrimen) iki temel ruhtur. insanın bu ruhlar arasındaki seçimi ise onun yazgısını oluşturur. aslında zerdüştlükte, yunan mitolojisindeki çok tanrıcılığa benzeyen belirleyici çoklu güçler de mevcuttur. kaldı ki hem hindistan hem de dönemin roma imparatorluğu sınırları arasında kalan bir coğrafyada olmasıyla her iki kültürün inanç geleneklerini de etkilediğine inanılıyor.
zerdüştlüğün, pagan öğretilerine benzer doğa ve diğer canlılarla uyumu, ışığın tabiat üzerine etkileri, bilginin ışıktan geldiği inancı, ışığın ve her türden üretkenliğin, doğurganlığın kaynağı olan ateş, bu yüzden kutsaldır.
zerdüşt'ün ahura mazda yaklaşımı "hikmetinden sual olunmaz" değildir. o, uzunca bir süre çekildiği mağarasında, tüm soruların cevabını bulmuş, sonrasında halkın arasına karışmıştır.
bu yönüyle zerdüştlüğün anadolu'daki en büyük etkileri, benzer şekilde inzivaya çekilen eski tarikat şeyhleri ve tasavvuf anlayışında görülür. fütüvvet ehlinin kuşak bağlama ritüeli, zerdüştlüktekiyle aynıdır.
bununla beraber zerdüştlüğün temel ilkelerinden olan "bir olma" "birlik olma" islamiyetteki tevhid anlayışıyla örtüşür.
yine zerdüştlükte ölenler, öteki dünyada ilk olarak geçilmesi çok zor olan "tişinvet köprüsü" nden geçmek zorundadır. (sırat)
her bin yılda bir peygamber gelecektir ama en son gelecek olan asvart-arta'dır ve o dünyayı kurtaracaktır. (mehdi)
bunun haricinde, anadolu kültür ve edebiyatını da çok fazla etkilemiş kadim pers hikayelerini ve kutsal kültür varlıklarını da içeren kitap, doğu mitolojisi adına önemli bir kaynak.
devamını gör...